[016P] Dwustronnego działania z jednostronnym tłoczyskiem

Siłowniki pneumatyczne ISO 15552/ISO 6431 Seria STK z tuleją kształtową D32–D100 [016P], dwustronnego działania z jednostronnym tłoczyskiem, to wszechstronne i niezawodne rozwiązania inżynieryjne stworzone z myślą o automatyzacji procesów przemysłowych. Ich konstrukcja opiera się na normach ISO 15552 oraz ISO 6431, co zapewnia pełną zgodność z europejskimi standardami jakości oraz szeroką kompatybilność z osprzętem, mocowaniami i akcesoriami różnych producentów. Dzięki temu siłowniki z tej serii można w łatwy sposób integrować z istniejącymi układami pneumatyki w fabrykach, zakładach produkcyjnych czy liniach montażowych o dowolnym stopniu złożoności.

Wyróżnikiem serii STK jest tuleja kształtowa, która nadaje siłownikom unikalną sztywność oraz pozwala na precyzyjne prowadzenie tłoczyska. W praktyce oznacza to zwiększoną trwałość, stabilną pracę nawet w wymagających warunkach oraz lepszą ochronę wewnętrznych komponentów. Siłowniki te występują w wielu wariantach średnic – od D32 aż do D100 – oraz w szerokim spektrum dostępnych skoków, sięgających zarówno kilku milimetrów, jak i kilkuset czy nawet ponad tysiąca milimetrów (w wersjach na zamówienie). Szeroki wybór modeli oraz różnorodne konfiguracje (z amortyzacją, bez magnesu, w opcji VITON, z elementami nierdzewnymi) pozwalają użytkownikom na maksymalne dopasowanie urządzeń do konkretnych zastosowań.

Kluczowym aspektem jest dwustronne działanie siłowników pneumatycznych z tej serii. Oznacza to, że sprężone powietrze naprzemiennie wypełnia komorę z jednej i drugiej strony tłoka, co daje większą kontrolę nad pozycją i ruchem tłoczyska. Takie rozwiązanie przekłada się na wyższą precyzję, możliwość realizacji szybkich cykli pracy oraz równomierne osiąganie siły ciągnącej i pchającej. Dwustronne działanie idealnie sprawdza się tam, gdzie wymagana jest duża szybkość pracy, częste zmiany kierunku ruchu czy wysoki poziom kontroli nad procesem produkcyjnym.

Wersje siłowników bez magnesu oraz w wariancie z magnesem (jeśli tylko zamawiający potrzebuje takiej opcji) różnią się możliwością wykorzystania czujników położenia. Magnes umieszczony na tłoku pozwala na stosowanie specjalnych sensorów, które na bieżąco informują system sterowania o położeniu tłoczyska. Jednak nie zawsze jest to konieczne. W zastosowaniach, gdzie nie monitoruje się skrajnych bądź pośrednich pozycji, siłownik bez magnesu spełnia swoją rolę równie dobrze, a często jest rozwiązaniem bardziej ekonomicznym.

Osobną grupę produktów stanowią modele z uszczelnieniami VITON. Te uszczelnienia gwarantują odporność na wyższe temperatury oraz kontakt z agresywnymi substancjami chemicznymi. Dzięki temu siłowniki STK z uszczelnieniami VITON nadają się do zastosowania w przemyśle spożywczym, chemicznym czy farmaceutycznym, gdzie warunki pracy bywają szczególnie wymagające. Dodatkowo, w miejscach o podwyższonej temperaturze (przekraczającej zakres standardowy -20°C do +80°C) modele z uszczelnieniem VITON zachowują wysoką trwałość i szczelność, niwelując ryzyko przedwczesnego zużycia elementów uszczelniających.

Siłowniki te występują także w wariantach ze szpilkami, nakrętkami i tłoczyskiem nierdzewnym. Takie konfiguracje poleca się w środowiskach o wysokiej wilgotności, narażonych na działanie wody, pary wodnej lub cieczy o właściwościach korozyjnych. Dzięki zastosowaniu stali nierdzewnej (najczęściej o gatunku AISI 304 lub AISI 316) ryzyko korozji czy degradacji elementów mechanicznych jest zminimalizowane. Ma to ogromne znaczenie w branży spożywczej, farmaceutycznej i chemicznej, gdzie standardy higieniczne i bezpieczeństwa są bardzo rygorystyczne.

W kontekście optymalizacji procesów produkcyjnych istotną cechą jest amortyzacja końcowa, wbudowana w wiele wariantów siłowników STK. Pozwala ona na łagodne wyhamowanie tłoka w końcowej fazie skoku, co redukuje drgania, hałas oraz potencjalne uderzenia przy osiąganiu pozycji krańcowej. Tym samym wydłuża żywotność całego układu, zmniejsza ryzyko uszkodzeń komponentów i zapewnia wyższy komfort pracy maszyn. W rozwiązaniach, gdzie istotna jest cicha praca i niskie wibracje (np. w aplikacjach montażowych czy przy obsłudze robotów), siłowniki z amortyzacją końcową odgrywają kluczową rolę.

Wielu użytkowników zwraca uwagę na elastyczność montażu. Z racji standaryzacji wg ISO 15552/ISO 6431, do siłowników pneumatycznych z tej serii można bez trudu dobrać różne uchwyty, łożyska wahliwe, mocowania boczne czy z przegubem, a także dodatkowe akcesoria. Pozwala to na zainstalowanie siłownika w praktycznie dowolnej orientacji – pionowej, poziomej czy pod kątem. Dzięki temu projektanci maszyn i integratorzy linii produkcyjnych mogą w pełni wykorzystać potencjał automatyzacji, niezależnie od ograniczeń przestrzennych czy specyfiki procesu technologicznego.

Warto również podkreślić odporność mechaniki tłoczyska na obciążenia boczne w ramach dopuszczalnych norm, co ma znaczenie w aplikacjach, gdzie ruch tłoka połączony jest z niewielkimi siłami poprzecznymi. Tuleja kształtowa, będąca kluczowym elementem konstrukcji serii STK, korzystnie wpływa na stabilność układu prowadzącego. Gładkie ścianki tulei minimalizują tarcie i zużycie uszczelnień, co bezpośrednio przekłada się na dłuższą żywotność. Odpowiednio dobrany stop aluminium i stali węglowej (lub nierdzewnej) zapewnia wystarczającą sztywność oraz odporność na intensywną eksploatację.

Produkty z tej serii są często wykorzystywane w zautomatyzowanych liniach pakujących, gdzie liczy się szybka reakcja na sygnały sterujące, a także w robotyce – do precyzyjnego pozycjonowania chwytaków czy modułów manipulacyjnych. Ich modularna konstrukcja pozwala na łatwą rozbudowę systemu o kolejne osie ruchu. Dodatkowo, branża automotive chętnie wykorzystuje siłowniki STK przy montażu elementów pojazdów, przenoszeniu części czy w systemach testowych, doceniając zarówno szybkość pracy, jak i wytrzymałość w dłuższej perspektywie.

Częste pytania dotyczą żywotności i niezawodności siłowników. Warto podkreślić, że dzięki wysokiej jakości uszczelnień (poliuretanowych, NBR lub VITON, zależnie od potrzeb) oraz solidnym prowadnicom tłoka, okres eksploatacji jest bardzo długi, przy jednoczesnym zachowaniu szczelności. Odpowiednio dopasowane do ciśnienia zasilania i starannie zmontowane, siłowniki STK potrafią pracować bezawaryjnie w intensywnych, wielozmianowych cyklach produkcyjnych. Istotne jest oczywiście przestrzeganie wskazówek dotyczących konserwacji i regularnego serwisu, w tym okresowego smarowania oraz kontroli szczelności przyłączy pneumatycznych.

