Płyty przyłączeniowe ZE

Wyspy zaworowe z serii ZE marki CPP PREMA to innowacyjne rozwiązania, które powstały z myślą o usprawnieniu instalacji pneumatycznych. Te jednoelementowe moduły, przeznaczone do współpracy z zaworami 3-drogowymi G3/8 o funkcji 3/2 i 5-drogowymi G3/8 o funkcji 5/2, oferują wszechstronne zastosowanie w automatyce przemysłowej. Każda z nich jest kompatybilna z wieloma wariantami układów sterowania powietrzem, co czyni je popularnymi w branży produkcyjnej, usługowej i wielu innych sektorach.

Każda taka wyspa zaworowa umożliwia skoncentrowanie kilku zaworów rozdzielających w jednym kompaktowym module. To idealne rozwiązanie wszędzie tam, gdzie liczy się ergonomia oraz szybki dostęp do poszczególnych funkcji zaworów pneumatycznych. Dzięki temu można ograniczyć liczbę połączeń rurowych i węży, co przekłada się na mniejsze ryzyko wycieków i uproszczenie montażu. Jednoelementowa konstrukcja stanowi atut, bo poprawia sztywność całego układu oraz ułatwia organizację przestrzeni roboczej.

Istotną cechą wysp zaworowych z serii ZE jest ich zdolność do współpracy z zaworami G3/8 3/2 oraz G3/8 5/2. Różnorodność wariantów sprawia, że klienci mogą swobodnie dostosowywać liczbę pozycji w wyspie do indywidualnych potrzeb. Dla przykładu, wyspa zaworowa 3‑dr. G3/8 n-2 do zaworów ZE G3/8 3/2 umożliwia połączenie dwóch zaworów 3‑drogowych w jednym module. Analogicznie, wyspa 5‑dr. G3/8 n-12 do zaworów ZE G3/8 5/2 pozwoli na skonsolidowanie nawet dwunastu zaworów 5‑drogowych w kompaktowej konstrukcji. Dzięki temu projektanci i inżynierowie mogą maksymalnie wykorzystać dostępną przestrzeń, unikając przy tym zbędnych komplikacji.

Podstawowym zadaniem wysp zaworowych w obwodach pneumatycznych jest rozdzielanie i przekierowywanie sprężonego powietrza do wybranych portów. Zawory 3/2 i 5/2 sterują przepływem w sposób precyzyjny, umożliwiając realizację różnych sekwencji ruchu siłowników, zwalnianie ciśnienia bądź kontrolowanie otwarcia i zamknięcia przepływu. Zamontowanie wielu zaworów obok siebie, w formie wyspy, znacznie usprawnia te procesy. Obsługa staje się szybsza, a serwis prostszy.

Producent stosuje w wyspach zaworowych materiały wysokiej jakości, odporne na korozję i działanie czynników zewnętrznych. Przemyślana geometria kanałów przepływu zapewnia optymalny rozdział powietrza, co wpływa na wydajność instalacji pneumatycznej. Konstrukcja jest dodatkowo wzmacniana tak, aby wytrzymać wstrząsy i wibracje typowe dla środowiska przemysłowego. To wszystko ma znaczenie dla trwałości i długiej eksploatacji wysp. Regularna konserwacja oraz ewentualne wymiany uszczelnień czy kompletów naprawczych pozwolą zachować maksymalną niezawodność nawet przy intensywnej pracy.

Wyspy zaworowe 3‑dr. G3/8 do zaworów ZE G3/8 3/2 i 5‑dr. G3/8 do zaworów ZE G3/8 5/2 nadają się do wielu konfiguracji. Czy to w dużych zakładach produkcyjnych, w liniach montażowych automotive, w systemach pakujących w branży spożywczej czy w bardziej skomplikowanych układach laboratoryjnych – kompaktowe rozdzielanie powietrza ułatwia utrzymanie ruchu i optymalizuje procesy technologiczne. Zastosowanie jednego modułu do sterowania kilkoma zaworami w danej sekcji instalacji daje duże korzyści zarówno na etapie projektowania, jak i podczas eksploatacji.

Należy też zaznaczyć, że seria ZE w ofercie CPP PREMA cieszy się uznaniem specjalistów od lat. Dobre recenzje wynikają ze stabilnej pracy oraz bardzo dobrego wsparcia technicznego. Producent zapewnia nie tylko same wyspy, ale również kompletne zestawy naprawcze, co jest ważnym aspektem w kontekście długoterminowej konserwacji i ewentualnych napraw. Dzięki temu projektanci czy serwisanci nie muszą martwić się o brak kompatybilnych części. Wszystko dostępne jest w ramach jednej, spójnej gamy produktów.

Z perspektywy użytkowników kluczowym atutem jest łatwość montażu. Konstrukcja jednoelementowa znacząco przyspiesza proces instalowania wyspy zaworowej w obwodzie pneumatycznym. Nie ma konieczności samodzielnego spajania wielu modułów i używania dodatkowych łączników. Zmniejsza się też ryzyko błędów montażowych, bo gotowa wyspa ma zdefiniowane porty przyłączeniowe, umożliwiające szybkie dokręcenie przewodów. W konsekwencji redukujemy liczbę potencjalnych punktów nieszczelności. Dla inżynierów i pracowników działu utrzymania ruchu to duże ułatwienie, bo skraca czas potrzebny na rozruch instalacji i późniejsze kontrole.

Bogactwo asortymentu (n-2, n-3, n-4 i tak dalej) pozwala dobrać dokładnie tyle zaworów, ile potrzeba w danym segmencie linii produkcyjnej. Możemy użyć wyspy zaworowej 3‑dr. G3/8 n-6, jeśli potrzebujemy sześciu pozycji zaworów 3/2 w jednym bloku. Jeżeli z kolei w innym segmencie wystarczy pięć zaworów 5/2, wybierzemy wyspę 5‑dr. G3/8 n-5. Taka elastyczność projektowa przekłada się na oszczędność miejsca i redukcję kosztów całej instalacji, bo nie płacimy za wolne, nieużywane stanowiska.

Kolejnym argumentem przemawiającym za wyborem wysp zaworowych z serii ZE jest wysoka kompatybilność z akcesoriami i dodatkowymi elementami pneumatyki. Inżynierowie CPP PREMA zadbali, by konstrukcja portów wlotowych i wylotowych była uniwersalna i spełniała powszechnie przyjęte standardy w przemyśle. Dlatego integracja z filtrami, reduktorami ciśnienia, przyłączami i innymi urządzeniami nie nastręcza większych problemów. Jeśli chcemy wzbogacić układ o dodatkowe funkcje – na przykład o pomiar ciśnienia w każdej sekcji – mamy możliwość łatwego wpięcia manometru lub czujnika. Elastyczność to w dzisiejszych czasach duży atut.

Wyspy zaworowe z serii ZE dla zaworów G3/8 3/2 i 5/2 znajdują szerokie zastosowanie w różnych gałęziach przemysłu, od branży spożywczej, poprzez motoryzacyjną i chemiczną, aż po zaawansowane systemy robotyki czy automatyki budynkowej. Ich głównym atutem jest możliwość zintegrowania kilku zaworów pneumatycznych w kompaktowy i łatwy do zarządzania moduł. W efekcie inżynierowie mogą zoptymalizować przepływ powietrza, skrócić czas reakcji układu i zminimalizować liczbę połączeń. Poniżej prezentujemy najważniejsze obszary, w których wyspy zaworowe 3‑dr. i 5‑dr. z serii ZE od CPP PREMA okazują się nieocenione.

Pierwszym istotnym przykładem jest sektor produkcyjny, w tym linie montażowe i pakujące. W zakładach, które wytwarzają podzespoły elektroniczne czy mechaniczną aparaturę, wyspy zaworowe pozwalają na szybką zmianę konfiguracji maszyn. Operatorzy mogą elastycznie przełączać funkcje, sterować siłownikami czy zaworami zabezpieczającymi, a cała logika sterowania zostaje zlokalizowana w jednym, czytelnym module. Wyspy typu 3‑dr. G3/8 n-2 do zaworów ZE G3/8 3/2 sprawdzają się tam, gdzie wystarczy mniej dróg przepływu powietrza, na przykład do prostych operacji zaciskania lub zwalniania. Z kolei warianty 5‑dr. G3/8 n-8 do zaworów ZE G3/8 5/2 mogą obsłużyć bardziej złożone aplikacje, obsługując liczne ruchy siłowników z różnymi stanami pośrednimi.

