Seria SSI siłowniki z dodatkowym zgarniaczem

Siłowniki pneumatyczne z dodatkowym zgarniaczem, zgodne z normami ISO15552/ISO6431, przeznaczone do pracy w trudnych warunkach (średnice od D32 do D320), stanowią jedną z najbardziej zaawansowanych opcji w kategorii Siłowniki Pneumatyczne \ Siłowniki do pracy w trudnych warunkach D32–D320 \ ISO15552/ISO6431 \ Seria SSI siłowniki z dodatkowym zgarniaczem. Ich konstrukcja, wsparta szpilkami (tie-rod), zapewnia wysoką wytrzymałość mechaniczną, a zastosowanie dodatkowego zgarniacza na tłoczysku chroni wnętrze cylindra przed zanieczyszczeniami. W efekcie żywotność tych siłowników znacząco przewyższa standardowe rozwiązania, co przynosi użytkownikom wymierne korzyści w postaci rzadszych przestojów i niższych kosztów serwisu.

W niniejszym opisie skupiamy się na serii SSI [416A] (oraz analogicznej [417A], jeśli występuje w ofercie) marki CPP PREMA, aby pokazać, jakie zalety oferuje tego typu sprzęt w przemyśle. Przybliżamy charakterystykę, budowę, możliwości konfiguracyjne i przykłady użycia. Wszystko po to, by ułatwić wybór siłownika dostosowanego do niezwykle wymagających warunków – np. w cementowniach, kopalniach, tartakach czy branży hutniczej.

1. Czym wyróżniają się siłowniki z dodatkowym zgarniaczem?

Siłowniki pneumatyczne standardowe dobrze sprawdzają się w typowych warunkach produkcyjnych, jednak w sytuacjach wysokiego zapylenia, działania opiłków metalu, trocin lub innych drobin, szybko ulegają awariom. Dodatkowy zgarniacz na tłoczysku stanowi tu kluczowy element ochronny. W klasycznych siłownikach jedynie podstawowa uszczelka stara się zbierać brud z tłoczyska, lecz nie jest projektowana z myślą o ekstremalnych środowiskach. Zgarniacz (wykonany najczęściej z wytrzymałych elastomerów, np. z poliuretanu) tworzy swoisty „pierścień czyszczący”, zdejmujący wszelkie zabrudzenia przed ich wniknięciem w głąb cylindra. Dzięki temu:

• Wydłuża się żywotność uszczelnień głównych (NBR, PU lub VITON), bo nie są one narażone na bezpośrednie ścieranie przez drobiny.

• Zachowana zostaje wysoka szczelność w całym okresie eksploatacji, co przekłada się na sprawność procesu i powtarzalność ruchu.

• Ryzyko zatarć tłoczyska ulega znaczącej redukcji, gdyż pył i opiłki nie zalegają w newralgicznych miejscach.

2. Budowa i konstrukcja szpilkowa (tie-rod)

Siłowniki z serii SSI (np. [416A] czy [417A]) bazują na konstrukcji tie-rod, czyli czterech długich śrub spinających pokrywy z tuleją cylindra. Taki układ przynosi szereg korzyści:

1. Łatwiejsza konserwacja i serwis – by dostać się do wnętrza siłownika, wystarczy odkręcić cztery nakrętki i zdjąć pokrywę.

2. Stabilna praca – równomiernie rozłożone naprężenia na obwodzie, co zapewnia solidność nawet przy dużych średnicach (D160, D200, D320).

3. Możliwość prostego dopasowania – pokrywy w standardzie ISO15552/ISO6431 mają zunifikowane wymiary, co ułatwia wymianę siłownika, gdy zmienia się zapotrzebowanie linii produkcyjnej.

Wewnątrz korpusu (tulei) wykonanej najczęściej z aluminium anodowanego (czasem z żeliwa lub stali w większych średnicach) przesuwa się tłok z uszczelką. Na tłoczysku, wychodzącym przez pokrywę, montuje się wspomniany zgarniacz, który kontaktuje się z prętem w sposób wargowy.

3. Zakres rozmiarów i wariantów

W serii SSI znajdziemy średnice nominalne od D32 do D320. Możemy mówić o dwóch podstawowych rodzajach konfiguracji:

• Dwustronne działanie, jednostronne tłoczysko – klasyczny układ, gdzie sprężone powietrze napędza tłok w obu kierunkach, a tłoczysko wychodzi z jednej strony korpusu.

• Dwustronne działanie, dwustronne tłoczysko (rzadziej stosowane, np. w serii [417A]) – pręt jest wyprowadzony z obu pokryw, co zapewnia symetryczną siłę przy ruchu w przód i w tył, ale wymaga więcej przestrzeni montażowej.

Każdy z wariantów może być dostępny w standardowej długości skoku (25, 50, 100, 160, 200, 300, 500, 700, 1000 mm i dalej). Producent (CPP PREMA) oferuje opcje niestandardowych skoków, np. 125, 220, 305 czy 650 mm. Dzięki temu można dobrać siłownik pod wymagania konkretnych maszyn.

4. Uszczelnienia i odporność termiczna

Siłowniki z dodatkowym zgarniaczem pracują w ekstremalnych warunkach, więc dostępne są różne typy uszczelek:

1. Standard (NBR + PU) – wystarczający w typowych temperaturach (-20°C do +80°C), sprawdza się w środowisku zapylenia bez agresywnej chemii.

2. VITON (FKM) – dla wyższych temperatur, do +150°C, oraz w kontakcie z chemikaliami (np. w hutach, lakierniach proszkowych, branży spożywczej z gorącą parą).

3. Specjalne warianty – np. do stref ATEX lub kwasoodporne (KWAS), jeżeli środowisko wymaga jeszcze wyższej odporności chemicznej.

Zgarniacz bywa zazwyczaj z poliuretanu, który wykazuje świetną odporność na ścieranie. W razie szczególnych wymagań można zamówić inny materiał (np. specjalne elastomery).

5. Zgodność z normą ISO15552 / ISO6431

ISO 15552 (wcześniej 6431) ujednolica wymiary montażowe, rozstaw otworów, rodzaje gwintów i ogólną budowę siłowników pneumatycznych. W praktyce oznacza to:

• Łatwy montaż na standardowych uchwytach (MS1 – łapy boczne, MF1/MF2 – kołnierze, MP2 – łożyska wahliwe, itp.).

• Bezproblemowa wymiana – można szybko zastąpić zużyty siłownik innym o tej samej średnicy bez konieczności modyfikowania maszyny.

• Szeroki rynek części zamiennych – w razie naprawy uszczelnień czy zgarniacza niemal każdy serwis pneumatyki rozpozna standard ISO i posiada kompatybilne zestawy.

6. Dlaczego zgarniacz jest tak ważny?

W warunkach bez pyłu czy drobin standardowa uszczelka tłoczyska radzi sobie z zanieczyszczeniami. Jednak w branżach:

• Cementowej – pył cementowy jest bardzo ścierny, szybko niszczy uszczelki.

• Drzewnej – trociny i wióry często oblepiają tłoczysko.

• Metalurgicznej – opiłki i pyły metaliczne mogą rysować powierzchnię chromowaną.