Nie mniej ważny pozostaje aspekt bezpieczeństwa. Dwustronne działanie i wysoki poziom siły generowanej przez sprężone powietrze nakładają konieczność właściwego zaprojektowania osłon i układów sterujących w danym systemie automatyki. Przy projektowaniu maszyn i instalacji warto zaplanować zawory odcinające, redukcyjne oraz elementy ochrony przed nagłym wzrostem ciśnienia. W razie potrzeby należy stosować również zawory bezpieczeństwa i zawory szybkiego odpowietrzania, tak aby w każdej sytuacji operatorzy czy serwisanci mieli możliwość natychmiastowego odcięcia zasilania pneumatycznego i uniknięcia zagrożeń.

Wszystkie te cechy sprawiają, że siłowniki pneumatyczne serii STK to jedne z najczęściej wybieranych podzespołów w dziedzinie pneumatyki przemysłowej. Ich modularność, uniwersalność oraz zgodność z normami ISO decydują o tym, że znajdują zastosowanie w niezliczonej liczbie gałęzi przemysłu. Tuleja kształtowa, różnorodność skoków, amortyzacja, opcje nierdzewne, uszczelnienia VITON oraz możliwość pracy w szerokim zakresie ciśnienia i temperatur – wszystko to czyni je idealnym wyborem zarówno dla dużych zakładów produkcyjnych, jak i mniejszych firm poszukujących trwałego i wydajnego rozwiązania dla swoich aplikacji.

Na koniec warto podkreślić, że seria STK oferuje bogaty wachlarz konfiguracji. Dzięki temu można znaleźć model o krótkim skoku rzędu 5–10 mm, dedykowany drobnym czynnościom montażowym, jak i siłownik z długim skokiem do 600, 700 czy nawet 1000 mm, potrzebny przy procesach przenoszenia cięższych elementów w ruchu liniowym. Opcje amortyzacji i dodatkowych uszczelnień sprawiają, że można dostosować siłownik do precyzyjnej aplikacji typu pick-and-place w elektronice albo do pracy w atmosferze, w której występują opary olejów czy inne niebezpieczne czynniki.

Podsumowując, Opis Produktu dla siłowników ISO 15552/ISO 6431 Serii STK z tuleją kształtową D32–D100 [016P] dwustronnego działania z jednostronnym tłoczyskiem, obejmuje szereg kluczowych zalet:

• Zgodność z międzynarodowymi normami ISO i szeroka kompatybilność montażowa.

• Tuleja kształtowa zwiększająca stabilność i trwałość.

• Dwustronne działanie zapewniające równomierny rozkład sił i precyzyjną kontrolę ruchu.

• Możliwość wyboru uszczelnień w wersji standardowej (NBR, poliuretan) lub VITON do wyższych temperatur i środowisk agresywnych.

• Opcje bez magnesu oraz z magnesem (jeśli wymagany jest odczyt położenia).

• Warianty z elementami nierdzewnymi, polecane do branż o wysokich wymaganiach higienicznych i korozyjnych.

• Konstrukcja z amortyzacją końcową lub bez niej – w zależności od potrzeb aplikacji.

• Długi okres eksploatacji oraz niezawodność potwierdzone w wielu zastosowaniach przemysłowych.

Dzięki tym wszystkim cechom seria STK od lat cieszy się uznaniem inżynierów automatyków, projektantów maszyn oraz osób odpowiedzialnych za utrzymanie ruchu w różnych gałęziach przemysłu. Jej elastyczność i bogata gama modeli sprawiają, że każdy znajdzie tu siłownik idealnie pasujący do potrzeb danej aplikacji.

Zrozumienie obszarów, w których siłowniki pneumatyczne ISO 15552/ISO 6431 Serii STK z tuleją kształtową D32–D100 znajdują zastosowanie, jest kluczowe dla właściwego doboru i optymalizacji procesów. Dzięki swej uniwersalnej budowie, zgodności z normami ISO i szerokiej gamie dostępnych wariantów, siłowniki te można spotkać w wielu branżach przemysłowych, często o diametralnie różnych wymaganiach środowiskowych i technologicznych.

1. Przemysł motoryzacyjny (automotive)

   • Montaż podzespołów: W liniach produkcyjnych w branży motoryzacyjnej liczy się przede wszystkim szybki i powtarzalny montaż części. Siłowniki STK, dzięki wysokiej precyzji i możliwości szybkiej zmiany kierunku ruchu, wspierają procesy składania elementów karoserii, silników czy układów zawieszenia.

   • Systemy testowe: W fabrykach samochodów niezbędne jest przeprowadzanie rygorystycznych testów jakości. Dwustronne działanie siłowników STK pozwala na wykonywanie cyklicznych i precyzyjnych ruchów dociskowych, umożliwiając weryfikację szczelności i wytrzymałości poszczególnych komponentów.

   • Automatyczna kontrola jakości: Wielu producentów wprowadza zrobotyzowane stanowiska wizyjne, w których siłowniki sterują pozycją kamer lub czujników. Stabilność i płynność ruchu zapewniają rzetelne dane pomiarowe, kluczowe dla wykrywania wad produkcyjnych.

2. Przemysł spożywczy i napojowy

   • Linie pakujące: W branży spożywczej liczy się higiena, szybkość pakowania oraz niezawodność. Siłowniki STK w wariantach z nierdzewnymi elementami (szpilki, nakrętki, tłoczysko) doskonale sprawdzają się tam, gdzie występuje częsty kontakt z wilgocią lub środkami myjącymi.

   • Maszyny dozujące: Dokładne dozowanie płynów, kremów czy proszków wymaga powtarzalnego i stabilnego działania siłowników. Tuleja kształtowa zapewnia wyjątkową stabilność prowadzenia, a uszczelnienia VITON mogą chronić wnętrze siłownika przed chemikaliami używanymi w procesach mycia CIP (Clean-In-Place).

   • Systemy sortujące: Przemysł napojowy i spożywczy często korzysta z rozbudowanych systemów sortowania opakowań. Siłowniki STK sterują ramionami sortującymi, klapami przełączającymi i elementami transportującymi. Ich wysoka odporność na intensywny cykl pracy ma duże znaczenie.

3. Robotyka i automatyka

   • Manipulatory i chwytaki: W świecie robotyki pneumatyka nadal odgrywa istotną rolę. Lekkie i szybkie siłowniki STK pozwalają na precyzyjne pozycjonowanie chwytaków, zwłaszcza w procesach pakowania, paletyzacji lub etykietowania.

   • Aplikacje pick-and-place: Krótkie cykle, powtarzalność co do milimetra i wymaganie dużej ilości cykli na minutę – tu liczy się szybkość i niezawodność. Dwustronne działanie siłownika STK, wspomagane amortyzacją końcową, umożliwia płynne przenoszenie elementów na liniach produkcyjnych.

   • Systemy sterowania ruchem: Pneumatyka pełni nie tylko funkcję wykonawczą, ale często i wspomagającą ruch elementów robota. Siłowniki STK wbudowane w struktury maszyn wspierają automatyzację wielu procesów, np. otwierania i zamykania drzwi bezpieczeństwa, blokowania modułów czy regulacji wysokości.

4. Przemysł opakowaniowy i logistyczny

   • Urządzenia pakujące: Proces pakowania często wymaga szybkich, a zarazem delikatnych ruchów. Siłowniki STK z regulowaną amortyzacją pozwalają na łagodne dosuwanie opakowań lub zamykanie kartonów, minimalizując ryzyko uszkodzenia towaru.