Branża spożywcza to kolejny obszar, gdzie higiena i szybka konserwacja mają kluczowe znaczenie. Systemy pakujące, dozujące czy mieszające potrzebują niezawodnych zaworów pneumatycznych, które można łatwo wymienić lub oczyścić. Wyspy zaworowe G3/8, dostosowane do zaworów ZE, przyspieszają proces usuwania drobnych usterek. Technicy nie muszą rozłączać kilkunastu osobnych przewodów, bo wystarczy zdemontować jedną wyspę i zainstalować naprawioną sekcję z nowymi uszczelnieniami. W branży spożywczej liczy się też zachowanie wysokich standardów czystości, co wyspy wspierają za sprawą zwartej budowy i ograniczonej liczby połączeń. Mniej zakamarków to mniejsze ryzyko gromadzenia się zabrudzeń.

W przemyśle motoryzacyjnym wyspy zaworowe są z kolei wykorzystywane w liniach montażowych, które wymagają wysokiej prędkości działania. Sterowanie ruchem siłowników, zmienianie pozycji podzespołów czy pneumatyczne przenoszenie detali wymaga szybkich i niezawodnych przełączeń. W przypadku konwencjonalnych rozwiązań potrzeba wielu zaworów rozrzuconych w różnych miejscach. Montaż wysp zaworowych upraszcza okablowanie i orurowanie. Dzięki temu można osiągnąć krótsze czasy cyklu, bo straty ciśnienia i opory przepływu minimalizują się poprzez ograniczenie nadmiarowych przewodów. To kluczowe dla fabryk stosujących metodologię Lean, gdzie każda sekunda na linii produkcyjnej jest na wagę złota.

Nie mniejsze znaczenie mają wyspy zaworowe w branży chemicznej i farmaceutycznej, gdzie bezpieczeństwo i szczelność mają szczególny priorytet. Często wymagana jest możliwość błyskawicznego wyłączenia lub przesterowania kilku obwodów pneumatycznych naraz, choćby w sytuacjach awaryjnych. Zastosowanie wyspy zaworowej 5‑dr. G3/8, np. n-6 lub n-7, pozwala obsłużyć większą liczbę zaworów 5/2, co przekłada się na lepszą kontrolę nad przepływem różnych substancji. Jednocześnie operatorzy i służby BHP doceniają czytelność takiego rozwiązania, gdy przychodzi czas na audyty czy przeglądy okresowe.

W obszarze automatyki budynkowej wyspy zaworowe służą do sterowania systemami wentylacji, klimatyzacji czy nawilżania powietrza. W nowoczesnych budynkach, zwłaszcza komercyjnych, rośnie zapotrzebowanie na precyzyjną regulację przepływu powietrza w wielu strefach jednocześnie. Zastosowanie wysp zaworowych ZE ułatwia centralne zarządzanie. Technicy instalują często kilka modułów w strategicznych punktach, obsługując kilkanaście zaworów 3/2 bądź 5/2 z jednego miejsca. Umożliwia to budowanie zaawansowanych systemów sterowanych przez nadrzędny układ sterowania (BMS). W ten sposób zyskujemy efektywne, zintegrowane rozwiązanie o dużej elastyczności.

Sektor maszynowy i ciężki przemysł (np. górnictwo, hutnictwo) również czerpią korzyści z wdrożenia wysp zaworowych. W wielu przypadkach instalacje pneumatyczne muszą pracować w trudnym środowisku, narażone na pył, wilgoć i zmienne temperatury. Wyspy zaworowe 3‑dr. i 5‑dr. G3/8, zaprojektowane do zaworów ZE, mogą być wyposażone w uszczelnienia i materiały o podwyższonej odporności na czynniki zewnętrzne. Dzięki temu praca jest stabilna i bezpieczna nawet w wymagających warunkach. Dodatkowo modularność wysp pomaga w szybkim rozszerzaniu lub reorganizacji linii, gdy produkcja zaczyna wymagać innych konfiguracji.

Robotyka i automatyzacja procesów to kolejny obszar, gdzie wspomniane wyspy znakomicie spełniają swoje zadanie. W robotach z osprzętem pneumatycznym, takim jak chwytaki czy manipulatory, nierzadko konieczne jest sterowanie wieloma siłownikami w krótkich odstępach czasu. Umieszczenie tradycyjnych zaworów oddzielnie prowadziłoby do plątaniny przewodów i komplikacji. Wyspa zaworowa pozwala scalić je w jednym module, co optymalizuje estetykę i ogranicza opóźnienia sterowania. Projektanci maszyn doceniają to, gdy prototypują nowe rozwiązania i chcą szybko sprawdzić różne konfiguracje siłowników bez zmiany całej struktury orurowania.

Równie popularne jest zastosowanie w urządzeniach transportu wewnętrznego, takich jak systemy przenośników taśmowych czy rolkowych. Wielokrotnie trzeba tam zarządzać szeregiem zaworów 3/2 lub 5/2, które załączają napędy pneumatyczne w różnych strefach przenośnika. Zamiast rozdzielać zawory w licznych punktach, inżynierowie montują wyspę zaworową n-9 czy n-10 i mają pełną kontrolę z jednego miejsca. W razie awarii łatwiej zdiagnozować i wymienić konkretny zawór, bo wystarczy odłączyć sekcję w wyspie. To z kolei skraca czas przestoju.

Specyfika wysp zaworowych 3/2 i 5/2 G3/8 pozwala również na szersze wykorzystanie w przemyśle tworzyw sztucznych i gumowym. Formowanie wtryskowe czy wulkanizacja wymaga precyzyjnego dawkowania powietrza, a także częstego odpowietrzania i przewietrzania form. Szybka praca zaworów wpływa bezpośrednio na stabilność procesu. Dzięki użyciu jednej wyspy zaworowej, inżynierowie mogą zapewnić spójne parametry dla całej grupy zaworów, co nierzadko poprawia powtarzalność produkcji i eliminuje niezamierzone różnice ciśnienia.

Sektor laboratoryjny i prototypowy to kolejny przykład miejsc, gdzie liczy się elastyczność i kompaktowość rozwiązania. Wyspy zaworowe 3‑dr. G3/8 o funkcji 3/2 i 5‑dr. G3/8 o funkcji 5/2 pozwalają naukowcom i inżynierom na szybkie eksperymentowanie z sekwencjami przepływów powietrza. Kiedy pojawia się potrzeba zmiany konfiguracji, wystarczy przeprogramować logikę sterownika PLC lub przełączyć odpowiednie króćce w wyspie. Bez konieczności montażu wielu pojedynczych zaworów można tworzyć zaawansowane stanowiska testowe, zachowując przy tym porządek i czytelność układu.

Zastosowania w branży drzewnej i meblarskiej również przyciągają uwagę. W warsztatach i fabrykach przetwarzających drewno często spotyka się siłowniki pneumatyczne odpowiadające za zaciski, dociski i systemy pozycjonowania elementów. Konfiguracja z wykorzystaniem wysp zaworowych 3‑dr. G3/8 n-5 czy n-6 ułatwia operatorskie zarządzanie kilkoma punktami docisku naraz. W rezultacie proces obróbki, szlifowania czy montażu mebli zyskuje na płynności, bo można jednym sygnałem sterować całym zestawem siłowników w wyspie. To samo tyczy się branży metalowej, gdzie operacje gięcia czy spawania często wymagają pracy wielu zaworów jednocześnie.

Kolejny ważny segment to działalność usługowa, np. w warsztatach samochodowych i serwisach opon. Choć na pierwszy rzut oka może się wydawać, że wyspy zaworowe to produkt stricte przemysłowy, to również w mniejszych obiektach można dostrzec zalety takiej konsolidacji. Montaż jednej wyspy 3‑dr. G3/8 z kilkoma zaworami 3/2 pozwala efektywnie sterować podnośnikami pneumatycznymi czy narzędziami warsztatowymi. Mniejsze zapotrzebowanie na miejsce i możliwość szybkiego serwisu stają się znaczącym plusem dla właścicieli warsztatów.

Nie sposób pominąć roli w szeroko rozumianej branży energii odnawialnej. Turbiny wiatrowe czy instalacje biogazowe często wykorzystują elementy pneumatyki do sterowania zaworami bezpieczeństwa, wentylacji czy w systemach chłodzenia. Duże znaczenie ma wówczas możliwość integracji wielu zaworów w jednej wyspie. Obsługa takiego modułu jest łatwiejsza dla operatorów w terenie, a ewentualne naprawy w trudnych warunkach (np. na wieży turbiny wiatrowej) przebiegają szybciej. Mniejsza liczba połączeń oznacza też mniej punktów potencjalnych nieszczelności.