• Górniczej – drobiny kamienia i pyły mineralne są silnie abrazyjne.

to właśnie dodatkowy zgarniacz staje się jedynym skutecznym rozwiązaniem, które przedłuża żywotność siłownika. Mechanicznie ściąga brud przed wniknięciem do wnętrza, a wszelkie granulki, które by mogły uszkodzić uszczelkę główną, zostają zatrzymane.

7. Główne korzyści dla użytkownika

1. Rzadsze wymiany i przestoje – zgarniacz ogranicza zużycie uszczelnień, więc serwis bywa potrzebny rzadziej.

2. Oszczędność kosztów – dłuższa żywotność oznacza mniejsze wydatki na części i roboczogodziny.

3. Elastyczność montażowa – norma ISO15552 zapewnia szeroką dostępność uchwytów i szybkie dopasowanie do istniejących maszyn.

4. Odporność na różne czynniki – można wybrać uszczelnienia VITON, stal nierdzewną na tłoczysko, powłoki antykorozyjne.

5. Pełna kontrola ruchu – dwustronne działanie (pneumatyczne) pozwala precyzyjnie sterować ruchem tłoczyska w obu kierunkach, co zwiększa wydajność automatyki.

8. Zastosowanie w szerokiej gamie branż

• Cementownie, betoniarnie – przesiewanie i dozowanie pyłów, sterowanie klapami, transport surowców.

• Huty, walcownie – w strefach o wysokim zanieczyszczeniu metalicznym, przy temperaturach często przekraczających 80°C (wtedy uszczelnienia VITON).

• Kopalnie – siłowniki przy zapadniach, zasuwach i systemach wentylacji.

• Przemysł drzewny – tartaki, stolarnie, produkcja mebli, przesuwanie elementów, dociski w maszynach.

• Branża spożywcza – w strefach zapylonych (mąka, cukier), siłowniki z zgarniaczem chroniące przed drobinkami sypkimi.

• Automotive – stanowiska spawalnicze (plus VITON), dociski w liniach montażowych narażonych na kurz.

9. Różne warianty dostępne w katalogu

W spisie produktów CPP PREMA znajdziemy modele opisane np. jako:

• “Siłownik ISO15552/6431 D32x650 dwustronne tłoczysko, z dodatkowym zgarniaczem, bez magnesu” – długi skok, pręt wychodzący z obu stron, brak czujników.

• “Siłownik ISO15552/6431 D63x40 dwustronne tłoczysko, z dodatkowym zgarniaczem, bez magnesu” – krótszy skok, większa średnica, także dwustronny pręt.

• “Siłownik ISO15552/6431 D125x250 z dodatkowym zgarniaczem, VITON” – pojedynczy tłoczysk, ale z uszczelnieniami wysokotemperaturowymi i zgarniaczem.

Każde oznaczenie wskazuje na:

1. Średnicę (Dxx).

2. Skok (np. 40, 650 mm).

3. Rodzaj tłoczyska (jedno- lub dwustronne).

4. Obecność (lub brak) magnesu do czujników.

5. Uszczelnienia (np. standard czy VITON).

6. Dodatkowy zgarniacz.

10. Integracja z systemami automatyki

Choć w wersji “bez magnesu” nie można bezpośrednio zamontować czujników REED/HALL w rowkach (jak w siłownikach profilowych), nadal istnieją metody zewnętrznego czujnikowania (np. czujniki indukcyjne do wykrywania położenia). Istnieją też modele z magnesem w tłoku, gdzie wystarczy wsunąć czujniki w rowki lub obejmy. W efekcie w prosty sposób uzyskujemy potwierdzenie pozycji tłoka, co pozwala sterować procesem z poziomu sterownika PLC.

11. Bezpieczeństwo użytkowania

W miejscach szczególnie niebezpiecznych (zapylenie palne, strefy ATEX) warto sprawdzić, czy dany siłownik posiada odpowiednie certyfikaty lub czy producent zapewnia wariant antyelektrostatyczny. Dwustronne działanie i konieczność częstego poruszania tłoczyskiem w warunkach dużych zanieczyszczeń wymaga:

• Poprawnej filtracji powietrza, by drobiny nie dostały się do środka.

• Unikania przeciążeń w ruchu bocznym, bo wibracje i tarcie mogą prowadzić do pęknięć.

• Stosowania hamulców w pozycji pionowej, by uniknąć niekontrolowanego spadku w razie awarii zasilania powietrza.

Siłowniki z serii SSI (np. [416A], [417A]) są projektowane z myślą o pracy w niezwykle trudnych warunkach, co przekłada się na szeroki wachlarz możliwych zastosowań. Zgarniacz w połączeniu z konstrukcją tie-rod zapewnia odporność na pyły, opiłki i inne zanieczyszczenia. Dwustronne działanie z kolei znacząco podnosi ich uniwersalność i pozwala na zastosowanie w aplikacjach wymagających zarówno pchania, jak i ciągnięcia z tą samą siłą. W tej części przedstawimy kluczowe branże oraz przykłady konkretnych wdrożeń.

1. Przemysł cementowo-betonowy

1. Transport i przesiewanie surowców
   Cementownie, wytwórnie betonu, miejsca dozowania kruszyw – wszędzie tam unoszą się tumany pyłu cementowego i piasku. Standardowe siłowniki bez zgarniacza szybko ulegają zatarciom. Seria SSI z dodatkowym zgarniaczem radzi sobie z drobinami, co pozwala na dłuższe użytkowanie. Dwustronne działanie ułatwia sterowanie klapami w zasobnikach czy zsypach.

2. Urządzenia pakujące
   Worki z cementem, tynkiem, zaprawami generują kłęby pyłu. Siłowniki w maszynach pakujących odpowiadają często za zacisk worka, jego precyzyjne przesuwanie czy dozowanie. Zgarniacz usuwa drobiny, dzięki czemu tłoczysko nie rysuje się, a uszczelnienia zachowują elastyczność.

3. Systemy mycia i konserwacji
   W niektórych etapach produkcji dochodzi do kontaktu z wodą czy substancjami chemicznymi (np. podczas spłukiwania pyłu). Opcja uszczeleń VITON lub nierdzewne tłoczysko pozwala rozszerzyć zastosowanie także do tych wilgotnych stref.

2. Branża górnicza i wydobywcza

1. Kopalnie podziemne
   Zapylenie w wyrobiskach górniczych potrafi być ekstremalne. Pył węglowy czy skalny wnika w każdą szczelinę. Siłowniki z serii SSI [416A]/[417A], wyposażone w dodatkowy zgarniacz, pracują dłużej bez konieczności demontażu do czyszczenia wnętrza. Dwustronne działanie zapewnia precyzyjną kontrolę np. nad zasuwami lub obrotowymi klapami wentylacyjnymi.

2. Kopalnie odkrywkowe
   W dużych maszynach wydobywczych, takich jak koparki wielonaczyniowe czy zwałowarki, siłowniki pneumatyczne sterują mniejszymi mechanizmami (np. klapami, hamulcami, blokadami). Zgarniacz przy tłoczysku chroni cały napęd przed grudkami ziemi, piachu czy kamykami, co jest kluczowe w warunkach ciągłej ekspozycji na sypki materiał.