   • Transport i sortowanie: W magazynach i centrach logistycznych stosuje się różne rodzaje sorterów i przenośników. Siłowniki pneumatyczne mogą sterować zrzutniami, mechanizmami rozdzielającymi czy barierami bezpieczeństwa.

   • Strefy paletyzacji: Podczas układania towarów na paletach liczy się precyzja i szybkość. Siłowniki STK współpracują z ramionami robotów, chwytakami pneumatycznymi i transporterami, co zwiększa wydajność całego procesu.

5. Przemysł chemiczny i farmaceutyczny

   • Procesy reakcyjne: Aparatura chemiczna często wymaga elementów o wysokiej odporności na czynniki agresywne. Uszczelnienia VITON w siłownikach STK chronią wnętrze siłownika przed działaniem substancji korozyjnych i wysokich temperatur.

   • Linie konfekcjonujące: Zarówno w branży chemicznej, jak i farmaceutycznej, napełnianie oraz zamykanie opakowań (np. ampułek, fiolek, tub) musi być niezwykle dokładne. Precyzja działania siłowników STK zapewnia powtarzalność, co jest kluczowe w kontroli dawek.

   • Systemy dozujące i mieszające: W instalacjach, gdzie mieszadła czy tłoki dozujące są napędzane powietrzem, niezawodność siłowników jest priorytetem. Seria STK, dzięki solidnej konstrukcji i odporności na warunki zewnętrzne, doskonale sprawdza się w takich zadaniach.

6. Przemysł drzewny, papierniczy i meblarski

   • Automatyzacja cięcia i obróbki: Trwała konstrukcja siłowników STK umożliwia kontrolowanie pił, frezarek, przenośników czy stołów obrotowych.

   • Maszyny do klejenia i prasowania: W procesie produkcji mebli często stosuje się prasowanie elementów z wykorzystaniem pneumatyki. Regulowany docisk i kontrola ruchu to zadania idealne dla siłowników dwustronnego działania.

   • Transport i sortowanie arkuszy: W fabrykach papieru lub zakładach przetwarzających drewno automatyzacja polega na sortowaniu dużej liczby arkuszy. Siłowniki pneumatyczne sterują odchylaniem taśm transportowych czy mechanizmami wyrównującymi.

7. Przemysł ciężki i metalurgiczny

   • Prasy i linie walcownicze: Choć w przemyśle ciężkim częściej spotyka się hydraulikę, istnieje wiele aplikacji, w których pneumatyka jest równie skuteczna. Siłowniki STK mogą służyć do sterowania zaworami, przesuwnicami czy wstępnym dociskiem przed właściwym procesem walcowania.

   • Linie spawalnicze: Precyzyjne pozycjonowanie elementów do spawania może się odbywać przy pomocy siłowników pneumatycznych. Nierzadko stosuje się warianty o podwyższonej odporności na ciepło i odpryski.

   • Systemy bezpieczeństwa i blokady: W miejscach, gdzie liczy się szybkie zablokowanie dostępu (np. do strefy maszyny), siłowniki dwustronnego działania pozwalają na pewne i niezawodne domykanie klap, blokad czy zasuw.

8. Przemysł elektroniczny i precyzyjny

   • Montaż płytek PCB: W montażu elektroniki konieczna jest duża powtarzalność i delikatny nacisk, by nie uszkodzić elementów. Siłowniki STK o małych średnicach i krótkich skokach znajdują tu zastosowanie.

   • Testery i urządzenia kontrolne: Precyzyjne ruchy dociskające sondy pomiarowe do płyt czy złączy elektronicznych wymagają stabilnego i płynnego działania, co zapewnia tuleja kształtowa siłownika.

   • Linie produkcji wyświetlaczy: Podczas nakładania folii lub modułów konieczne jest równomierne rozłożenie siły, co siłowniki dwustronnego działania wykonują znakomicie.

9. Sektor medyczny i laboratoryjny

   • Analizatory automatyczne: Wszelkie urządzenia laboratoryjne, które muszą dozować niewielkie ilości płynów lub sterować położeniem próbek, mogą korzystać z siłowników STK.

   • Aparatura do sterylnych warunków: W miejscach, gdzie wymagana jest czystość, modele z uszczelnieniami VITON i elementami nierdzewnymi przyczyniają się do utrzymania wysokich standardów higieny.

   • Sprzęt rehabilitacyjny: Choć rzadziej, pneumatyka jest czasem stosowana w urządzeniach rehabilitacyjnych, zwłaszcza jeśli potrzebny jest płynny i cichy ruch wspomagający pacjenta.

10. Produkcja tworzyw sztucznych

    • Formowanie wtryskowe: Pneumatyka stosowana jest do obsługi form wtryskowych, wybijania detali czy zamykania i otwierania komór w procesach, gdzie tempo pracy jest wysokie.

    • Obsługa robotów do wyciągania detali: Wtryskarki często współpracują z robotami pick-and-place, które wykorzystują siłowniki do manipulowania kształtami z tworzyw sztucznych.

    • Maszyny do obróbki i cięcia: Siłowniki STK mogą sterować nożami, gilotynami czy przesuwem półproduktów z tworzyw sztucznych.

W każdym z wymienionych sektorów przemysłowych siłowniki Serii STK doceniane są za:

• Niezawodność i długą żywotność – przekładającą się na mniejszą liczbę przestojów w produkcji,

• Elastyczność konfiguracji – dzięki której łatwo dobrać odpowiedni skok, średnicę i rodzaj uszczelnienia,

• Zgodność z ISO – ułatwiającą integrację z innymi standardowymi elementami układu,

• Opcje z nierdzewnymi elementami – wspierające branże o wysokiej wilgotności lub restrykcyjnych wymogach sanitarnych,

• Możliwość amortyzacji – ważną przy wysokich prędkościach ruchu, gdzie potrzebne jest wyhamowanie przed osiągnięciem krańcowego położenia,

• Dwustronne działanie – kluczowe dla aplikacji wymagających szybkich i powtarzalnych ruchów w obu kierunkach.

Dodatkowo, zastosowania nie ograniczają się wyłącznie do dużych zakładów czy hal przemysłowych. Siłowniki pneumatyczne STK coraz częściej pojawiają się w mniejszych warsztatach, a nawet w zastosowaniach hobbystycznych i prototypowych, gdzie użytkownicy doceniają możliwość łatwego montażu i konfigurowania ruchu. Z uwagi na standaryzację i dostępność na rynku, w razie potrzeby łatwo dokupić części zamienne – co stanowi kolejny atut w obliczu długofalowej eksploatacji.

W dobie zaawansowanej automatyzacji i konieczności ciągłego zwiększania efektywności procesów, siłowniki pneumatyczne potrafią być równie istotne jak roboty czy układy sterowania. Stanowią swego rodzaju „mięśnie” przemysłowych linii produkcyjnych. Dobre zaprojektowanie i odpowiednie umieszczenie siłownika pozwala na osiągnięcie wysokiej szybkości pracy przy zachowaniu powtarzalności i bezpieczeństwa. Ma to znaczenie zwłaszcza w zadaniach, w których liczy się precyzja i delikatne obchodzenie się z materiałem (np. spożywczym czy elektronicznym).

Specyfikacja techniczna siłowników pneumatycznych ISO 15552/ISO 6431 Seria STK D32–D100 to kluczowy element, który pomaga użytkownikom dobrać właściwy model do danej aplikacji. W tej sekcji przedstawimy najważniejsze parametry, a także omówimy warunki eksploatacji, sposoby zasilania i dodatkowe opcje wpływające na wydajność oraz żywotność tych urządzeń.