Automatyka przemysłowa stale się rozwija, a wraz z nią zapotrzebowanie na kompaktowe, modułowe i skalowalne rozwiązania. Wyspy zaworowe 3‑dr. i 5‑dr. G3/8 do zaworów ZE G3/8 3/2 oraz 5/2 w naturalny sposób wpisują się w ten trend. Pozwalają łatwo dopasować ilość obsługiwanych dróg przepływu do wymogów konkretnego projektu. Projektanci cenią takie podejście, bo mogą szybko modyfikować lub rozbudowywać linię produkcyjną, nie ponosząc dużych kosztów przebudowy całego systemu. Wystarczy dodać wyspę o odpowiednim n-liczbie zaworów lub wymienić pojedynczy blok na większy.

Parametry techniczne odgrywają kluczową rolę przy wyborze właściwej wyspy zaworowej 3‑dr. G3/8 bądź 5‑dr. G3/8 do zaworów ZE G3/8 3/2 lub 5/2. Dane te determinują wydajność, trwałość oraz możliwość integracji w konkretnej instalacji pneumatycznej. W tej sekcji przedstawiamy najważniejsze informacje, dzięki którym projektanci i użytkownicy mogą optymalnie dopasować wyspę do swoich potrzeb, jednocześnie dbając o bezpieczeństwo i niezawodność całego systemu.

Podstawową kwestią jest zgodność gwintów przyłączeniowych. Wyspy zaworowe z serii ZE są przeznaczone dla portów w standardzie G3/8. Oznacza to, że otwory wlotowe, wylotowe oraz odpowietrzeń zostały przystosowane do pracy z króćcami i złączkami w tym samym rozmiarze gwintu. W praktyce pozwala to na łatwe wpinanie się w instalacje przemysłowe o typowym przepływie sprężonego powietrza. Rozmiar G3/8 dobrze sprawdza się w średnich i większych układach, gwarantując przy tym odpowiedni przepływ powietrza dla zaworów 3/2 oraz 5/2.

Kolejnym ważnym zagadnieniem jest przepływ nominalny, często określany jako współczynnik przepływu (Cv) lub K_v. Dla wysp zaworowych G3/8 z zaworami ZE 3/2 i 5/2 zazwyczaj przyjmuje się wartości przepływu mieszczące się w przedziale od kilku do kilkunastu m³/h. Dokładna wartość zależy od konstrukcji wewnętrznej wyspy i samego zaworu. Większy przepływ zapewnia wyższą wydajność siłowników i szybsze czasy reakcji układu. Wskazania producenta najczęściej podają maksymalny wydatek powietrza przy określonym ciśnieniu zasilania (np. 6 bar). To kluczowa informacja przy projektowaniu instalacji, która uwzględnia zapotrzebowanie na sprężone powietrze w różnych punktach linii produkcyjnej.

Zakres ciśnienia roboczego to kolejny istotny parametr. Zazwyczaj wyspy zaworowe z serii ZE mogą pracować w ciśnieniu od około 2 bar do 10 bar (lub więcej, w zależności od konkretnej specyfikacji). Warto jednak zwrócić uwagę, że niektóre warianty mogą mieć nieco inny zakres dopuszczalnych ciśnień, szczególnie gdy zastosowano specjalne uszczelnienia przystosowane do agresywnych środowisk lub wysokich temperatur. Przekroczenie górnej granicy często prowadzi do przyspieszonego zużycia uszczelek i elementów wewnętrznych, co zmniejsza żywotność wyspy. Z kolei praca przy zbyt niskim ciśnieniu może uniemożliwić prawidłowe załączanie zaworów.

W kontekście temperatury pracy warto zauważyć, że standardowe wersje wysp zaworowych ZE pracują najczęściej w zakresie od 0°C do +60°C. Jeśli układ ma działać w ekstremalnych warunkach, na przykład w mroźni (–20°C) lub w pobliżu źródeł wysokiej temperatury (powyżej 80°C), należy upewnić się, że dostępna jest wersja wyspy dostosowana do tych warunków. Producent często oferuje alternatywne rodzaje uszczelnień, takie jak FKM (fluorokauczuk) lub EPDM, które lepiej radzą sobie w skrajnych temperaturach. Dopasowanie tych parametrów jest niezbędne, by uniknąć nieprawidłowego działania zaworów 3/2 i 5/2.

Nie można zapomnieć o liczbie dróg i pozycji. W ofercie CPP PREMA znajdziemy wyspy 3-drogowe (3/2) i 5-drogowe (5/2) w różnych wariantach oznaczanych jako n-2, n-3, n-4 itd. Liczba n odnosi się do ilości stanowisk zaworowych w ramach jednej wyspy. Przykładowo, wyspa 3‑dr. G3/8 n-2 pozwala na jednoczesny montaż dwóch zaworów 3/2, natomiast wyspa 5‑dr. G3/8 n-7 umożliwia obsługę siedmiu zaworów 5/2. Ta modułowość ma kluczowe znaczenie przy projektowaniu układów pneumatycznych, bo pozwala uniknąć zakupu nadmiarowych pozycji. Dodatkowo każda z dróg w zaworach 3/2 czy 5/2 może być przypisana do innego siłownika bądź innego etapu procesu, co znacząco ułatwia tworzenie wielofunkcyjnych systemów.

Maksymalny przepływ i szybkość przełączania zaworów to następne istotne aspekty techniczne. Zawory 3/2 i 5/2 zazwyczaj pozwalają na cykl przełączania w przedziale od kilkuset do kilku tysięcy razy na godzinę, zależnie od jakości sprężonego powietrza i warunków smarowania. Wyższe wartości sprzyjają zautomatyzowanym procesom w liniach produkcyjnych o dużej wydajności, które wymagają częstego załączania i odłączania różnych modułów. Producent zwykle określa dopuszczalne tempo pracy w specyfikacji zaworu – wyspa zaworowa musi być więc przystosowana, by nie ograniczać tej zdolności.

Ważnym punktem jest również materiał wykonania korpusu wyspy. CPP PREMA często korzysta z aluminium anodowanego bądź aluminium z powłoką ochronną, zapewniającą odporność na korozję i uszkodzenia mechaniczne. W miejscach bardziej narażonych na agresywne chemikalia lub wilgoć dostępne mogą być warianty z powłokami o wyższej odporności. Wewnętrzne kanały przepływu muszą być wyprofilowane tak, by nie powodować nadmiernych spadków ciśnienia i niepotrzebnych turbulencji. Szczególnie w systemach o wysokim zapotrzebowaniu na przepływ istotne jest, żeby wyspa nie ograniczała wydajności całej instalacji.

Uszczelki i oringi w wyspach zaworowych zazwyczaj wykonuje się z NBR (kauczuk butadienowo-akrylonitrylowy) lub FKM, w zależności od wymagań temperaturowych i chemicznych. W aplikacjach standardowych z umiarkowanym zakresem temperatur NBR jest z reguły wystarczający, zwłaszcza że charakteryzuje się dobrą elastycznością i szczelnością przy ciśnieniach typowych dla pneumatyki. Przy wyższych temperaturach lub w kontakcie z olejami syntetycznymi FKM może okazać się lepszym wyborem. W dokumentacji można znaleźć szczegółowe wskazania dotyczące wyboru elastomeru, a także orientacyjnych cykli żywotności. Regularna konserwacja i wymiana uszczelnień co pewien czas przedłuża funkcjonowanie całej wyspy, redukując tym samym ryzyko wycieków i awarii.

Kolejny istotny aspekt techniczny to wymiary zewnętrzne modułów. Wyspy zaworowe 3/2 i 5/2 o różnej liczbie stanowisk (n-2, n-3, n-4 itd.) mają zróżnicowaną długość i masę. Dokładne wartości w milimetrach i gramach można odnaleźć w tabelach katalogowych. Dla projektantów i monterów ważne jest, by wyspa zmieściła się w przeznaczonym dla niej miejscu oraz by jej waga nie obciążała nadmiernie wspornika czy konstrukcji maszyny. Dużym atutem może być również możliwość łączenia kilku wysp w szereg lub piętrowo, o ile projekt instalacji to zakłada. W takim przypadku trzeba zwrócić uwagę na stabilność połączeń i prawidłowe usztywnienie całości.

Z punktu widzenia bezpieczeństwa warto sprawdzić, czy dana wyspa zaworowa posiada odpowiednie certyfikaty, np. CE, oraz czy producent deklaruje zgodność z normami ISO lub DIN. W niektórych branżach, takich jak spożywcza czy farmaceutyczna, konieczne może być spełnienie dodatkowych wymogów higienicznych czy sanitarnych. Wyspy zaworowe serii ZE często występują w wariantach dedykowanych dla tych sektorów, przy czym w opisie technicznym można znaleźć stosowne informacje o rodzaju uszczelnień czy możliwości szybkiej dezynfekcji.