3. Przesiewacze i kruszarki
   Urządzenia kruszące skałę generują chmury pyłu, który błyskawicznie niszczy standardowe uszczelki. Zgarniacz w siłowniku SSI pozwala ograniczyć przedostawanie się drobin, a budowa tie-rod ułatwia późniejszą konserwację, jeśli dojdzie do większego zabrudzenia.

3. Przemysł hutniczy i metalurgiczny

1. Linie spawalnicze i szlifierskie
   Opiłki metalu, rozgrzane cząstki powstające przy cięciu lub szlifowaniu, stanowią zagrożenie dla zwykłych siłowników. Zgarniacz minimalizuje wnikanie wiórów, a w wersji VITON siłownik radzi sobie też z wyższą temperaturą.

2. Transport blach i profili
   Dwustronne tłoczysko gwarantuje równomierną siłę przy przesuwaniu ciężkich elementów w obie strony. W hutach stalowych, gdzie pył i osady metaliczne są na porządku dziennym, zgarniacz znacząco zmniejsza ryzyko zatarcia tłoczyska.

3. Prasy i walcarki
   W wielkich maszynach do walcowania czy prasowania metalu siłowniki pneumatyczne często pełnią funkcje pomocnicze (np. dociski boczne, prowadnice). Dodatkowy zgarniacz wydłuża żywotność w miejscach, gdzie metalowy kurz i pył ścierny mieszają się z olejami, tworząc trudną do usunięcia maź.

4. Przemysł drzewny i papierniczy

1. Tartaki i stolarnie
   Trociny, wióry, pył drzewny – to wszystko jest zmorą standardowych siłowników. Zgarniacz w serii SSI usuwa je z tłoczyska, chroniąc wewnętrzne uszczelnienia. Dwustronna konstrukcja pozwala na wygodne sterowanie np. podajnikiem, dociskami czy uchwytami w maszynach do cięcia.

2. Produkcja płyt drewnopochodnych
   Duże ilości pyłu powstają przy łączeniu wiórów ze spoiwem. Siłownik z zagarniaczem zachowuje sprawność mimo osiadania lepkiej masy, a odpowiednie uszczelnienia (np. VITON) mogą przetrwać w wyższej temperaturze na etapie prasowania płyt.

3. Papiernie
   W zakładach papierniczych, zwłaszcza w sekcjach mokrych i suszących, panuje wilgoć oraz pył celulozowy. Nierdzewne tłoczysko plus zgarniacz dają pewność, że cylinder nie ulegnie korozji, a drobiny włókien nie doprowadzą do uszkodzenia tłoczyska.

5. Branża spożywcza i pakowanie sypkich produktów

1. Pakowanie mąki, cukru, przypraw
   Linie dozujące i pakujące produkty sypkie są narażone na pylenie. Siłowniki z zagarniaczem, często z korpusem ze stali nierdzewnej lub anodowanego aluminium, świetnie radzą sobie w tych warunkach. Dwustronne tłoczysko usprawnia ruch w maszynach pick-and-place, które pobierają i odkładają opakowania.

2. Mieszanie i dozowanie
   Sypkie produkty spożywcze (sól, proszki mleczne, kakao) mogą tworzyć drobny pył, który zatyka standardowe uszczelki. Tu także zgarniacz chroni powierzchnię tłoczyska. Przy wersji VITON siłownik zniesie nawet czyszczenie gorącą wodą lub parą.

3. Magazynowanie i przenośniki
   Systemy magazynowe dla surowców sypkich (ziarna, granulaty) korzystają z zasuw sterowanych pneumatycznie. Zgarniacz przedłuża okres między serwisami, co jest ważne przy intensywnej eksploatacji 24/7.

6. Automatyka i robotyka w warunkach brudnych

1. Linie produkcyjne z dużą ilością pyłu
   Nawet w nowoczesnych fabrykach, np. automotive, czasem występują strefy obróbki mechanicznej, gdzie generuje się opiłki i kurz. Dwustronne siłowniki z zagarniaczem są tu cenione za niezawodność i możność szybkiego cyklicznego ruchu.

2. Roboty spawalnicze
   Opary spawalnicze i drobiny metalu często osadzają się na urządzeniach. Wersja z uszczelnieniami VITON i zgarniaczem pozwala uniknąć uszkodzeń tłoczyska w strefach o podwyższonej temperaturze. Dwustronne działanie daje większą swobodę ruchu ramienia robota.

3. Pick-and-place w środowiskach sypkich
   Gdy robot musi manipulować produktami sypkimi (np. przenoszenie worków z mąką), siłowniki z zagarniaczem sprawdzają się idealnie. Eliminują ryzyko szybkiego zużycia siłowników przy intensywnym oblepianiu pyłem.

7. Branża budowlana i maszyny mobilne

1. Maszyny do tynkowania i szpachlowania
   Zapylone otoczenie (cement, piach, pyły budowlane) wymaga siłowników odpornych na mieszanki pyłowe. Zgarniacz ściąga drobiny zaprawy z tłoczyska, zapobiegając uszkodzeniom. Dwustronne działanie upraszcza sterowanie elementami dozującymi.

2. Pojazdy budowlane
   Wozidła, ładowarki czy inne maszyny często posiadają elementy pneumatyczne – np. w układach hamulcowych, sterujących klapą wywrotki czy dociskach. Siłownik z zagarniaczem nie traci szczelności nawet przy częstym kontakcie z błotem, piaskiem czy kamieniami.

3. Systemy rusztowań i podnośników
   W niektórych rozwiązaniach pneumatycznych (choć rzadziej niż hydraulicznych) stosuje się siłowniki do podnoszenia sekcji rusztowań czy platform. Dobrze zabezpieczone tłoczysko pozwala uniknąć zablokowania mechanizmu pod obciążeniem.

8. Energetyka i spalarnie

1. Spalarnie odpadów
   Wysokie temperatury i dużo pyłu popiołowego to warunki destrukcyjne dla standardowych uszczelnień. Zgarniacz oraz VITON (dla temperatur do 150°C) przedłużają żywotność, ograniczając przypadki awarii przy obsłudze klap, zasuw czy systemów dozujących.

2. Elektrownie węglowe i na biomasę
   Siłowniki biorą udział w regulacji podaży paliwa, klapach kontrolujących przepływ spalin, itp. Powstający pył węglowy jest silnie abrazyjny – zgarniacz to warunek niezbędny dla długiego funkcjonowania. Dwustronna praca poprawia sterowalność, a rozbudowane wersje (np. D160, D200) zapewniają duże siły.

3. Instalacje chłodnicze i ciepłownicze
   Choć mniej zapylone, to zdarza się, że wody chłodnicze przenoszą drobne cząstki szlamu czy kamienia kotłowego. Użycie zgarniacza zapobiega osadzaniu się tych substancji na tłoczysku, co wydłuża stabilność pracy.

9. Przykłady konkretnych wdrożeń

• Cementownia X: Zamiana standardowych siłowników na SSI [416A] z zagarniaczem w systemach dozowania pyłu. Efekt: redukcja awarii o 70% w ciągu roku i spadek kosztów serwisu.

• Tartak Y: Linie tnące belki drewniane, trociny wszechobecne. Po zainstalowaniu dwustronnych siłowników z zagarniaczem zmniejszyły się przestoje związane z zatarciami.