1. Zakres średnic (D32–D100)

   • Seria STK obejmuje nominalne średnice od 32 mm do 100 mm.

   • Mniejsze średnice (D32, D40, D50) sprawdzają się w aplikacjach wymagających kompaktowości, niższej siły i niewielkiej przestrzeni montażowej.

   • Większe średnice (D63, D80, D100) są idealne tam, gdzie trzeba wygenerować duże siły napędowe i zapewnić stabilność ruchu przy długich skokach.

   • Wybór średnicy ściśle zależy od wymagań dotyczących siły pchającej i ciągnącej, które wynikają z ciśnienia roboczego oraz przekroju tłoka.

2. Skok roboczy

   • Dostępny w szerokim zakresie, od 5 mm aż po kilkaset milimetrów, a nawet ponad 1000 mm w wykonaniach specjalnych.

   • Standardowa oferta obejmuje skoki typowe (10, 25, 50, 100, 125, 160, 200, 250, 300, 500 mm itd.), jednakże możliwe jest zamówienie skoku o nietypowej długości.

   • Przy większych skokach istotna staje się stabilność tłoczyska, dlatego tuleja kształtowa oraz odpowiednie uszczelnienia zapewniają płynne prowadzenie i mniejsze zużycie elementów.

3. Ciśnienie robocze

   • Standardowe ciśnienie zasilania to zazwyczaj od 1 do 10 bar (ok. 0,1–1,0 MPa).

   • W zależności od grubości ścianek, rodzaju uszczelnień i konstrukcji, siłowniki STK mogą pracować także przy niższym ciśnieniu (np. w aplikacjach wykorzystujących delikatne ruchy), jak i wysokim – lecz zawsze w granicach określonych przez producenta.

   • Dopuszczenie do pracy pod większym ciśnieniem wymaga sprawdzenia wytrzymałości komponentów i odpowiedniej konfiguracji (np. wzmocnionych tłoczysk, nakrętek, szpilek).

4. Temperatura pracy

   • Standardowe siłowniki STK są przewidziane do pracy w zakresie od -20°C do +80°C.

   • Wersje z uszczelnieniami VITON pozwalają na rozszerzenie zakresu, często do okolic +150°C, co jest niezbędne w procesach wykorzystujących wysoką temperaturę lub w otoczeniu o ekstremalnych warunkach termicznych.

   • Praca w temperaturach ujemnych wymaga zadbania o odpowiednią filtrację i odwadnianie powietrza, aby uniknąć zamarzania kondensatu w układach pneumatycznych.

5. Dwustronne działanie

   • Każdy siłownik z tej serii został zaprojektowany jako urządzenie dwustronnego działania (double-acting).

   • Sprężone powietrze naprzemiennie doprowadzane jest do komory z jednej i drugiej strony tłoka, co zapewnia doskonałą kontrolę nad ruchem i siłą w obu kierunkach.

   • Rozwiązanie to sprzyja krótkim czasom cyklu i daje możliwość precyzyjnego zatrzymania tłoczyska w pozycjach pośrednich (przy zastosowaniu odpowiedniego układu zaworów i sterowania).

6. Typy uszczelnień

   • Uszczelnienia standardowe (NBR lub poliuretan): przeznaczone do większości zastosowań w temperaturach do +80°C i przy standardowych warunkach pracy. Charakteryzują się dobrym współczynnikiem tarcia i długą żywotnością.

   • Uszczelnienia VITON: stosowane przy wyższych temperaturach pracy oraz w środowiskach agresywnych chemicznie. Doskonała odporność na oleje, smary, rozpuszczalniki czy niektóre kwasy sprawia, że siłowniki z takimi uszczelnieniami mogą pracować w branży chemicznej, spożywczej czy farmaceutycznej.

   • Konserwacja i wymiana uszczelnień: zależna od intensywności pracy siłownika, rodzaju medium zasilającego (powietrze suche, naolejone), a także od warunków otoczenia (zapylenie, wilgotność).

7. Amortyzacja

   • Większość modeli STK wyposażona jest w amortyzację końcową, która może być regulowana lub stała.

   • Amortyzacja pozwala na wyhamowanie tłoka w końcowej fazie ruchu, zmniejszając uderzenia i obciążenia mechaniczne.

   • W aplikacjach o dużych prędkościach roboczych amortyzacja wpływa znacząco na wydłużenie żywotności siłownika i ograniczenie hałasu.

8. Rodzaj tłoczyska i elementów zewnętrznych

   • Standardowo tłoczysko wykonane jest ze stali węglowej chromowanej, co zapewnia odporność na zużycie i korozję przy standardowych warunkach.

   • Wersje z tłoczyskiem nierdzewnym (np. AISI 304 lub AISI 316) dostępne są w aplikacjach, gdzie występuje duża wilgotność, kontakt z wodą lub substancjami korozyjnymi.

   • Szpilki i nakrętki nierdzewne: podobnie jak tłoczysko, stanowią wzmocnienie dla siłownika, chroniące go przed korozją.

   • Tuleja kształtowa z anodowanego aluminium: nadaje konstrukcji lekkości i jednocześnie sztywności. Proces anodowania zabezpiecza powierzchnię przed utlenianiem i zarysowaniami.

9. Zasilanie i medium robocze

   • Medium robocze to zazwyczaj sprężone powietrze.

   • Zalecana jest filtracja i regulacja ciśnienia sprężonego powietrza – stosowanie filtrów, reduktorów i naolejaczy (jeśli wymaga tego specyfika uszczelnień).

   • Praca bez dodatkowego smarowania (tzw. bezolejowa) jest często możliwa, o ile siłownik został do tego zaprojektowany i producent dopuszcza takie warunki eksploatacji.

10. Montaż

• Zgodność z normą ISO 15552 i ISO 6431 pozwala na stosowanie uniwersalnych uchwytów i akcesoriów montażowych: mocowania czołowe, wahliwe, łapowe, kołnierze, a także szeroka gama łączników do tłoczyska.

• Możliwy montaż w dowolnej pozycji: pionowej, poziomej, ukośnej.

• Wersje ze zintegrowanym magnesem na tłoku pozwalają na użycie czujników położenia (reed, hallotronowych, itp.), co ułatwia automatyczne sterowanie i kontrolę położenia tłoka.

11. Parametry prędkości

• Typowa prędkość robocza może się wahać od kilku do nawet kilkuset milimetrów na sekundę, w zależności od średnicy siłownika, obciążenia i układu sterowania przepływem powietrza.

• Przy wysokich prędkościach warto zwrócić uwagę na prawidłowe ustawienie amortyzacji oraz na wystarczające przekroje przewodów i zaworów, aby zapewnić właściwy przepływ medium.

12. Deklarowana żywotność i testy jakości

• Producenci siłowników STK przeprowadzają testy jakościowe, obejmujące sprawdzenie szczelności, wytrzymałości połączeń mechanicznych i odporności na zmienne ciśnienie.

• Przy standardowych warunkach pracy oraz regularnej konserwacji, żywotność siłowników sięga milionów cykli.

• Dla specyficznych zastosowań (np. wibracje, pył, chemikalia) konieczne może być częstsze serwisowanie i kontrola stanu uszczelnień.

13. Opcje specjalne

• Siłowniki antyobrotowe: dzięki specjalnej prowadnicy tłoczysko nie obraca się wokół własnej osi.

• Zabezpieczenia przed przeciążeniem: w przypadku nadmiernego obciążenia, w niektórych układach instaluje się dodatkowe akcesoria, takie jak amortyzatory zewnętrzne czy zawory bezpieczeństwa.