Nie można pominąć kwestii kompatybilności z automatyką. Zawory 3/2 i 5/2 montowane w wyspie mogą być sterowane różnymi metodami: elektrycznymi cewkami (solenoid), pneumatycznie bądź mechanicznie. Istotne jest, czy producent przewidział miejsce na montaż cewek o odpowiednim napięciu zasilania (np. 24 V DC, 230 V AC) i czy przewody sterujące da się łatwo poprowadzić. Przy nowoczesnych systemach sterowania, wykorzystujących sieci komunikacyjne (np. IO-Link, EtherCAT), instalatorzy często stosują moduły przyłączeniowe. Dlatego ważne, by wymiary i układ portów wyspy nie utrudniały integracji z systemami sterowania wyższego poziomu.

Kolejna grupa danych to zalecenia producenta co do smarowania powietrza. Niektóre zawory 3/2 i 5/2 wymagają minimalnego natłuszczenia medium, aby poprawnie pracować i zachować długą żywotność. W dobie rosnącej popularności pneumatyki bezsmarowej warto zweryfikować, czy dana wyspa zaworowa i stosowane w niej zawory ZE poradzą sobie bez stałego smarowania w linii. Jeśli tak, jest to duży plus, bo ogranicza konieczność stosowania stacji uzdatniania z dozownikiem oleju, a także upraszcza proces konserwacji.

Wreszcie kluczową informacją mogą być momenty dokręcania śrub montażowych. Niewłaściwe dokręcenie może doprowadzić do nieszczelności na połączeniach lub nadmiernego obciążenia korpusu, co w konsekwencji skutkuje mikropęknięciami i awarią. Dlatego w danych technicznych znajdziemy zalecane wartości momentu w Nm (niutonometr). Przestrzeganie tych wytycznych jest niezbędne dla zachowania gwarancji i niezawodności wyspy zaworowej.

Reasumując, wśród najważniejszych danych technicznych, które należy przeanalizować przed zakupem i montażem wysp zaworowych 3/2 oraz 5/2 G3/8 z serii ZE, znajdują się:

1. Gwint przyłączeniowy – standard G3/8 ułatwia integrację z instalacjami.

2. Przepływ nominalny (Cv lub K_v) – decyduje o wydajności układu i szybkości załączania siłowników.

3. Zakres ciśnienia roboczego – z reguły do ok. 10 bar, ale istnieją warianty specjalne.

4. Zakres temperatury pracy – standardowo 0°C do +60°C, z opcjami na niższe lub wyższe temperatury.

5. Liczba dróg i pozycje zaworowe – 3/2 i 5/2 w różnych wersjach n-2, n-3, n-4...

6. Materiał korpusu i powłoki – aluminium anodowane lub inne stopy odporne na korozję.

7. Uszczelki i oringi – NBR, FKM lub inne elastomery, zależnie od wymagań chemicznych i temperaturowych.

8. Wymiary i masa modułu – istotne do planowania przestrzeni montażowej.

9. Certyfikaty i normy – CE, ISO, DIN, a także specyficzne wymogi sektorowe (FDA dla spożywki).

10. Kompatybilność sterowania – cewki solenoidowe, sterowanie pneumatyczne, ewentualnie mechaniczne.

11. Zalecenia eksploatacyjne – momenty dokręcania, smarowanie powietrza lub praca bezsmarowa.

Materiał, z którego wytwarza się wyspę zaworową, decyduje o jej trwałości, odporności na czynniki środowiskowe, a także o bezpieczeństwie pracy całego układu. W przypadku wysp zaworowych serii ZE dla zaworów G3/8 3/2 i 5/2 firma CPP PREMA postawiła na wysokiej klasy komponenty konstrukcyjne. Dzięki temu moduły te cechują się długą żywotnością i działają niezawodnie nawet w intensywnie eksploatowanych warunkach przemysłowych. Poniżej omówiono kluczowe materiały używane w budowie wysp oraz związane z nimi korzyści:

Korpus wyspy – aluminium anodowane: Głównym elementem konstrukcyjnym jest płyta (blok) wyspy, którą wykonuje się z aluminium. Najczęściej stosowane jest wysokogatunkowe aluminium poddane procesowi anodowania. Obróbka ta tworzy na powierzchni metalicznej dodatkową warstwę tlenku, która znakomicie chroni przed korozją. W efekcie powstaje wytrzymała, a jednocześnie stosunkowo lekka konstrukcja. W pneumatyce ważne jest zarówno zachowanie stabilności mechanicznej elementów, jak i ograniczenie masy – zbyt ciężki moduł mógłby utrudniać montaż lub obciążać konstrukcję maszyny. Aluminium pozwala idealnie połączyć niewielką wagę z dobrą odpornością na uszkodzenia mechaniczne. Anodowana powierzchnia jest twardsza, odporna na zarysowania i powstawanie wżerów, co ma znaczenie w środowiskach o podwyższonej wilgotności lub w kontakcie z niektórymi substancjami chemicznymi. Nawet po wielu latach eksploatacji anodowane aluminium nie rdzewieje – ewentualne ubytki powłoki nie powodują lawinowej korozji jak w przypadku stali węglowej. Ponadto aluminium dobrze przewodzi ciepło, co pomaga odprowadzać ciepło od zaworów (ważne, gdy cewki elektromagnetyczne nagrzewają się podczas pracy).

Elementy montażowe – stal nierdzewna: Do mocowania zaworów na wyspie oraz przytwierdzania samej płyty wyspy do podłoża używa się śrub i elementów złącznych. Najczęściej wykonane są one ze stali nierdzewnej (gatunki takie jak AISI 304 lub AISI 316), znanej z doskonałej odporności na korozję oraz bardzo dobrych właściwości mechanicznych. Śruby ze stali nierdzewnej zachowują wytrzymałość na rozciąganie i zginanie, co zmniejsza ryzyko ukręcenia lub pęknięcia podczas dokręcania z zalecanym momentem. Ponadto stal nierdzewna nie pokrywa się rdzą nawet w wilgotnym środowisku, więc połączenia gwintowe pozostają rozłączalne – serwisant po latach pracy urządzenia wciąż może odkręcić śruby bez użycia nadmiernej siły i bez uszkadzania gniazd. Ten materiał sprzyja też zachowaniu higieny, dlatego w branżach spożywczej i farmaceutycznej nierdzewne elementy złączne to obecnie standard.

Uszczelnienia – NBR, EPDM, FKM: Niezwykle istotnym komponentem każdej wyspy są uszczelnienia – to od nich zależy szczelność i bezawaryjność całego modułu. W wyspach zaworowych G3/8 (zarówno 3/2, jak i 5/2) stosuje się różnego rodzaju elastomery, dostosowane do warunków pracy. Kluczowe materiały uszczelniające to:

• NBR (kauczuk nitrylowy): Standardowy materiał uszczelek i o-ringów, odporny na oleje i smary obecne w powietrzu sprężarkowym. Dobrze sprawdza się w większości typowych aplikacji – zachowuje elastyczność w temperaturach od ok. –20°C do +80°C, co pokrywa się z zakresem pracy większości maszyn. NBR jest także relatywnie niedrogi, więc pozwala utrzymać rozsądny koszt części eksploatacyjnych. W wyspach serii ZE uszczelki z NBR skutecznie zapewniają szczelność między zaworem a płytą oraz na portach przyłączeniowych, o ile powietrze jest odpowiednio przefiltrowane (zanieczyszczenia mogą ścierać ten materiał).

• EPDM (kauczuk etylenowo-propylenowy): Elastomer ten wyróżnia się odpornością na działanie gorącej wody, pary wodnej, a także na wiele agresywnych chemicznie cieczy i gazów (np. kwasy, zasady, płyny hamulcowe). Nie jest natomiast kompatybilny z olejami mineralnymi. EPDM często stosuje się w aplikacjach, gdzie wymagana jest wysoka czystość lub gdy obecne są czynniki powodujące szybkie starzenie gumy nitrylowej. Jego zakres temperatur pracy bywa szerszy niż NBR – wytrzymuje np. od –30°C do +120°C (zależnie od specyfikacji mieszanki). W kontekście wysp zaworowych ZE, uszczelki EPDM mogą być zamawiane opcjonalnie dla zastosowań w przemyśle spożywczym (mają atest FDA) lub w systemach, gdzie powietrze jest wilgotne i nasycone parą.