• Spalarnia Z: Wysoka temperatura, dużo popiołu. Wdrożenie modelu VITON + zgarniacz pozwoliło na pełne użytkowanie przez 12 miesięcy bez wymiany uszczelek (wcześniej co 3–4 miesiące).

1. Konstrukcja według norm ISO15552/ISO6431

• Wymiary zewnętrzne: Zgodne z ISO, co oznacza, że średnice tłoka, rozstaw otworów montażowych i gwinty przyłączy powietrza (G1/8, G1/4, G3/8, G1/2) są ujednolicone.

• Tie-rod (szpilkowa): Cztery pręty gwintowane spinają pokrywy. Ułatwia to demontaż i konserwację, a także zapewnia równomierne rozłożenie sił działających na pokrywy cylindra.

• Rowki i mocowania: Dzięki standardowi ISO, łatwo dobrać łapy boczne (MS1), kołnierze (MF1, MF2), łożyska wahliwe (MP2) czy inne elementy.

2. Zakres średnic (D32–D320)

• D32, D40, D50, D63: Popularne w automatyce, branży spożywczej, pakowaniu. Oferują wystarczającą siłę i niewielkie gabaryty.

• D80, D100, D125: Dla przemysłu ciężkiego, maszyn budowlanych, tartaków, gdzie zapotrzebowanie na siłę jest wyższe.

• D160, D200, D320: Imponująca siła i rozmiar – używane w hutach, kopalniach, energetyce, przy dużych obciążeniach.

Każda z tych średnic łączy się ze standardowymi skokami (25–500 mm), choć dostępne są i większe: 600, 800, 1000 mm, a nawet niestandardowe (np. 650 mm).

3. Dwustronne działanie – jednostronne lub dwustronne tłoczysko

• Jednostronne tłoczysko: Spotykane w serii [416A]. Powietrze napędza tłok w obu kierunkach, lecz tłoczysko wychodzi tylko z jednej strony.

• Dwustronne tłoczysko: Seria [417A]. Tłoczysko wystaje z pokrywy przedniej i tylnej, co daje symetryczną siłę w obu kierunkach i przydaje się np. w maszynach, gdzie powrót musi odbyć się z identyczną siłą co wysuw.

Obie konfiguracje uwzględniają dodatkowy zgarniacz, chroniący tłoczysko w miejscu przejścia przez pokrywę.

4. Maksymalne ciśnienie pracy

• Ciśnienie nominalne: Zaleca się 6–7 bar w standardowych instalacjach przemysłowych.

• Ciśnienie maksymalne: Do 10 bar. Przekroczenie tej wartości może prowadzić do skrócenia żywotności uszczelnień i zwiększonego ryzyka rozszczelnienia.

• Przepływ powietrza: Dobór średnicy zaworów i węży powinien zapewniać optymalny przepływ, zwłaszcza przy większych średnicach siłowników (D125+).

5. Zakres temperatur i rodzaje uszczelnień

1. Standard (NBR/PU)

   • Temperatura: -20°C do +80°C.

   • Wystarczający w większości aplikacji, dość odporny na typowe oleje i smary.

2. Wysokotemperaturowe (VITON / FKM)

   • Temperatura: do +150°C.

   • Konieczne w hutach, spaleniskach, niektórych procesach spożywczych (np. mycie parą).

3. Zgarniacz

   • Zwykle z poliuretanu, odpornego na ścieranie.

   • W aplikacjach specjalnych – wykonany z innych elastomerów (np. HNBR, FKM), jeśli istnieje taka potrzeba temperaturowo-chemiczna.

6. Ochrona przed zabrudzeniami: rola zgarniacza

• Wargowa krawędź: Przy ruchu tłoczyska zgarnia pył, brud, opiłki.

• Minimalizacja tarcia: Mimo że siłownik kontaktuje się mechanicznie ze zgarniaczem, dobrze dobrane materiały nie generują nadmiernych oporów.

• Skuteczność w długim skoku: Przy dużych skokach (np. 650 mm) wystawiona powierzchnia tłoczyska jest znacząca, więc brak zgarniacza mógłby powodować szybkie osiadanie brudu.

7. Masa i wymiary

• Masa rośnie wraz ze średnicą i skokiem – w danych katalogowych podaje się wartości M0 (masa dla skoku 0) i przyrost masy na 10/100 mm skoku.

• Wymiary montażowe: L0 (długość całkowita przy skoku 0), a także odległości między osiami mocowania. Standard ISO pozwala bez problemu dopasować akcesoria.

• Pokrywy: W mniejszych rozmiarach (D32–D63) wykonane zwykle z aluminium, w większych (D80+) – żeliwo sferoidalne dla większej wytrzymałości.

8. Typowe siły przy danym ciśnieniu

Przy 6 bar (np. popularny w zakładach przemysłowych):

• D32: ~480 N przy wysuwie (ok. 400 N przy wsuwie).

• D63: ~1870 N wysuw.

• D100: ~4712 N wysuw.

• D160: ~12064 N wysuw.

Należy pamiętać, że faktyczna siła przy wsuwie będzie niższa o pole przekroju tłoczyska (dla jednostronnego pręta). W dwustronnym tłoczysku obniżka może być symetryczna bądź zależeć od grubości pręta na obu końcach.

9. Prędkości i amortyzacja

• Zwykle do 1 m/s (w zależności od przepływu zaworów i regulacji dławików).

• Amortyzacja pneumatyczna: Śruby regulacyjne w pokrywach pozwalają dostroić hamowanie w końcowych fazach ruchu, co zapobiega uderzeniom i wydłuża żywotność.

• Smarowanie: Można prowadzić na sucho (przy dobrej jakości powietrza) lub ze smarowaniem mgłą olejową. Nadmiar oleju może jednak powodować klejenie się pyłu, stąd decyzja zależy od konkretnej aplikacji.

10. Zalecenia montażowe

1. Osiowość: Powinna być zachowana, by uniknąć sił bocznych przy pracy.

2. Filtracja: Standard 5–10 µm, by nie wprowadzać drobin do wnętrza siłownika.

3. Ciśnienie: Przetwornik/Regulator na 6–7 bar to optimum.

4. Wysokie skoki: Często wymagają prowadnic zewnętrznych, zwłaszcza przy obciążeniach bocznych.

11. Wersje specjalne (ATEX, KWAS)

• ATEX: Siłowniki w strefach zagrożenia wybuchem muszą mieć konstrukcję antystatyczną i pewne spełnione wymogi dot. materiałów (np. brak tworzenia iskier, minimalne tarcie).

• KWAS: Oznacza stal kwasoodporną (np. 1.4301/1.4404) w tłoczysku i elementach kluczowych, by zapobiec korozji w kwaśnych, agresywnych środowiskach.

• Zgarniacz o podwyższonej odporności: np. elastomer odporny na wysoką temperaturę, oleje syntetyczne czy chemikalia.