• Wersje ATEX: do stref zagrożonych wybuchem (o ile producent oferuje taką certyfikację).

• Niestandardowe gwinty przyłączeniowe: możliwość dopasowania pod określone instalacje pneumatyczne.

14. Przykładowe oznaczenia modeli

• D32x50: Średnica 32 mm, skok 50 mm, dwustronne działanie, bez magnesu, z amortyzacją.

• D40x100 Viton: Średnica 40 mm, skok 100 mm, uszczelnienia Viton, odporność na wyższe temperatury, dwustronne działanie.

• D63x250 Inox: Średnica 63 mm, skok 250 mm, tłoczysko i elementy nierdzewne.

• D100x200: Średnica 100 mm, skok 200 mm, duża siła pchająca i ciągnąca, idealna do cięższych aplikacji.

Dane techniczne stanowią fundament przy doborze siłownika do konkretnej aplikacji. Przed zamówieniem warto przeanalizować takie aspekty, jak:

• wymagana siła,

• dostosowanie do ciśnienia zasilania,

• temperatura otoczenia i medium,

• długość i orientacja skoku,

• warunki środowiskowe (wilgoć, kontakt z chemią),

• dopuszczalne prędkości ruchu,

• konieczność amortyzacji czy detekcji położenia.

Poprawne określenie tych czynników gwarantuje, że siłowniki pneumatyczne ISO 15552/ISO 6431 Serii STK sprostają oczekiwaniom i zapewnią długoletnią, bezawaryjną pracę w niemal każdym obszarze przemysłu.

Wytrzymałość i niezawodność siłowników pneumatycznych zależy w dużej mierze od jakości użytych materiałów oraz od technologii ich obróbki. W serii STK o średnicach od D32 do D100 zastosowano kilka kluczowych rozwiązań materiałowych, gwarantujących zachowanie wysokiej trwałości i odporności na różne warunki środowiskowe.

1. Korpus siłownika – anodowane aluminium

   • Główny cylinder (tzw. tuleja) w siłownikach STK wytwarzany jest z aluminium.

   • Aluminium cechuje się niską masą przy jednocześnie dobrej wytrzymałości mechanicznej. Dzięki temu siłownik nie obciąża nadmiernie całego układu, co pozwala osiągać wyższe prędkości pracy i mniejsze zużycie energii w systemach pneumatycznych.

   • Proces anodowania powierzchni wewnętrznej i zewnętrznej sprawia, że aluminium staje się dodatkowo odporne na ścieranie i korozję. Anodowana warstwa minimalizuje tarcie między tłokiem a ściankami cylindrów, co zwiększa żywotność uszczelnień.

2. Tuleja kształtowa

   • Charakterystycznym elementem serii STK jest tuleja kształtowa, mająca w przekroju formę wielokąta lub specjalnie zaprojektowanego profilu. Tego typu profil nadaje siłownikowi dodatkową sztywność i stabilność.

   • Dzięki niemu możliwe jest także łatwiejsze mocowanie akcesoriów, np. czujników położenia, prowadnic bocznych czy uchwytów montażowych.

   • Tuleja kształtowa zwiększa odporność na odkształcenia przy długich skokach, co ma znaczenie w aplikacjach wymagających precyzyjnego prowadzenia tłoczyska.

3. Dennice, pokrywy czołowe i tylne

   • W większości modeli wykonywane są również z aluminium (odlew lub obrabiany mechanicznie półprodukt).

   • Możliwe jest zastosowanie stopu aluminium o podwyższonej twardości lub innych stopów metali w zależności od specyfikacji producenta i wymagań aplikacji.

   • Wersje specjalne mogą posiadać dodatkowe warstwy ochronne (lakierowanie, powłoki proszkowe) w celu zwiększenia odporności na warunki atmosferyczne czy chemiczne.

4. Tłoczysko

   • Standardowo wykonane jest ze stali węglowej pokrytej warstwą chromu twardego, co zapewnia odporność na zarysowania i korozję przy kontaktach z wilgocią czy cząstkami stałymi.

   • Opcjonalnie dostępne są tłoczyska ze stali nierdzewnej (np. AISI 304 lub AISI 316). Ten wariant jest niezbędny w branżach, gdzie kontakt z wodą, parą wodną lub czynnikami chemicznymi jest codziennością (przemysł spożywczy, farmaceutyczny, chemiczny).

   • Stal nierdzewna zachowuje gładką powierzchnię przez długi czas, przez co uszczelnienia nie ulegają nadmiernemu zużyciu i dłużej utrzymują szczelność układu.

5. Szpilki i nakrętki

   • W siłownikach typu tie-rod, gdzie zastosowane są długie szpilki łączące dennice czołową i tylną, materiałem bazowym jest zazwyczaj stal węglowa o wyższej wytrzymałości.

   • W wariantach odpornych na korozję, stosuje się stal nierdzewną. Ten rodzaj połączenia gwarantuje utrzymanie jednorodnej siły docisku na całej długości tulei, zapobiegając nieszczelnościom i odkształceniom.

   • Nakrętki często posiadają zabezpieczenia anty-odkręceniowe lub otwory umożliwiające zastosowanie zawleczek bądź przewlekanie drutu zabezpieczającego.

6. Tłok i elementy wewnętrzne

   • Tłok jako serce siłownika wykonany jest zazwyczaj z wytrzymałych stopów aluminium lub stali. Na obwodzie tłoka znajdują się uszczelnienia (pierścienie uszczelniające i prowadzące).

   • Dzięki precyzyjnej obróbce mechanicznej, tłok idealnie przylega do wewnętrznej powierzchni tulei, co minimalizuje przecieki i gwarantuje wysoką sprawność.

   • Elementy wewnętrzne, takie jak sprężyny (w siłownikach jednostronnego działania, choć w serii STK dominują modele dwustronnego działania) czy drobne podkładki, produkuje się z materiałów odpornych na korozję i zużycie.

7. Uszczelnienia

   • W standardowych konfiguracjach spotykamy NBR lub poliuretan. Te materiały dobrze znoszą typowe warunki przemysłowe, wykazując przy tym korzystny stosunek ceny do jakości.

   • W celu uzyskania wyższej odporności chemicznej i termicznej, producenci oferują uszczelnienia VITON. Tego rodzaju elastomer cechuje się doskonałą odpornością na wysokie temperatury, oleje, paliwa oraz wiele substancji chemicznych.

   • Konstrukcja uszczelnień w serii STK często obejmuje też pierścienie prowadzące, zapobiegające nadmiernemu zużyciu ścianki cylindra i tłoka.

8. Elementy tłumiące amortyzacji

   • W siłownikach z amortyzacją regulowaną stosuje się specjalne śruby regulacyjne oraz iglice, które odpowiadają za kontrolę przepływu powietrza w końcowej fazie ruchu tłoka.

   • Materiały tych elementów to zwykle stopy metali odporne na ścieranie (mosiądz, stal chromowana), a uszczelnienia – z poliuretanu lub NBR, w zależności od warunków pracy.

   • Starannie wykonane elementy tłumiące mają duże znaczenie dla płynnego wyhamowania ruchu, bez gwałtownych szarpnięć czy uderzeń.

9. Powłoki ochronne i procesy obróbki

   • Kluczowym etapem jest anodowanie aluminium, które zamyka pory materiału i zwiększa jego twardość powierzchniową.

   • Stal węglowa zazwyczaj przechodzi proces chromowania twardego (zwłaszcza tłoczysko), co podnosi odporność na ścieranie i rdzę.