• FKM (fluorokauczuk, np. Viton): Ten materiał jest znany z wyjątkowo wysokiej odporności na chemikalia, wysoką temperaturę oraz ozon. Uszczelki z FKM potrafią pracować w temperaturach dochodzących do +200°C (a krótkotrwale nawet wyższych) i są odporne na działanie rozpuszczalników organicznych, paliw, olejów syntetycznych itp. Fluorokauczuk jest droższy od NBR czy EPDM, dlatego wykorzystuje się go głównie tam, gdzie jest to konieczne – np. w wyspach pracujących w otoczeniu agresywnych oparów chemicznych bądź przy zaworach, które mocno się nagrzewają. W serii ZE uszczelnienia z FKM mogą występować w wersjach przystosowanych do pracy w wyższych temperaturach lub w aplikacjach próżniowych. Ich zastosowanie gwarantuje, że wyspa zachowa szczelność i elastyczność uszczelnień nawet w bardzo trudnych warunkach, gdzie inne elastomery by zawiodły.

Wszystkie powyższe materiały uszczelniające zostały dobrane tak, by zapewnić maksymalną żywotność i minimalne wymagania serwisowe. W normalnych warunkach pracy uszczelki wytrzymują setki tysięcy cykli przełączeń zaworów. Producent zaleca jednak okresowe przeglądy – np. raz na rok – podczas których warto skontrolować stan o-ringów i ewentualnie zastosować dostępne komplety naprawcze (zestawy nowych uszczelek dedykowane do danej wyspy). Taka profilaktyka zapobiegnie niespodziewanym przestojom i zapewni utrzymanie fabrycznej szczelności przez wiele lat.

Obróbka i wykończenie powierzchni: Warto wspomnieć, że elementy aluminiowe wysp są precyzyjnie obrabiane na centrach CNC, co zapewnia dokładność wymiarową wszystkich kanałów i otworów. Po anodowaniu powierzchnie są gładkie i niepodatne na osadzanie zanieczyszczeń. Wewnątrz kanałów przepływowych nie ma ostrych krawędzi ani zadziorów – dzięki temu powietrze płynie bez zakłóceń, a uszczelki nie ulegają przecieraniu. Dbałość o wykończenie powierzchni przekłada się też na łatwość utrzymania czystości samej wyspy – kurz czy brud nie przywierają mocno do anodowanego aluminium i można je łatwo usunąć podczas przeglądu. Krawędzie zewnętrzne płyty są często fazowane lub zaokrąglone, co redukuje ryzyko skaleczenia się przy montażu oraz zapobiega uszkodzeniom przewodów ocierających się o moduł.

Odporność na czynniki zewnętrzne: Kombinacja aluminium i stali nierdzewnej sprawia, że wyspy zaworowe ZE są odporne na korozję nawet w wilgotnym środowisku czy w kontakcie z mgłą olejową. Mogą pracować w otwartych halach, na stanowiskach narażonych na pył (o ile pył nie dostaje się do wnętrza przewodów pneumatycznych) oraz w szerokim zakresie temperatur, jak wspomniano wcześniej. Anodowane aluminium dobrze radzi sobie również w środowisku zewnętrznym – np. na platformach czy wiatrołapach – choć w aplikacjach na wolnym powietrzu należy zabezpieczyć elektryczne cewki przed zalaniem (sam korpus wyspy jest niewrażliwy na deszcz, ale elementy elektryczne zaworów już tak). W razie potrzeby – dla najbardziej wymagających zastosowań, np. w przemyśle morskim – możliwe byłoby wykonanie wyspy z materiałów specjalnych (np. stopy brązu lub stali kwasoodpornej), jednak standardowe wyspy aluminiowe z nierdzewnymi elementami sprawdzają się w 99% przypadków i zapewniają korzystny stosunek wytrzymałości do masy.

Trwałość i testy jakości: Wszystkie materiały konstrukcyjne użyte w wyspach ZE są dobierane tak, aby spełnić restrykcyjne normy jakości. Producent testuje swoje wyroby pod kątem szczelności (próby ciśnieniowe), odporności na cykliczne obciążenia ciśnieniem oraz wytrzymałości mechanicznej (np. momenty dokręcania śrub). Aluminium anodowane zachowuje integralność strukturalną przez lata – nie pęka i nie deformuje się w normalnych warunkach użytkowania. Stalowe elementy złączne utrzymują siłę mocowania, a zastosowanie podkładek sprężystych lub klejów do gwintów (tam, gdzie to wymagane) zapobiega samoczynnemu luzowaniu się śrub na skutek wibracji. Uszczelki z kolei są testowane na tysiące cykli – zarówno statycznie (na szczelność przy stałym ciśnieniu), jak i dynamicznie (podczas przełączeń zaworów). Dzięki temu użytkownik otrzymuje produkt dopracowany pod każdym względem, a wysoka jakość materiałów przekłada się na wydłużone okresy międzyobsługowe i bezawaryjną pracę.

Prawidłowy montaż wyspy zaworowej serii ZE jest kluczowy dla zapewnienia bezawaryjnej pracy układu pneumatycznego. Poniżej przedstawiono krok po kroku zalecany sposób instalacji takiej wyspy, od przygotowania stanowiska, poprzez fizyczny montaż, aż po podłączenie mediów i testy. Należy przy tym zawsze przestrzegać zasad bezpieczeństwa – praca z pneumatycznymi układami pod ciśnieniem wymaga ostrożności i stosowania się do instrukcji producenta.

1. Przygotowanie stanowiska i BHP: Przed przystąpieniem do montażu upewnij się, że układ pneumatyczny jest wyłączony z eksploatacji, a ciśnienie w instalacji zostało całkowicie zwolnione. Odłącz źródło sprężonego powietrza i wyłącz zasilanie elektryczne (jeśli zawory są sterowane elektrycznie). Załóż okulary ochronne i upewnij się, że miejsce montażu jest czyste oraz dobrze oświetlone. Przygotuj wszystkie elementy, które będą potrzebne: wyspę zaworową (odpowiedni wariant n-sekcyjny), odpowiadającą jej liczbę zaworów ZE (3/2 lub 5/2 – zgodnych z typem wyspy), komplet uszczelek i śrub montażowych (powinny być dostarczone z wyspą), ewentualne płytki zaślepiające niewykorzystane pozycje, przyłączki pneumatyczne do portów G3/8, przewody pneumatyczne o odpowiedniej średnicy, narzędzia (klucze imbusowe, klucze płaskie, wkrętak dynamometryczny itp.). Sprawdź, czy powierzchnia, do której chcesz przymocować wyspę, ma odpowiednie wymiary i otwory montażowe – jeśli nie, zaplanuj wiercenie otworów zgodnie z wymiarami wyspy (producent podaje rozstaw otworów montażowych dla każdego modelu).

2. Mocowanie płyty wyspy do podłoża: Przyłóż wyspę w docelowe miejsce instalacji (np. na płycie montażowej szafy sterowniczej lub na ramie maszyny). Upewnij się, że wybrany orientacja i dostęp do portów są optymalne – port zasilania (1) powinien być łatwo dostępny do podłączenia przewodu zasilającego, a porty odpowietrzające (3 i 5) powinny mieć miejsce na montaż tłumików lub przewodów odprowadzających powietrze. Zaznacz punkty, w których należy wkręcić śruby mocujące wyspę. Jeśli nie ma jeszcze gwintowanych otworów ani otworów przelotowych, wywierć je i przygotuj gwinty zgodnie z zaleceniami (typowo używa się 2–4 śrub, np. M5 lub M6, w narożnikach płyty wyspy – informację o tym znajdziesz w dokumentacji wymiarowej). Następnie ułóż wyspę na miejscu i wkręć śruby montażowe. Dokręcaj je równomiernie, krzyżowo – tak aby wyspa przylegała płasko do podłoża bez naprężeń. Zastosuj właściwy moment dokręcania (np. rzędu kilku niutonometrów dla M5) – nadmierna siła może uszkodzić gwinty lub odkształcić płytę, a zbyt mała spowoduje, że moduł może się poluzować podczas pracy. Po zamocowaniu sprawdź, czy wyspa jest stabilna i nie ma luzów.