12. Przykładowe parametry modeli katalogowych

• D32x650, dwustronne tłoczysko:

  • Ciśnienie maks.: 10 bar

  • Temp.: -20°C do +80°C (NBR/PU)

  • Gwinty portów: G1/8

  • Masa: ~2–3 kg (zależnie od dokładnego wykonania)

• D63x40, dwustronne tłoczysko:

  • Ciśnienie maks.: 10 bar

  • Wersja bez magnesu

  • Gwinty portów: G3/8

  • Zalecane: 6 bar, siła ~1870 N

• D125x300, dodatkowy zgarniacz, VITON:

  • Ciśnienie: do 10 bar

  • Temp.: do +150°C

  • Gwinty: G1/2

  • Masa: kilkanaście kg

  • Idealny do branży hutniczej.

13. Gwarancja i cykl życia

• Okres gwarancji: Zwykle 12–24 miesiące (w zależności od warunków umowy i branży).

• Cykl życia: Jeśli przestrzegamy zaleceń montażu, filtracji i konserwacji, siłownik jest w stanie pracować setki tysięcy cykli w zapylonym środowisku – co wielokrotnie przekracza wytrzymałość standardowych rozwiązań bez zgarniacza.

• Serwis: Producent (CPP PREMA) oferuje zestawy naprawcze (oringi, uszczelnienia, zgarniacz) dedykowane dla każdej średnicy. Konstrukcja tie-rod pozwala wymienić elementy w warunkach zakładu.

Dobór odpowiednich materiałów w siłownikach pneumatycznych stanowi fundament ich długowieczności i niezawodności, zwłaszcza gdy urządzenie ma pracować w trudnych warunkach. W serii SSI [416A]/[417A] z dodatkowym zgarniaczem kluczowe znaczenie ma zarówno rodzaj stopu użyty w korpusie i pokrywach, jak i rodzaj stali na tłoczysko oraz typ uszczelnień. Poniższa sekcja wyjaśnia, dlaczego połączenie aluminium anodowanego, chromowanej stali i elastomerów wysokiej jakości gwarantuje siłownikom tak wysoką odporność.

1. Korpus z aluminium anodowanego

1. Dlaczego aluminium?

   • Lekkość: Ułatwia montaż i zmniejsza obciążenia dynamiczne.

   • Odporność na korozję: Anodowanie wzmacnia powierzchnię, zapobiegając utlenianiu.

   • Dobra przewodność cieplna: Pomaga w odprowadzaniu ciepła przy intensywnych cyklach pracy.

2. Proces anodowania

   • Tworzy na powierzchni warstwę tlenku aluminium, która podnosi twardość i odporność na ścieranie.

   • Może być standardowe (naturalne srebrne) lub barwione.

3. Kształt profilu ISO

   • Zgodny z normą 15552, zapewnia rowki do ewentualnego montażu czujników (jeśli w tłoku jest magnes), a także standardowy przekrój do uchwytów.

2. Pokrywy z aluminium lub żeliwa

1. Aluminium w mniejszych średnicach

   • D32, D40, D50, D63 – pokrywy zazwyczaj z odlewanego lub obrabianego CNC aluminium, co zapewnia niską masę i łatwą obróbkę.

2. Żeliwo sferoidalne w większych

   • D80, D100, D125, D160, D200 – większe siły wymagają solidniejszych pokryw, często odlewanych z żeliwa sferoidalnego (GGG), które ma wysoką wytrzymałość mechaniczną i tłumi drgania.

3. Powłoki ochronne

   • Wersje pokryw mogą być malowane proszkowo lub dodatkowo anodowane (jeśli to wariant aluminiowy), by zwiększyć odporność na korozję.

3. Tłoczysko – stal węglowa chromowana lub nierdzewna

1. Stal węglowa chromowana

   • Standardowo stosuje się np. CK45 lub 42CrMo4, hartowaną indukcyjnie i pokrytą twardym chromem.

   • Powłoka chromu to gładka, odporna na zarysowania powierzchnia, co minimalizuje tarcie i ryzyko korozji w wilgotnych warunkach.

2. Stal nierdzewna (1.4301, 1.4404)

   • Rozwiązanie dla aplikacji w branżach spożywczych, chemicznych lub w bezpośrednim kontakcie z wodą morską, kwasami, zasadami.

   • Wersja droższa, ale gwarantująca maksymalną ochronę przed rdzą i wżerami korozyjnymi.

3. Średnica tłoczyska

   • Dla siłownika D32 jest mniejsza, np. ~12 mm, dla D63 – ~20 mm, dla D100 – ~25 mm (lub więcej). Grubość tłoczyska wpływa na wytrzymałość, ale i na siłę przy wsuwaniu (zależną od różnicy powierzchni).

4. Szpilki montażowe (tie-rods) i nakrętki

1. Stal węglowa klasy 8.8 lub 10.9

   • Zapewnia odpowiednią wytrzymałość na rozciąganie.

   • Często ocynkowana, by ograniczyć korozję.

2. Stal nierdzewna

   • W aplikacjach kwasoodpornych (np. seria KWAS), także szpilki są nierdzewne. Zapobiega to korozji w miejscach gwintowania.

3. Zabezpieczenie przed wibracjami

   • Stosowanie nakrętek samohamownych z wkładką polimerową (Nylstop) lub odpowiednich podkładek sprężystych minimalizuje ryzyko luzowania się konstrukcji.

5. Uszczelnienia – klucz do szczelności

1. NBR/PU

   • Standard do +80°C. PU (poliuretan) charakteryzuje się wysoką odpornością na ścieranie, co istotne przy intensywnym pyleniu.

2. VITON (FKM)

   • Dla temperatur do +150°C i kontaktu z agresywnymi mediami.

3. Zgarniacz

   • Wykonany zazwyczaj z PU (twardość ~90 ShA), wargowa forma dopasowana do średnicy tłoczyska.

   • W specyficznych warunkach (wysoka temp.) – możliwe inne elastomery, np. FKM.

6. Wnętrze cylindra – pierścienie prowadzące i tłok

1. Tłok

   • Zwykle aluminiowy (dla lekkości) lub wykonany z innego metalu pokrytego powłoką o niskim tarciu.

   • Montuje się na nim pierścień uszczelniający (NBR, PU czy VITON) i ewentualny magnes do czujników położenia.

2. Pierścienie prowadzące

   • Zapobiegają styczności metalu tłoka z aluminiową tuleją.

   • Często wykonane z PTFE z dodatkami (brąz) lub POM, co zmniejsza tarcie i chroni przed zarysowaniami.

3. Smar fabryczny

   • Wewnątrz cylinder jest często nasmarowany specjalnym smarem (kompatybilnym z elastomerami). Nadmierna ilość mgły olejowej w instalacji może jednak powodować zlepianie się pyłu, dlatego ważne jest wyważone smarowanie.

7. Powłoki i wykończenia zewnętrzne

1. Anodowanie (korpus)

   • Standard poprawiający odporność.

2. Malowanie proszkowe

   • W pokrywach żeliwnych – tworzy trwałą i estetyczną powłokę.

3. Chromowanie twarde (tłoczysko)

   • Podstawa w większości aplikacji. Przy intensywnym ścieraniu (np. pył kwarcowy) poleca się regularnie kontrolować, czy nie powstają rysy.

4. Opcje specjalne (PTFE, ECTFE)

   • W szczególnie agresywnych środowiskach, np. w chemii, można zamówić powłoki fluoropolimerowe, znacząco poprawiające odporność chemiczną.