   • W wersjach nierdzewnych obróbka może obejmować szlifowanie powierzchni i polerowanie, tak by uzyskać jednolitą, gładką powłokę.

10. Zastosowanie materiałów w praktyce

• Przemysł spożywczy: tutaj dominują warianty nierdzewne i z uszczelnieniami dopuszczonymi do kontaktu z żywnością (gdzie jest to wymagane). Anodowane aluminium, choć odporne, często wspiera się dodatkowymi powłokami antykorozyjnymi.

• Przemysł chemiczny i farmaceutyczny: kluczowa jest odporność na działanie substancji agresywnych oraz możliwość pracy w wysokiej temperaturze – stąd częste zastosowanie VITON i stali nierdzewnej.

• Przemysł ciężki: w aplikacjach narażonych na intensywne wibracje czy przeciążenia wybiera się materiały o zwiększonej wytrzymałości, m.in. wzmocnione stopy stali, czy mocniejsze łączniki.

• Standardowe warunki przemysłowe: zdecydowana większość użytkowników sięga po siłowniki z korpusem z anodowanego aluminium, tłoczyskiem chromowanym i uszczelnieniami NBR. Taka konfiguracja jest ekonomiczna i efektywna.

11. Wpływ materiałów na koszty i trwałość

• Rozbudowane opcje konstrukcyjne sprawiają, że cena siłownika może się znacząco wahać. Modele w pełni nierdzewne lub z uszczelnieniami VITON są zazwyczaj droższe.

• Jednak w warunkach, gdzie istnieje duże ryzyko korozji czy kontaktu z chemikaliami, koszty ewentualnych przestojów i wymian siłowników mogą przewyższyć wyższą cenę produktu o podwyższonej odporności.

• Dobór właściwych materiałów przedłuża okres eksploatacji i minimalizuje ryzyko nieplanowanych awarii.

12. Znaczenie jakości wykonania

• Nawet najlepsze materiały nie zagwarantują sukcesu, jeśli obróbka i montaż nie zostaną przeprowadzone z należytą starannością.

• Dlatego producenci serii STK przeprowadzają testy szczelności, weryfikują tolerancje wymiarowe i kontrolują procesy anodowania czy chromowania.

• Dbałość o szczegóły na etapie produkcji skutkuje finalnie siłownikiem cechującym się stabilną pracą, ograniczonym tarciem wewnętrznym oraz długim czasem międzyserwisowym.

13. Perspektywy rozwoju materiałowego

• Wraz z postępem technologicznym pojawiają się nowe powłoki antykorozyjne, bardziej wytrzymałe stopy aluminium i stali, a także uszczelnienia o jeszcze lepszych parametrach.

• W przyszłości można spodziewać się coraz większej dostępności siłowników o podwyższonej odporności mechanicznej, a jednocześnie niższej masie.

• Materiały kompozytowe i polimerowe również mogą stać się częścią konstrukcji siłowników, szczególnie w aplikacjach, gdzie priorytetem jest redukcja wagi lub niestandardowy kształt.

Prawidłowy montaż siłowników pneumatycznych ISO 15552/ISO 6431 Serii STK z tuleją kształtową D32–D100 ma kluczowe znaczenie dla ich niezawodności, żywotności i bezpieczeństwa pracy. Poniższa instrukcja przedstawia zalecane kroki oraz dobre praktyki, które warto uwzględnić podczas instalacji i uruchomienia.

1. Przygotowanie do montażu

   • Weryfikacja modelu: Upewnij się, że posiadasz właściwy rozmiar (średnicę i skok) siłownika odpowiadający założeniom projektowym. Sprawdź, czy zamówiona wersja (np. z uszczelnieniami VITON, nierdzewnym tłoczyskiem) jest zgodna z oczekiwaniami aplikacji.

   • Kontrola stanu siłownika: Obejrzyj uważnie produkt przed instalacją. Zwróć uwagę na wszelkie ślady uszkodzeń, rys czy wgnieceń, które mogły powstać w transporcie. Skontroluj otwory przyłączeniowe powietrza oraz gwinty tłoczyska i mocowań.

   • Przygotowanie miejsca montażu: Oczyść obszar, w którym będzie pracował siłownik. Unikaj montażu w miejscach o dużym zapyleniu czy skrajnej wilgotności bez dodatkowych zabezpieczeń. Upewnij się, że masz wystarczająco dużo miejsca na pełny zakres ruchu tłoczyska.

2. Dobór akcesoriów i narzędzi

   • Uchwyty montażowe: Seria STK jest zgodna z normami ISO 15552/ISO 6431, dlatego możesz użyć standardowych mocowań: kołnierzy czołowych i tylnych, uchwytów wahliwych, wsporników bocznych, przegubów na tłoczysku itd.

   • Elementy złączne: Wybieraj śruby o odpowiedniej klasie wytrzymałości, zwłaszcza gdy siłownik będzie pracował w obszarach narażonych na wibracje.

   • Narzędzia: Zazwyczaj wystarczą standardowe klucze płaskie/nasadowe, ewentualnie klucze dynamometryczne do precyzyjnego dokręcenia nakrętek. Dodatkowo mogą się przydać środki do zabezpieczenia gwintów (np. Loctite), zwłaszcza przy wysokich drganiach.

3. Montaż mechaniczny siłownika

   • Ustawienie pozycji: Określ orientację siłownika (pion, poziom, kąt). Seria STK pozwala na pracę w dowolnym położeniu, ale zawsze trzeba zapewnić, by tłoczysko mogło poruszać się swobodnie, bez kolizji z innymi elementami maszyny.

   • Mocowanie czołowe/tylne: Zamontuj dennice w odpowiednich uchwytach. Upewnij się, że śruby są równo i solidnie dociągnięte, zgodnie z zalecanym momentem obrotowym.

   • Podłączenie tłoczyska: Jeśli planujesz podłączyć tłoczysko do innego elementu (np. ramienia, dźwigni), zwróć uwagę, by oś ruchu była w jednej linii. Unikaj nadmiernych sił bocznych i skrętnych, ponieważ mogą one prowadzić do zużycia uszczelnień i łożysk.

4. Połączenia pneumatyczne

   • Gwinty przyłączeniowe: Sprawdź typ gwintu (np. BSPT, NPT lub METRIC), aby dobrać właściwe złączki. W serii STK najczęściej spotykane są gwinty metryczne lub BSP.

   • Instalacja przewodów: Doprowadź przewody sprężonego powietrza o odpowiedniej średnicy wewnętrznej – zbyt mała może ograniczać przepływ i skutkować wolniejszym ruchem tłoka.

   • Filtracja powietrza: Zainstaluj filtr i reduktor ciśnienia w magistrali pneumatycznej. Zanieczyszczenia (pył, woda, olej) negatywnie wpływają na uszczelnienia.

   • Sprawdzenie szczelności: Po podłączeniu przewodów i wstępnym uruchomieniu układu, spryskaj złącza roztworem mydła i wody, aby wykryć ewentualne wycieki powietrza.

5. Uruchomienie i testy

   • Pierwsze włączenie: Zasil układ powietrzem o zalecanym ciśnieniu początkowym, np. 2–3 bar, aby sprawdzić podstawową poprawność działania.

   • Ruch testowy: Sprawdź, czy tłoczysko przesuwa się płynnie w obu kierunkach, bez zacięć i nadmiernych wibracji. Jeśli siłownik ma regulowaną amortyzację, ustaw ją zgodnie z potrzebami – tak, aby wyhamowanie było płynne i bez stuków.