3. Montaż zaworów na wyspie: Gdy płyta wyspy jest już przymocowana, przystąp do instalacji poszczególnych zaworów. Upewnij się, że używasz właściwych modeli zaworów serii ZE G3/8 – zgodnych z funkcją wyspy (czyli zaworów 3/2 dla wyspy 3-drogowej lub zaworów 5/2 dla wyspy 5-drogowej). Każde stanowisko na wyspie ma przygotowane kanały powietrzne i gniazda na uszczelki. W zestawie z nową wyspą powinny znajdować się odpowiednie uszczelki między zawór a płytę (zwykle są to pierścienie o-ring lub uszczelki płaskie dopasowane do kanałów). Umieść uszczelki w przewidzianych gniazdach – zadbaj, by były czyste (bez pyłu, opiłków) i dobrze przylegały. Następnie ostrożnie ustaw pierwszy zawór nad swoim miejscem na wyspie, dbając o to, by wszystkie oringi pozostały na miejscu. Dociśnij zawór do płyty i przykręć go za pomocą śrub mocujących (najczęściej dwie lub cztery śruby na zawór, w zależności od modelu). Użyj śrub dołączonych do wyspy – mają one odpowiednią długość i wytrzymałość. Dokręcaj śruby stopniowo, na przemian, aby zawór równo osiadł na uszczelkach. Nie przekręcaj gwintów – jeśli czujesz wyraźny opór, prawdopodobnie śruba się dociągnęła; użyj klucza dynamometrycznego, by nie przekroczyć zalecanego momentu. Powtórz tę procedurę dla kolejnych zaworów, montując je sekcja po sekcji. Jeśli w trakcie montażu któryś oring się przesunie lub wypadnie, poluzuj śruby, popraw położenie uszczelki i dokręć ponownie. Po zamontowaniu wszystkich zaplanowanych zaworów sprawdź wzrokowo, czy każda sekcja przylega ściśle do płyty (brak szczelin) i czy żadna uszczelka nie wystaje na zewnątrz.

4. Zaślepienie niewykorzystanych pozycji: Jeżeli wybrany model wyspy ma więcej stanowisk niż aktualnie montowana liczba zaworów (np. używasz tylko 4 sekcji na wyspie n-6), pozostałe wolne miejsca należy zabezpieczyć płytkami zaślepiającymi. Producent zazwyczaj oferuje specjalne płytki lub zaślepki montowane tak samo jak zawór – za pomocą śrub i z użyciem uszczelnień. Ich zadaniem jest uszczelnić kanały w pustych sekcjach, aby powietrze nie uciekało z niezajętych portów. Procedura montażu zaślepki jest podobna jak zaworu: umieść uszczelki w gniazdach danego stanowiska, nałóż płytkę zaślepiającą i dokręć śrubami. Upewnij się, że każda niezagospodarowana pozycja jest zamknięta – nie wolno pozostawiać otwartych stanowisk bez zaślepienia, gdyż spowoduje to duży wyciek powietrza podczas pracy wyspy. (Uwaga: w przypadku wysp zamawianych w konfiguracji z niepełną obsadą zaworów, producent często dostarcza już zamontowane zaślepki fabrycznie).

5. Podłączenie zasilania sprężonym powietrzem: Gdy wszystkie zawory (oraz ewentualne zaślepki) są zamontowane na wyspie, można przystąpić do podłączania przewodów pneumatycznych. Najpierw podłącz główne zasilanie powietrzem – w tym celu zidentyfikuj port zasilający wyspę (oznaczony symbolem “1” lub jako centralny port z boku płyty). Przygotuj odpowiednią przyłączkę (np. szybkozłączkę lub nypl z gwintem zewnętrznym G3/8) i wkręć ją w port zasilania. Zastosuj taśmę teflonową lub uszczelnienie anaerobowe na gwincie, jeśli wymaga tego typ przyłączki (chyba że używasz złączki stożkowej samouszczelniającej się). Dokręć przyłączkę mocno, ale z wyczuciem – tak, aby była szczelna, lecz nie uszkodziła gwintu w aluminiowym korpusie. Następnie podłącz przewód zasilający doprowadzający sprężone powietrze z sieci lub ze sprężarki do wyspy. Przewód ten powinien pochodzić z filtra-reduktora, aby zapewnić odpowiednią jakość powietrza (filtracja zanieczyszczeń i kondensatu, właściwe ciśnienie zasilania). Zamocuj przewód w złączce i upewnij się, że jest dobrze zakleszczony (przy złączkach typu push-in pociągnij lekko za wąż, czy nie wysuwa się).

6. Podłączenie portów odpowietrzających: Większość wysp zaworowych ma jeden lub dwa główne porty odpowietrzające (w zależności od typu zaworów). Dla zaworów 5/2 standardowo są dwa wyloty powietrza (oznaczone 3 i 5), a dla zaworów 3/2 wykorzystywany jest jeden z nich (drugi może pozostać niewykorzystany lub również zaślepiony, jeśli tak przewiduje producent). Do portów odpowietrzających zaleca się zamontować tłumiki hałasu – proste, wykonane z porowatego brązu lub tworzywa, które wyciszają odgłos uchodzącego powietrza. Wkręć tłumiki (lub złączki) w porty 3 i 5 analogicznie jak przyłącze zasilania – z zastosowaniem uszczelnienia na gwintach. Ustaw wyloty tłumików tak, by wydmuchiwane powietrze nie zanieczyszczało innych urządzeń i nie było skierowane np. na stanowisko operatora. Jeśli instalacja wymaga odprowadzenia powietrza na odległość (np. na zewnątrz pomieszczenia ze względu na zapylenie lub gazy technologiczne), do portów tych można podłączyć przewody odprowadzające zużyte powietrze do kolektora czy kanału wentylacyjnego. W typowych warunkach jednak wystarczą kompaktowe tłumiki zamocowane bezpośrednio na wyspie.

7. Podłączenie przewodów wyjściowych (roboczych): Każdy zawór zamontowany na wyspie posiada swoje porty wyjściowe, które prowadzą do odbiorników – np. siłowników pneumatycznych, zaworów procesowych, cylindrów itp. W zależności od konstrukcji zaworu, porty te mogą znajdować się bezpośrednio na korpusie zaworu (najczęściej dwa porty robocze oznaczone jako 2 i 4 dla zaworu 5/2, lub jeden port 2 dla zaworu 3/2). Przyłącz do nich przewody, które prowadzą do odpowiednich siłowników bądź urządzeń wykonawczych. Użyj złączek o gwintach G3/8 (lub ewentualnie redukcji na inny rozmiar, jeśli przewody są cieńsze) – wkręć je w porty wyjściowe zaworów podobnie jak wcześniej, zabezpieczając gwinty taśmą teflonową. Następnie podłącz węże i poprowadź je starannie w korytkach lub uchwytach, aby instalacja była estetyczna i by uniknąć załamywania się przewodów. Opisz lub oznacz te przewody, jeśli to możliwe (np. numerami odpowiadającymi danym siłownikom), co ułatwi późniejszą identyfikację. Pamiętaj, by nie pomylić portów – przy zaworach 5/2 port 2 zwykle łączy się z jednym końcem siłownika dwustronnego, a port 4 z drugim końcem (przeciwna komora). Odwrotne podłączenie spowoduje inwersję logiki działania (co jednak często można skorygować w programie sterownika, ale lepiej od razu połączyć zgodnie ze schematem). Jeśli któryś z portów wyjściowych zaworu ma nie być używany (np. w zaworze 5/2 jednego kanału nie podłączasz chwilowo do żadnego odbiornika), powinien on zostać zaślepiony odpowiednim korkiem G3/8, by zapobiec ucieczce powietrza.

8. Podłączenie sterowania (cewki elektryczne lub przewody sterujące): Ten krok dotyczy sposobu sterowania zaworami. Jeśli używasz zaworów elektromagnetycznych, zidentyfikuj na każdym zaworze gniazdo elektryczne cewki i podłącz do niego wtyczkę z przewodem. W zależności od rozwiązania może to być pojedyncza wtyczka na każdą cewkę (np. typ ISO 43650) – wówczas doprowadź przewody do listwy zaciskowej sterownika lub modułu wyjść cyfrowych PLC. Upewnij się, że napięcie zasilania cewek jest zgodne ze specyfikacją (np. 24 V DC). Zamocuj przewody w rynienkach lub przelotach razem z przewodami innych czujników, żeby instalacja była schludna. Przy większej liczbie zaworów warto zastosować wspólny złącze wielopinowe lub moduł komunikacyjny – w takim przypadku zamontuj go zgodnie z instrukcją (często przewidziano miejsce na końcu wyspy). Jeśli zawory są sterowane pneumatycznie (np. pilotem z innego zaworu), poprowadź cienkie przewody sterujące od portów sterujących (zwykle oznaczonych 12 lub 14 na zaworze) do źródła sygnału pilotującego. Upewnij się, że po podłączeniu sterowania wszystkie zawory są w pozycji spoczynkowej (np. cewki nie podają sygnału). Nie zasilaj jeszcze układu sprężonym powietrzem – najpierw wykonamy kontrolę.