8. Zespół „zgarniacz + tłoczysko” jako duet

1. Mechanika zgarniania

   • Zgarniacz ściśle przylega do chromowanej powierzchni pręta, usuwając pył i brud. Wymaga to idealnie gładkiego tłoczyska i odpowiedniej elastyczności elastomeru.

2. Wytrzymałość na ścieranie

   • Twardy chrom i wytrzymały PU wzajemnie się uzupełniają, nie niszcząc się nawzajem, a zarazem skutecznie odcinając drobiny przed dotarciem do wnętrza cylindra.

3. Zapotrzebowanie na konserwację

   • Jeśli duże okruchy osadzą się tuż przy wargach zgarniacza, warto je regularnie usuwać, aby nie doprowadzać do ubytku materiału w uszczelce.

9. Opcje ATEX i KWAS

1. ATEX

   • Materiały muszą ograniczać możliwość iskrzenia i ładunków elektrostatycznych.

   • Czasem stosuje się specjalne mieszanki elastomerów antystatycznych i dodatkowe uziemienie korpusu.

2. KWAS

   • Rozwiązania kwasoodporne (tłoczysko i szpilki nierdzewne, korpus anodowany, ewentualnie śruby z A2/A4) pozwalają na pracę w bardzo agresywnych środowiskach chemicznych.

   • Zgarniacz również wykonany z elastomeru odpornego na działanie kwasów, na tyle, by nie puchnął i nie ulegał pękaniu.

10. Wpływ materiałów na trwałość

1. Aluminium anodowane: Lekkie, odporne na korozję, przyjazne w montażu.

2. Stal chromowana: Gwarancja niskiego tarcia, długiej żywotności uszczelek.

3. NBR/PU: Ekonomiczne, wytrzymałe w standardowych temperaturach.

4. VITON: Must-have przy wysokich temperaturach i środkach chemicznych.

5. Zgarniacz: Strażnik czystości tłoczyska, zdecydowanie zwiększający odporność całego siłownika na ścieranie.

11. Serwisowanie i wymiana elementów

• Zdejmowanie pokryw: wystarczy odkręcić tie-rody.

• Wyjęcie tłoczyska: umożliwia obejrzenie stanu chromu, uszczelki tłoka, zgarniacza.

• Dostępność części: zestawy naprawcze (seal kits) zawierają oringi, uszczelki, zgarniacz i pierścienie prowadzące.

• Ponowne skręcenie: należy dokręcać równomiernie szpilki, by zachować osiowość i zapewnić szczelność.

12. Ekologia i recykling

• Aluminium i stal łatwo poddają się recyklingowi.

• Elastomery (NBR, PU, VITON) trudniejsze w utylizacji, lecz stanowią nieduży procent masy całkowitej siłownika.

• Długa żywotność oznacza mniejsze zapotrzebowanie na częste wymiany, co ogranicza powstawanie odpadów.

Prawidłowy montaż siłowników pneumatycznych z serii SSI [416A]/[417A] ma kluczowe znaczenie dla ich trwałości i wydajności w trudnych warunkach. Nawet najlepszy materiał czy konstrukcja tie-rod nie spełnią swojej roli, jeśli siłownik zostanie zamontowany nieosiowo, bez właściwej filtracji powietrza albo będzie narażony na nadmierne obciążenia boczne. W tej instrukcji przedstawiamy najważniejsze etapy instalacji, regulacji i uruchamiania, tak by jak najdłużej cieszyć się niezawodną pracą urządzenia.

1. Przygotowanie stanowiska

1. Oczyszczenie otoczenia

   • W silnie zapylonych halach (cementownia, tartak) trudno o idealną czystość, ale warto przynajmniej usunąć grubsze zanieczyszczenia w miejscu, gdzie będzie mocowany siłownik.

2. Sprawdzenie zgodności

   • Upewnij się, że otrzymany model (np. “D32x650, dwustronne tłoczysko, z dodatkowym zgarniaczem, bez magnesu”) jest taki, jaki zamawiałeś.

   • Zweryfikuj czy wybrany skok, rodzaj uszczelnień, wariant z magnesem lub bez.

2. Wybór uchwytów (ISO)

1. Łapy boczne (MS1)

   • Popularne do montażu na płaskich powierzchniach. Umożliwiają poziome lub pionowe ustawienie.

2. Kołnierze (MF1, MF2)

   • Sprawdzają się przy mocowaniu od przodu lub od tyłu siłownika.

3. Łożyska wahliwe (MP2)

   • Pozwalają na kompensację niewielkich odchyłek osiowych, co bywa istotne w aplikacjach z ruchem wahliwym.

Należy zadbać, by uchwyt pasował do danego rozmiaru i by miał wystarczającą wytrzymałość na siły występujące w aplikacji.

3. Montaż mechaniczny siłownika

1. Pozycjonowanie

   • Umieść siłownik tak, aby oś tłoczyska (lub tłoczysk, jeśli dwustronne) była w jednej linii z ruchem obciążenia. Unikaj kątów, które generują siły boczne.

2. Dokręcanie śrub

   • Postępuj z równomiernym dokręcaniem, stosuj klucz dynamometryczny, jeśli producent podaje momenty.

3. Sprawdzenie luźnych elementów

   • Wibrujące i zapylone środowisko może sprzyjać luzowaniu się nakrętek. Zastosuj nakrętki samohamowne lub zabezpieczenia gwintów (Loctite itp.).

4. Podłączenie układu pneumatycznego

1. Filtry, odwadniacze, reduktor ciśnienia

   • W silnie zapylonych warunkach absolutną podstawą jest filtracja do 5–10 µm. Zanieczyszczone powietrze potrafi od środka zniszczyć uszczelki tak samo skutecznie, jak pył od zewnątrz.

2. Zawór sterujący (5/2, 5/3)

   • Dwustronny siłownik zwykle wymaga zaworu 5/2 (monostabilny/bistabilny) lub 5/3 (z pozycją środkową zamkniętą).

3. Uszczelnianie gwintów

   • Porty w pokrywach (np. G1/4, G3/8, G1/2) należy uszczelnić taśmą PTFE lub specjalnym uszczelniaczem. Nie przesadzaj z ilością, by uniknąć przedostania się fragmentów taśmy do środka.

5. Pierwsze uruchomienie i regulacja amortyzacji

1. Ostrożne wprowadzanie ciśnienia

   • Na początek podaj niższe ciśnienie (2–3 bar), obserwuj, czy tłoczysko porusza się płynnie, czy zgarniacz prawidłowo przylega.

2. Amortyzacja końcowa

   • W pokrywach znajdują się śruby dławikowe, którymi ustawiasz wyhamowanie tuż przed osiągnięciem krańca skoku.

   • Za duże uderzenie = dokręć dławik.

   • Za mocne dławienie = siłownik nie dojeżdża płynnie, spada prędkość ruchu.

3. Docelowe ciśnienie

   • Po pozytywnym teście na niższym ciśnieniu zwiększ do nominalnych 6–7 bar (lub tyle, ile wymaga aplikacja), dokonaj finalnej regulacji amortyzacji.