   • Kontrola dźwięku: Niezwykle głośna praca lub metaliczne uderzenia mogą oznaczać zbyt wysoką prędkość, niewystarczającą amortyzację bądź nieprawidłowe wyosiowanie.

6. Regulacja amortyzacji

   • Śruby regulacyjne: Większość siłowników STK z amortyzacją wyposażona jest w śruby (iglice), które po dokręceniu lub odkręceniu regulują przepływ powietrza w komorach końcowych.

   • Procedura: Zacznij od pozycji śruby w połowie zakresu. Wyreguluj ją tak, by ruch w ostatniej fazie skoku był wystarczająco płynny, lecz niezbyt długi. Zbyt mocne dokręcenie skutkuje wolnym i wydłużonym hamowaniem, natomiast zbyt słabe może prowadzić do gwałtownego uderzenia tłoka o dennicę.

   • Test w różnych warunkach: Pamiętaj, że prędkość ruchu siłownika może się zmieniać zależnie od obciążenia czy wahań ciśnienia. Dostosuj więc amortyzację tak, aby spełniała wymagania w najczęściej występujących scenariuszach.

7. Bezpieczeństwo i środki ostrożności

   • Zawory bezpieczeństwa: W sytuacjach awaryjnych (np. nagły skok ciśnienia) zabezpiecz układ zaworem nadmiarowym lub szybkozrzutowym, który w razie potrzeby obniży ciśnienie w komorze siłownika.

   • Zawór odcinający: Zainstaluj zawór kulowy bądź inny odcinający na zasilaniu, aby w razie konserwacji lub wymiany można było szybko i łatwo odciąć dopływ powietrza.

   • Strefy niebezpieczne: Jeśli siłownik pracuje w obszarze dostępnym dla operatorów, rozważ zastosowanie osłon mechanicznych lub barier, aby uniknąć przypadkowego kontaktu z poruszającym się tłoczyskiem.

8. Konserwacja i przeglądy okresowe

   • Smarowanie uszczelnień: Większość siłowników STK może pracować bez dodatkowego naolejania powietrza, jednak okresowe smarowanie uszczelnień specjalnym olejem lub smarem rekomendowanym przez producenta wydłuży ich żywotność.

   • Kontrola szczelności: Regularnie sprawdzaj, czy połączenia pneumatyczne nie puszczają powietrza, zwłaszcza przy intensywnej eksploatacji lub wibracjach.

   • Czyszczenie: W środowiskach zapylonych czy zabrudzonych należy usuwać nagromadzone osady (pył, wióry, smary) z powierzchni siłownika, zwłaszcza z okolic tłoczyska.

   • Wymiana uszczelnień: Jeśli zauważysz pogorszenie parametrów (spadek siły, wycieki powietrza), rozważ wymianę zestawów naprawczych. Producent najczęściej oferuje dedykowane komplety (uszczelki tłoka, tłoczyska, uszczelnienia amortyzacji).

9. Najczęstsze problemy i sposoby ich rozwiązania

   • Wycieki powietrza na gwintach przyłączy: sprawdź, czy użyto właściwej taśmy teflonowej lub pasty uszczelniającej oraz czy złączki są odpowiednio dokręcone.

   • Nieprawidłowy ruch tłoczyska (zacinanie, drgania): sprawdź wyosiowanie i upewnij się, że nie występują boczne siły. Skontroluj stan uszczelnień wewnętrznych.

   • Zbyt wolny ruch: przyczyną może być niewystarczający przekrój przewodów lub ograniczony przepływ w zaworach sterujących. Zwiększ ciśnienie zasilania lub zastosuj zawory o wyższej przepustowości.

   • Nadmierny hałas przy końcu skoku: wyreguluj amortyzację, sprawdź też stan poduszek amortyzacyjnych i iglic. Możliwe, że siłownik pracuje ze zbyt dużą prędkością.

10. Montaż czujników położenia (dla wersji z magnesem)

• W przypadku siłowników STK wyposażonych w magnes na tłoku, istnieje możliwość zamontowania zewnętrznych czujników (np. REED lub HALL).

• Czujniki te mocuje się najczęściej w rowkach prowadzących na tulei kształtowej lub w specjalnych uchwytach. Położenie czujnika można regulować wzdłuż długości siłownika, by dokładnie ustawić punkty sygnalizacji.

• Należy pamiętać o ich odpowiednim zabezpieczeniu kabli oraz sprawdzeniu, czy czujnik nie przesuwa się na skutek wibracji.

11. Zalecenia eksploatacyjne

• W razie dłuższych przestojów (np. kilku miesięcy) przed ponownym uruchomieniem warto przepłukać układ powietrzny i sprawdzić stan uszczelnień.

• Jeśli siłownik pracuje w aplikacji o częstych cyklach (kilkadziesiąt czy kilkaset na minutę), okresowe przeglądy (np. co kilka milionów cykli) pozwolą wykryć oznaki zużycia zanim dojdzie do awarii.

• W aplikacjach wysokotemperaturowych (powyżej 80°C) lub niskotemperaturowych (poniżej 0°C), należy kontrolować czy smary i uszczelnienia zachowują swoje właściwości.

Poniżej prezentujemy odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania związane z siłownikami pneumatycznymi ISO 15552/ISO 6431 Serii STK z tuleją kształtową D32–D100 [016P], dwustronnego działania z jednostronnym tłoczyskiem. Informacje te mają pomóc w szybkim rozwiązaniu wątpliwości i ułatwić dobór oraz eksploatację tych urządzeń.

1. Jak wybrać właściwy rozmiar (średnicę) siłownika?
Rozmiar siłownika zależy przede wszystkim od wymaganej siły pchającej i ciągnącej w danej aplikacji. Siła ta jest iloczynem ciśnienia roboczego i pola przekroju tłoka. Przykładowo, przy ciśnieniu 6 bar i średnicy 50 mm uzyskujemy inną siłę niż przy tej samej średnicy i ciśnieniu 8 bar. Warto też uwzględnić zapas mocy, aby siłownik nie pracował stale przy maksymalnym obciążeniu.

2. Czy skok siłownika można dobrać w dowolny sposób?
Standardowo producenci oferują popularne długości skoku (np. 25, 50, 100, 125, 160, 200, 250, 300, 400, 500 mm). Jednak nic nie stoi na przeszkodzie, by zamówić nietypowy skok – ważne jest jedynie, aby zmieścił się w dopuszczalnym zakresie danej serii (np. do 1000 mm). Przy bardzo długich skokach zaleca się stosowanie dodatkowych prowadnic, by unikać obciążeń bocznych.

3. Jakiego rodzaju uszczelnienia powinienem wybrać – standardowe czy VITON?

• Uszczelnienia standardowe (NBR/poliuretan) są wystarczające w temperaturach do +80°C i przy typowych warunkach przemysłowych.

• Uszczelnienia VITON są wskazane przy wyższych temperaturach (nawet do +150°C), kontakcie z agresywnymi substancjami chemicznymi lub tam, gdzie wymagana jest wyjątkowa odporność na oleje i rozpuszczalniki.
  Zawsze warto skonsultować się z dostawcą lub producentem i przedstawić specyfikę procesu – pomoże to w dobraniu optymalnego rozwiązania.

4. Czy siłowniki STK mogą pracować bez dodatkowego smarowania powietrza (tzw. praca „dry”)?
Wiele nowoczesnych siłowników zostało zaprojektowanych do pracy bez konieczności dodatkowego naolejania. Jeśli producent serii STK deklaruje taką możliwość, wystarczy zastosować filtr powietrza usuwający zanieczyszczenia i wilgoć. W sytuacjach ekstremalnych, np. bardzo wysoka częstotliwość cykli, może być wskazane lekkie naolejanie, aby wydłużyć żywotność uszczelnień.