9. Kontrola montażu i pierwsze uruchomienie: Po zakończeniu podłączania wszystkich elementów poświęć chwilę na dokładną kontrolę wzrokową. Sprawdź, czy:

   • Wszystkie śruby mocujące zawory do wyspy są dokręcone.

   • Nie została żadna „wolna” uszczelka lub część (co wskazywałoby na pominięcie jakiegoś elementu).

   • Każdy port w wyspie ma podłączone to, co powinien (zasilanie do portu 1, tłumiki do 3 i 5, wyjścia do odbiorników, nieużywane porty zaślepione).

   • Przewody nie są poskręcane ani nadmiernie napięte – mają pozostawiony lekki luz kompensujący drgania.

   • Połączenia elektryczne cewek są poprawne (zgodność napięć, właściwe przypisanie adresów sterownika do zaworów).

Jeśli wszystko wydaje się w porządku, możesz przystąpić do próby ciśnieniowej. Stopniowo dopuść sprężone powietrze do układu – np. otwierając zawór odcinający zasilanie powietrza powoli, aby instalacja napełniała się powietrzem łagodnie. Nasłuchuj uważnie, czy nie pojawiają się odgłosy syczenia wskazujące na wyciek. Gdy układ osiągnie robocze ciśnienie (np. 6 bar), zastosuj roztwór mydlany lub detektor nieszczelności i posmaruj nim okolice połączeń gwintowanych oraz krawędzie między zaworami a płytą wyspy. Jeśli gdzieś tworzą się pęcherzyki, oznacza to nieszczelność – w takim wypadku odłącz powietrze, ponownie dokręć lub przepakuj dane połączenie (np. dołóż taśmy teflonowej na gwint, popraw pozycję uszczelki) i ponów próbę.

Zakładając, że test szczelności wypadł pozytywnie (brak wycieków), wykonaj test funkcjonalny zaworów. Uruchom sterowanie – ręcznie lub przez PLC załącz kolejno każdą cewkę/każdy zawór i obserwuj, czy odpowiadające im siłowniki wykonują zamierzony ruch. Sprawdź, czy zawory poprawnie się resetują (wracają do pozycji spoczynkowej po wyłączeniu sygnału). Zwróć uwagę na czasy reakcji – jeśli któryś siłownik porusza się z opóźnieniem, upewnij się, że jego przewód nie jest przyciśnięty lub czy dany zawór nie wymaga wyższego ciśnienia. Sprawdź też, czy tłumiki skutecznie wyciszają hałas wypuszczanego powietrza – z 30 cm odległości od wyspy rozmowa powinna być wciąż możliwa bez podnoszenia głosu.

10. Zabezpieczenie i dokumentacja: Po pomyślnym uruchomieniu, upewnij się, że wszystkie elementy są właściwie zabezpieczone na czas pracy ciągłej. Uporządkuj przewody w wiązki, zamknij obudowy szafek, załóż osłony jeśli przewidziane (niektórzy producenci dostarczają np. osłony ochronne na cewki lub całe wyspy, chroniące przed pyłem). Zanotuj w dokumentacji technicznej, jaki wariant wyspy z jakimi zaworami został zamontowany na danym stanowisku – ułatwi to zamawianie części zamiennych czy rozbudowę w przyszłości. Przekaż obsłudze utrzymania ruchu informacje o zaleceniach serwisowych (np. kiedy sprawdzić uszczelki, jak szybko reagować na ewentualne wycieki). Na koniec uprzątnij stanowisko z narzędzi i materiałów montażowych. Wyspa zaworowa jest teraz gotowa do długotrwałej pracy w ramach systemu.

P: Czy wyspy zaworowe serii ZE G3/8 są kompatybilne tylko z zaworami CPP PREMA, czy można na nich montować także zawory innych producentów?
O: Płyty przyłączeniowe serii ZE zostały zaprojektowane specjalnie do współpracy z zaworami rozdzielającymi typu ZE (3/2 lub 5/2) produkcji CPP PREMA – gwarantuje to idealne dopasowanie portów i otworów montażowych. Montaż zaworów innego typu lub innego producenta nie jest przewidziany i zazwyczaj nie będzie możliwy (inne wymiary, rozmieszczenie kanałów). Wyspy te nie są standardem uniwersalnym (jak np. niektóre wyspy ISO), lecz dedykowanym rozwiązaniem CPP PREMA. Rekomendujemy montaż wyłącznie oryginalnych zaworów serii ZE o odpowiednim typie funkcji i gwincie G3/8 – to zapewni pełną kompatybilność mechaniczną i pneumatyczną. W razie potrzeby doboru zamiennika zawsze warto skonsultować się z producentem.

P: Czy na jednej wyspie można zamontować jednocześnie zawory 3-drogowe (3/2) i 5-drogowe (5/2)?
O: Nie – każda wyspa zaworowa jest przystosowana do określonego typu zaworów. Wyspy 3-dr. G3/8 mają wewnętrzne kanały zaprojektowane pod zawory 3/2 (inny układ odpowietrzeń), natomiast wyspy 5-dr. G3/8 są dedykowane zaworom 5/2. Choć zewnętrzne wymiary zaworów mogą być podobne, różnice w portach (np. dwa kanały wylotowe vs jeden) uniemożliwiają mieszanie typów. Jeśli aplikacja wymaga użycia zarówno zaworów 3/2, jak i 5/2 – należy zastosować dwie odrębne wyspy (jedną 3-drogową, drugą 5-drogową) lub skorzystać z zaworów 5/2 z opcją zaślepienia jednego kanału w roli 3/2. Generalnie jednak zaleca się trzymać zasady: jeden typ wyspy = jeden typ zaworów.

P: Jak często należy przeprowadzać konserwację wyspy zaworowej i na czym ona polega?
O: Wyspy zaworowe serii ZE są zaprojektowane tak, by wymagały minimalnej obsługi. Niemniej jednak zaleca się przeprowadzanie regularnych przeglądów – np. co 6 lub 12 miesięcy, w zależności od intensywności pracy. Konserwacja polega głównie na: sprawdzeniu szczelności wszystkich połączeń (wizualnie i za pomocą detektora wycieków), kontroli stanu uszczelek (czy nie są sparciałe lub uszkodzone), oczyszczeniu modułu z kurzu i zabrudzeń (przeciwwskazane jest używanie rozpuszczalników, najlepiej suche sprężone powietrze lub czysta szmatka), a także na ocenie działania zaworów (czy reagują z prawidłową szybkością, czy cewki nie wykazują oznak przegrzania). Jeśli zauważone zostaną jakieś nieprawidłowości – np. drobne wycieki lub spowolnione działanie zaworu – warto skorzystać z dostępnych zestawów naprawczych. Zawierają one m.in. komplet oringów i uszczelek do danej wyspy. Wymiana zużytych uszczelnień przywraca pełną szczelność. Ważne jest też utrzymanie odpowiedniej jakości medium – dlatego do konserwacji należy zaliczyć okresową wymianę wkładów filtrów powietrza w układzie zasilania. Prawidłowo eksploatowana wyspa może pracować latami bez awarii, jeśli dba się o te podstawowe czynności.

P: Co zrobić w razie awarii pojedynczego zaworu zamontowanego na wyspie?
O: Jedną z zalet stosowania wysp jest to, że awaria pojedynczego zaworu nie wymaga demontażu całej instalacji. Jeśli któryś z zaworów ZE ulegnie uszkodzeniu lub zacznie działać nieprawidłowo (np. przepuszcza powietrze, zacina się, cewka się spali), wystarczy zatrzymać maszynę, odciąć dopływ sprężonego powietrza i zasilania elektrycznego, a następnie odkręcić tylko ten jeden wadliwy zawór z wyspy. Po zdjęciu zaworu warto obejrzeć uszczelki – możliwe, że wystarczy wymiana oringów czy wyczyszczenie grzybka zaworu (jeśli np. zabrudzenie powodowało nieszczelność). Jeśli zawór jest uszkodzony mechanicznie lub elektrycznie, należy zamontować nowy egzemplarz (lub sprawny zawór tego samego typu). Wszystko odbywa się bez potrzeby demontowania reszty zaworów – sąsiednie sekcje pozostają na miejscu. Po wymianie wadliwego elementu zakręć go z powrotem, podłącz zasilanie i powietrze, po czym przetestuj działanie. Dzięki temu, że wyspa grupuje zawory, serwis jest szybki: zamiast szukać zaworu po całej maszynie, wiemy dokładnie który to moduł i mamy do niego łatwy dostęp. W sytuacji awaryjnej – jeśli nie dysponujemy od razu nowym zaworem – można tymczasowo zastosować płytkę zaślepiającą w miejsce usuniętego zaworu, aby pozostałe sekcje wyspy mogły pracować. Oczywiście docelowo należy wymienić uszkodzony zawór na sprawny.