6. Eksploatacja i konserwacja

1. Czyszczenie zewnętrzne

   • Regularnie (co tydzień, co miesiąc – zależnie od poziomu zabrudzeń) usuwaj nagromadzony pył i brud wokół zgarniacza.

2. Kontrola uszczelek

   • Co pewien czas (np. co kwartał w ciężkim przemyśle) sprawdzaj szczelność – czy słychać syczenie powietrza przy pokrywach lub tłoczysku. W razie potrzeby wymień uszczelki i zgarniacz.

3. Smarowanie

   • Jeśli siłownik pracuje na sucho, utrzymuj wysoką jakość powietrza (filtracja, odwadniacz). W aplikacjach wysokocyklicznych mgła olejowa bywa zalecana.

4. Zabezpieczenie przed korozją

   • W wilgotnym środowisku lub w kontakcie z chemikaliami wybierz nierdzewne elementy (tłoczysko, śruby). Dokonuj oględzin, czy na korpusie nie pojawiają się ślady korozji w okolicach mocowań.

7. Typowe problemy podczas montażu

1. Niedostateczne wyosiowanie

   • Objaw: szybkie zużycie zgarniacza i rysowanie się tłoczyska. Należy skorygować położenie uchwytów.

2. Zanieczyszczone przyłącza

   • Gdy do portów dostaną się drobinki, mogą uszkodzić dławiki amortyzacji. Zawsze czyść gwinty i stosuj filtr powietrza.

3. Zbyt duże obciążenie boczne

   • Jeśli siłownik przenosi nie tylko siłę osiową, ale też moment skręcający, konieczne są prowadnice zewnętrzne lub inne elementy eliminujące siły poprzeczne.

8. Przeglądy i wymiana uszczelnień

1. Harmonogram

   • W cementowniach, górnictwie: co 1–2 miesiące warto przeprowadzić krótką inspekcję.

   • W warunkach lżejszych: co 3–6 miesięcy.

2. Procedura

   • Odłącz powietrze, odkręć tie-rody, zdemontuj pokrywy, wyjmij tłok i tłoczysko.

   • Sprawdź stan zgarniacza, oringów, pierścieni prowadzących.

   • Oczyść wnętrze z osadów pyłu.

   • Załóż nowe uszczelki, zgarniacz (z oryginalnych zestawów naprawczych).

   • Skręć równomiernie i przeprowadź test szczelności.

9. Bezpieczeństwo i BHP

1. Lockout/Tagout

   • W branżach ciężkich zawsze oznaczaj wyłączony obwód pneumatyczny, aby nikt nie włączył powietrza podczas Twojej pracy.

2. Wysoka temperatura

   • Przy siłownikach z VITON (np. w hutach, piecach) metalowe elementy mogą być nagrzane. Stosuj rękawice ochronne.

3. Strefy zagrożenia wybuchem (ATEX)

   • Sprawdź, czy siłownik posiada stosowną certyfikację.

4. Podnoszenie ciężkich siłowników

   • Duże modele (D160, D200, D320) mogą ważyć kilkadziesiąt kg. Używaj wciągników i odpowiednich zawiesi.

Poniższa sekcja FAQ stanowi zbiór pytań i odpowiedzi, które najczęściej pojawiają się w kontekście siłowników pneumatycznych Serii SSI do pracy w trudnych warunkach (D32–D320, ISO15552/ISO6431), wyposażonych w dodatkowy zgarniacz. Naszym celem jest rozwianie kluczowych wątpliwości dotyczących doboru, montażu, eksploatacji oraz serwisu. Stawiamy na krótkie zdania, stronę czynną oraz bogate słownictwo semantyczne związane z branżą pneumatyki i trudnych warunków pracy.

1. Czym wyróżnia się dodatkowy zgarniacz w siłownikach SSI?

Odpowiedź:
Zgarniacz pełni rolę pierwszej bariery ochronnej, ściągając kurz, pył, trociny czy inne drobiny z tłoczyska przy każdym ruchu wsuwania. Chroni uszczelki i wnętrze cylindra przed wnikaniem zanieczyszczeń, co w trudnych warunkach (np. cement, wióry, pył węglowy) wydłuża żywotność nawet kilkukrotnie w porównaniu z siłownikami bez tego elementu.

2. Czy mogę stosować te siłowniki w wysokiej temperaturze?

Odpowiedź:
Tak, pod warunkiem wyboru odpowiednich uszczelnień (VITON), które pracują do +150°C. Standardowy zestaw (NBR/PU) jest przeznaczony do maks. +80°C. Jeżeli w środowisku panuje wysoka temperatura, warto też sprawdzić, czy zgarniacz jest wykonany z materiału odpornego na takie warunki.

3. Jak dobrać wielkość siłownika pod wymaganą siłę?

Odpowiedź:
Sprawdź tabele sił przy danym ciśnieniu (np. 6 bar). Dla D32 to ~480 N przy wysuwie, D63 ~1870 N, D100 ~4712 N, itd. Jeśli potrzebujesz dużych sił, a masz ograniczenie miejsca, rozważ większą średnicę lub wariant Tandem (jeśli dostępny). Zwróć uwagę, że przy wsuwie siła bywa mniejsza o przekrój tłoczyska (w modelach z jednostronnym prętem).

4. Czy konstrukcja tie-rod ułatwia serwis?

Odpowiedź:
Tak. Wystarczy odkręcić cztery szpilki (tie-rods), by zdjąć pokrywę i uzyskać dostęp do wnętrza. Możesz szybko wymienić uszczelki, zgarniacz, przesmarować elementy czy sprawdzić stan tłoczyska. To kluczowa zaleta w branżach, gdzie przestoje są kosztowne.

5. Jak często należy czyścić zewnętrzną część siłownika?

Odpowiedź:
Zależy od intensywności zapylenia. W cementowniach czy kopalniach nawet codzienne przedmuchanie sprężonym powietrzem może być wskazane, by uniknąć zalegania grubych warstw pyłu. W mniej ekstremalnych warunkach wystarczy co tydzień lub co miesiąc.

6. Czy siłowniki z zagarniaczem potrzebują szczególnych zaworów sterujących?

Odpowiedź:
Nie. Standardowe zawory 5/2 czy 5/3 są w pełni wystarczające. Istotne jest jednak zapewnienie odpowiedniego przepływu (dużego Cv), zwłaszcza przy dużych średnicach, oraz stosowanie filtrów i odwadniaczy, by ograniczyć brud i wilgoć w powietrzu.

7. Co zrobić, jeśli siłownik zaczął tracić szczelność?

Odpowiedź:
Najprawdopodobniej uszczelki się zużyły lub tłoczysko jest porysowane. Sprawdź, czy zgarniacz prawidłowo pracuje i czy nie ma uszkodzeń mechanicznych. Jeśli to typowe zużycie, skorzystaj z zestawu naprawczego (oringi, pierścienie prowadzące, zgarniacz). Przy porysowanym tłoczysku konieczna może być wymiana pręta lub jego ponowne chromowanie.