5. Co daje tuleja kształtowa w siłownikach Serii STK?
Tuleja kształtowa poprawia sztywność i stabilność konstrukcji. Dzięki temu siłowniki są mniej narażone na drgania i odkształcenia przy dłuższych skokach. Ponadto kształtowy profil umożliwia łatwiejszy montaż dodatkowych akcesoriów, np. czujników położenia.

6. Na co zwrócić uwagę przy montażu siłownika w układzie?
Najważniejsze elementy to:

• Wyosiowanie: tłoczysko i element napędzany powinny być w jednej osi, aby uniknąć sił bocznych.

• Solidne mocowanie: wykorzystaj uchwyty zgodne z normami ISO, odpowiednio dokręć śruby i zadbaj o właściwy moment obrotowy.

• Dobre przewody pneumatyczne: o odpowiednim przekroju, właściwie uszczelnione i zabezpieczone przed zagięciami.

7. Czy mogę zamontować czujniki położenia na siłowniku STK?
Tak, ale dotyczy to wersji z magnesem zamontowanym na tłoku. Tuleja kształtowa często ma specjalne rowki lub powierzchnie przystosowane do mocowania czujników. Dzięki nim można monitorować pozycję tłoka i zintegrować siłownik z systemem sterowania (PLC).

8. Jak ustawić amortyzację końcową w siłownikach z regulacją?
Regulacja amortyzacji polega na przekręcaniu śruby (iglicy) tak, by kontrolować przepływ powietrza w końcowej fazie ruchu tłoka. Rozpocznij od ustawienia średniego położenia, a następnie dokonuj drobnych korekt. Sprawdzaj, czy tłok wyhamowuje płynnie, bez uderzeń i drgań.

9. Jak dbać o siłownik w czasie eksploatacji, aby służył jak najdłużej?

• Regularne kontrole połączeń pneumatycznych i stanu uszczelnień.

• Czyszczenie z zanieczyszczeń (pył, wióry, kurz), które mogą osadzać się na tłoczysku.

• Smarowanie uszczelnień zgodnie z zaleceniami producenta lub zapewnienie minimalnego naolejania powietrza.

• Unikanie przeciążeń i sił poprzecznych, które skracają żywotność łożysk i uszczelnień.

10. Jakie są maksymalne prędkości pracy siłownika?
To zależy od wielu czynników: średnicy, obciążenia, ciśnienia zasilania i przepustowości zaworów. Z reguły w siłownikach ISO 15552 można osiągać prędkości od kilku do kilkuset mm/s. Jeżeli aplikacja wymaga bardzo szybkich ruchów (ponad 1 m/s), warto skonsultować się z producentem, by sprawdzić, czy dana konfiguracja jest do tego przystosowana.

11. Czy w przypadku siłowników z dużym skokiem muszę stosować dodatkowe prowadnice?
Jeśli ruch jest długi, a na tłoczysko mogą działać siły poprzeczne, prowadnice będą wskazane. Tuleja kształtowa zapewnia pewną poprawę sztywności, jednak przy dużych obciążeniach bocznych oddzielne prowadnice mogą znacznie wydłużyć żywotność i podnieść precyzję ruchu.

12. Co w sytuacji, gdy potrzebuję siłownika odpornego na korozję w środowisku morskim?
Najlepszą opcją będzie wariant z tłoczyskiem nierdzewnym, szpilkami oraz nakrętkami ze stali nierdzewnej, a także anodowaną tuleją. Czasem stosuje się dodatkowe powłoki ochronne lub uszczelnienia VITON, jeśli w otoczeniu występują agresywne chemikalia.

13. Czy siłowniki STK nadają się do pracy w podciśnieniu?
Standardowo siłowniki projektowane są do pracy ze sprężonym powietrzem (nadciśnienie). Jeśli aplikacja wymaga pracy przy podciśnieniu lub w warunkach próżni, konieczna jest konsultacja z producentem. Istnieją specjalistyczne rozwiązania do systemów próżniowych, ale mogą wymagać innych uszczelnień i konstrukcji.

14. Co oznacza „siłownik dwustronnego działania z jednostronnym tłoczyskiem”?
„Dwustronne działanie” wskazuje, że powietrze napędza tłok w obu kierunkach, co daje równą siłę i kontrolę ruchu w górę i w dół (lub w lewo i w prawo). „Jednostronne tłoczysko” to standardowe wykonanie, w którym tłoczysko wychodzi tylko z jednej strony siłownika (w odróżnieniu od tłoczysk dwustronnych, wychodzących z obu stron).

15. Czy można stosować siłowniki STK w aplikacjach z wysoką częstotliwością cykli (np. kilkanaście na sekundę)?
Tak, pod warunkiem że układ zasilania powietrzem nadąży ze dostarczaniem i odprowadzaniem powietrza we właściwym tempie, a amortyzacja będzie prawidłowo ustawiona. W takich przypadkach kluczowe jest też zapewnienie odpowiedniej filtracji, aby cząstki stałe nie zużywały uszczelnień przy intensywnej pracy.

16. Czy dostępne są modele ATEX dla stref zagrożonych wybuchem?
Niektórzy producenci oferują wersje ATEX – jednak to wymaga oddzielnej certyfikacji i oznaczeń. Jeśli aplikacja wymaga pracy w strefie wybuchowej, należy poszukiwać siłowników z odpowiednim certyfikatem. Warto wcześniej skontaktować się z dostawcą, by potwierdzić możliwość wykonania takiej wersji.

17. Jak rozwiązać problem zamarzania kondensatu w siłowniku przy niskich temperaturach?
Należy stosować odpowiednio osuszone powietrze (osuszacze adsorpcyjne lub ziębnicze), a także regularnie sprawdzać poziom wilgoci w układzie. Przy ekstremalnie niskich temperaturach wskazane może być też wykorzystanie uszczelnień dostosowanych do warunków mroźnych lub wstępne podgrzewanie powietrza.

18. Co zrobić, jeśli wystąpią wibracje lub piski podczas pracy siłownika?
Wibracje i piski mogą wynikać z niedostatecznego smarowania uszczelnień, nierównego wyosiowania, zużytych komponentów lub złych ustawień przepływu powietrza. W pierwszej kolejności sprawdź stan mechaniczny (brak luzów, proste mocowanie) oraz stan uszczelnień. Następnie wyreguluj amortyzację i przepływ za pomocą dławików lub zaworów sterujących.

19. Jak często należy przeprowadzać przeglądy siłownika?
To zależy od intensywności eksploatacji i środowiska pracy. Przy pracy w trybie ciągłym (np. 24/7) przegląd raz na kilka miesięcy jest zalecany. W mniej obciążonych aplikacjach wystarczy przegląd raz na rok. Producent zwykle zaleca przedział wymiany uszczelnień np. co kilka milionów cykli, ale warto dokonywać okresowych oględzin stanu tłoczyska i pokryw.

20. Czy mogę samodzielnie przeprowadzić naprawę siłownika STK?
Wielu producentów udostępnia zestawy naprawcze (uszczelnienia, pierścienie prowadzące itp.). Jeśli posiadasz odpowiednie umiejętności i narzędzia, możesz spróbować samodzielnie wymienić uszczelki. Jednak bardziej złożone usterki (np. uszkodzenia mechaniczne, odkształcenia tulei) wymagają specjalistycznej wiedzy i wyposażenia. Zawsze warto sprawdzić warunki gwarancji i ewentualnie skorzystać z autoryzowanego serwisu.