8. Jak prawidłowo wyregulować amortyzację?

Odpowiedź:
Za pomocą śrub dławikowych w pokrywach ustawiasz przepływ powietrza w ostatnich milimetrach skoku. Zacznij od pozycji półotwartej, uruchom siłownik przy obniżonym ciśnieniu, i obserwuj, czy na końcu skoku nie ma uderzenia. Jeśli jest, dokręć dławik. Regulację powtórz po podniesieniu ciśnienia do docelowej wartości. Staraj się unikać zbyt silnego dławienia, bo powoduje przegrzewanie i spowolnienie cyklu.

9. Czy zgarniacz wymaga osobnego smarowania?

Odpowiedź:
Zazwyczaj nie. Dodatkowy zgarniacz korzysta z minimalnego filmu olejowego obecnego na tłoczysku (pochodzącego z fabrycznego smarowania bądź mgły olejowej, jeśli się ją stosuje). Najważniejsze to regularnie usuwać duże zanieczyszczenia z okolic zgarniacza, żeby nie tworzyły się grudki.

10. Czy można zamontować siłownik w pozycji pionowej z długim skokiem?

Odpowiedź:
Tak, ale musisz uwzględnić wagę tłoczyska i ewentualnego obciążenia. Czasem stosuje się zawory zwrotne lub mechaniczne blokady, by zapobiec opadaniu, jeśli spadnie ciśnienie. Również zaleca się prowadnice boczne, gdy skok przekracza kilkaset milimetrów, aby zredukować siły zginające pręt.

11. Jak rozpoznać, że zgarniacz jest zużyty?

Odpowiedź:
Objawy to słabsze zgarnianie (czyli osadzanie się brudu na tłoczysku), mikro-pęknięcia lub widoczne wytarcie wargi. W skrajnych przypadkach pojawiają się rysy na tłoczysku lub drobiny wnikające do cylindra, co skutkuje spadkiem siły i głośniejszą pracą. Wówczas pora na wymianę samego zgarniacza.

12. Czy siłowniki z serii SSI nadają się do stref zagrożenia wybuchem (ATEX)?

Odpowiedź:
Producent często oferuje warianty ATEX (z odpowiednimi certyfikatami i materiałami antystatycznymi). Należy to jednak każdorazowo sprawdzić przy składaniu zamówienia, ponieważ w strefach wybuchowych wymagania są specyficzne (np. minimalizacja iskrzenia, uziemienie elementów).

13. W jakich branżach zgarniacz jest niezbędny?

Odpowiedź:
Przede wszystkim w cementowniach, kopalniach, stalowniach, hutach, branży drzewnej i spożywczej (obszary sypkie). Wszędzie tam, gdzie duże ilości kurzu, pyłu lub trocin mogą w krótkim czasie zniszczyć siłownik bez zabezpieczenia. Zgarniacz jest także pomocny przy drobnych opiłkach metalowych w obrabiarkach.

14. Jakie gwinty portów powietrza występują najczęściej?

Odpowiedź:
Dla D32–D63 jest to zwykle G1/8 lub G1/4, a dla większych średnic (D80–D125) spotyka się G3/8 czy G1/2. Niektórzy klienci wybierają BSPT (stożkowe), wówczas trzeba zaznaczyć to w zamówieniu.

15. Czy można używać mgły olejowej w siłownikach z zagarniaczem?

Odpowiedź:
Tak, o ile aplikacja tego wymaga. Mgła olejowa zmniejsza tarcie wewnętrzne i potrafi przedłużyć życie uszczelek. Jednak w ekstremalnie pyłowym środowisku olej może powodować, że drobiny kurzu będą się bardziej kleić do tłoczyska. Wówczas zgarniacz ma utrudnione zadanie. Decyzję należy podjąć po konsultacji z inżynierem ds. pneumatyki w zakładzie.

16. Jak postępować z długimi skokami (powyżej 500 mm)?

Odpowiedź:
Im dłuższy skok, tym więcej miejsca na potencjalne osiadanie brudu na tłoczysku. Regularne czyszczenie zewnętrznego odcinka pręta i kontrola zgarniacza są kluczowe. Dodatkowo, przy poziomym montażu siłownik może się ugiąć, co wymaga prowadnic. Przy pionowym – zaworów bezpieczeństwa. Zgarniacz musi być w idealnym stanie, by efektywnie usuwać zabrudzenia na całej długości.

17. Czy można łączyć siłownik z innymi akcesoriami ISO?

Odpowiedź:
Tak, norma ISO15552/ISO6431 zapewnia pełną kompatybilność. Możesz stosować standardowe łapy, przeguby do tłoczyska, czujniki położenia (o ile w tłoku jest magnes) i inne elementy. Dodanie zgarniacza nie ogranicza tej wymienności.

18. Co w przypadku pracy w środowisku wilgotnym lub podmywanym?

Odpowiedź:
Zastosuj nierdzewne tłoczysko i ewentualnie nierdzewne szpilki (wariant KWAS). W przypadku częstego kontaktu z wodą lub detergentami sprawdź, czy uszczelnienia (NBR/PU) nie puchną. Czasem lepszy jest VITON albo specjalne elastomery. Zgarniacz w takiej sytuacji dodatkowo usuwa wodę i błoto, ale ważne jest też, by uszczelki nie korodowały.

19. Jak skontrolować zużycie tłoczyska?

Odpowiedź:
Podczas serwisu wyjmij tłoczysko i obejrzyj powierzchnię chromu w dobrym świetle. Jeśli są głębokie rysy, ubytki albo ślady korozji wżerowej, to znak, że należy dokonać regeneracji (np. szlifowanie, ponowne chromowanie) lub wymienić tłoczysko. Zgarniacz spowalnia to zużycie, ale intensywna eksploatacja zawsze może wywołać mikrouszkodzenia.

20. Czy istnieją wersje z blokadą tłoczyska?

Odpowiedź:
Niektóre firmy oferują siłowniki zewnętrznie wyposażone w hamulce lub blokady mechaniczne. Sam standard [416A]/[417A] nie przewiduje wbudowanego mechanizmu blokującego, jednak w praktyce można zintegrować zewnętrzny hamulec (np. zaciskowy) na tłoczysku. Zdecydowanie warto rozważyć to w systemach pionowych, gdzie duże obciążenie mogłoby spadać w razie zaniku ciśnienia.

21. Jakie są najczęstsze błędy montażowe?

1. Brak osiowości: powoduje boczne siły, przyśpieszone zużycie uszczelnień i zgarniacza.

2. Nieodpowiednia filtracja powietrza: pył wewnątrz cylindra niszczy tłok i uszczelki od środka.

3. Przekroczenie ciśnienia maksymalnego: przyspiesza zużycie elementów i może grozić uszkodzeniem.

4. Niewłaściwa regulacja amortyzacji: uderzenia w pokrywy lub zbyt wolna praca.

5. Ignorowanie zaleceń dot. konserwacji: brak kontroli stanu zgarniacza i uszczelnień prowadzi do awarii.

22. Czy można prosić o doradztwo techniczne producenta?

Odpowiedź:
Oczywiście. CPP PREMA zazwyczaj udziela wsparcia w doborze właściwego siłownika, wariantu materiałowego (np. tłoczysko nierdzewne, VITON, KWAS, ATEX), typu zgarniacza i uszczelnień. W przypadku nietypowych aplikacji warto omówić szczegóły, by uniknąć późniejszych problemów.