P: Jakie jest maksymalne ciśnienie robocze i dopuszczalna temperatura pracy wyspy zaworowej ZE?
O: Standardowe wyspy zaworowe serii ZE działają do 10 bar ciśnienia roboczego, co pokrywa większość zastosowań przemysłowych (typowy zakres 2–8 bar). W razie potrzeby producent może dostarczyć warianty ze specjalnymi uszczelnieniami przystosowane do nieco wyższych ciśnień (np. 12 bar), ale wymaga to konsultacji. Jeśli chodzi o temperaturę, to wyspa w wykonaniu standardowym (z uszczelnieniami NBR) pracuje od 0°C do +60°C. Przy wyposażeniu w uszczelki z innych materiałów zakres ten można rozszerzyć: wersje z EPDM poradzą sobie przy lekkim mrozie (do ok. –30°C) oraz w temp. do +100°C, a z FKM – nawet do +150°C. Trzeba jednak pamiętać, że mowa tu o temperaturze otoczenia i medium – same zawory mogą się nagrzewać od cewek, więc przy wysokich temp. otoczenia cewki trzeba dobierać o odpowiedniej klasie izolacji. Podsumowując: maks. 10 bar i ok. +60°C dla standardu, a w opcji wyższe parametry po uzgodnieniu z producentem.

P: Czy istnieje możliwość rozbudowy istniejącej wyspy o dodatkowe zawory (sekcje)?
O: Wyspy serii ZE są wykonane jako monolityczne, jednoelementowe bloki – nie są modułami “dokładanymi” segment po segmencie, jak niektóre systemy zaworowe. Oznacza to, że nie da się mechanicznie dołączyć kolejnej sekcji do już posiadanej płyty wyspy. Jeśli więc wybrano np. wyspę n-4, to fizycznie ma ona miejsce na cztery zawory – aby mieć pięć zaworów, należałoby wymienić całą płytę na wariant n-5 lub dodać drugą wyspę n-1 (ale takich nie ma, minimum to n-2). Zamiast “rozbudowy” pojedynczej wyspy lepszą praktyką jest równoległa instalacja kolejnej wyspy, zasilanej z tego samego źródła powietrza. Oczywiście wiąże się to z zakupem drugiej płyty, więc warto zawczasu przewidywać przyszłe potrzeby. Pewną elastyczność daje fakt, że nie trzeba obsadzać wszystkich sekcji od razu – można np. kupić wyspę n-8, ale zamontować na początek 6 zaworów, a pozostałe 2 pozycje zaślepić i wykorzystać dopiero gdy zajdzie taka potrzeba. Reasumując: wyspy nie są rozbieralne ani rozszerzalne modułowo, więc planując instalację należy dobrać model z pewnym zapasem lub liczyć się z dołożeniem drugiej wyspy w przyszłości.

P: Z jakich mediów można korzystać na wyspie zaworowej? Czy nadaje się ona np. do próżni lub do gazów innych niż powietrze?
O: Standardowo wyspy zaworowe ZE są projektowane do pracy ze sprężonym powietrzem – zalecane jest czyste, suche powietrze techniczne, ewentualnie z niewielką domieszką oleju (jeśli zawory tego wymagają). W praktyce mogą one także obsługiwać inne neutralne gazy techniczne (jak azot) o parametrach zbliżonych do powietrza. Nie zaleca się tłoczenia przez nie mediów ciekłych (olej, woda) ani agresywnych chemicznie gazów (chlor, amoniak itp.) bez konsultacji – mogłoby to uszkodzić uszczelnienia i przyspieszyć korozję. Jeśli chodzi o próżnię, to pewne zastosowania są możliwe – np. użycie zaworów 3/2 w roli zaworów próżniowych – ale należy pamiętać, że smarowanie i konstrukcja zaworów jest zoptymalizowana pod ciśnienie dodatnie. W przypadku chęci użycia wyspy do sterowania próżnią lub w atmosferze innego gazu (np. tlenu pod ciśnieniem) należy zwrócić uwagę na kompatybilność materiałów (np. unikać olejów przy tlenie, zastosować uszczelki odporne na ozon). Generalnie wyspa jako taka (aluminiowy blok i oringi) poradzi sobie z każdym nieagresywnym gazem do 10 bar, ale to zawory decydują o medium – dlatego trzymajmy się zaleceń producenta zaworów ZE. W razie niestandardowego medium zawsze warto skonsultować się z producentem.

P: Czy wyspy zaworowe wymagają jakichś akcesoriów dodatkowych przy montażu?
O: Same wyspy są dostarczane jako kompletny produkt z podstawowymi elementami montażowymi. W zestawie otrzymujemy zazwyczaj: płytę wyspy, uszczelki i śruby do zamocowania zaworów (oraz ewentualnie płytki zaślepiające z ich śrubami, jeśli zamówiono wyspę nie w pełni obsadzoną). Natomiast osobno należy zaopatrzyć się w pewne akcesoria zależne od aplikacji: przyłączki do portów (przynajmniej jedną G3/8 do zasilania i po jednej do każdego wyjścia, o ile zawory ich nie mają zintegrowanych), tłumiki hałasu na wyloty powietrza (porty 3 i 5), ewentualnie wsporniki montażowe (jeśli nie mocujemy wyspy bezpośrednio za otwory w swojej płycie, tylko np. na szynie). Przy dłuższych wyspach warto użyć dodatkowych punktów podparcia, zwłaszcza w środku długości, aby zapobiec drganiom. Oprócz tego oczywiście potrzebne będą przewody pneumatyczne odpowiedniej średnicy oraz złączki do siłowników i innych odbiorników. W przypadku zaworów elektromagnetycznych trzeba dokupić wtyczki elektryczne do cewek (o ile nie są w komplecie z zaworami) i poprowadzić okablowanie. Podsumowując: sama wyspa przychodzi gotowa do montażu zaworów, ale wszystko dookoła (przewody, złącza, tłumiki, czujniki ciśnienia itp.) dobieramy według potrzeb instalacji.

P: Czy do montażu i obsługi wyspy zaworowej potrzebne są specjalistyczne narzędzia lub uprawnienia?
O: Montaż wyspy zaworowej jest stosunkowo prosty i nie wymaga zaawansowanych narzędzi. W praktyce wystarczą standardowe narzędzia warsztatowe: klucze imbusowe (dopasowane do śrub mocujących zawory, np. 4 lub 5 mm), klucze płaskie lub nastawne do wkręcania złączek, wiertarka i gwintowniki (jeśli trzeba wykonać otwory montażowe), śrubokręt lub mały klucz dynamometryczny dla kontroli momentu. Nie są potrzebne żadne urządzenia elektroniczne do konfiguracji – wyspa to element mechaniczny. Oczywiście osoba montująca powinna mieć podstawową wiedzę z zakresu pneumatyki: znać schematy zaworów, umieć odczytać oznaczenia portów, znać zasady BHP (odłączanie ciśnienia przed pracą!). Przyda się również doświadczenie w uszczelnianiu połączeń gwintowych. Jeśli chodzi o uprawnienia – nie ma formalnych certyfikatów wymaganych do samodzielnego montażu wyspy, ale zgodnie z dobrymi praktykami powinna to robić osoba przeszkolona z obsługi urządzeń pneumatycznych. Zwłaszcza uruchomienie instalacji pod ciśnieniem lepiej powierzyć doświadczonemu technikowi, aby uniknąć niebezpiecznych błędów. Podsumowując, montaż można wykonać we własnym zakresie przy użyciu typowych narzędzi, jednak zawsze z zachowaniem ostrożności i zgodnie z instrukcją – wtedy nie sprawi on trudności.

P: Jakie certyfikaty i normy spełniają wyspy zaworowe CPP PREMA?
O: Wyspy zaworowe CPP PREMA spełniają wszystkie wymagane normy dla urządzeń pneumatycznych stosowanych w przemyśle. Posiadają oznaczenie CE, co potwierdza zgodność z dyrektywami UE (np. maszynową, ciśnieniową – jeśli dotyczy). Producent deklaruje zgodność z normami PN-EN ISO 4414 (bezpieczeństwo w pneumatyce) oraz powiązanymi standardami ISO dotyczącymi połączeń gwintowych, węży, hałasu itd. Materiały użyte do budowy (aluminium, stal, uszczelki) spełniają regulacje RoHS (brak substancji niebezpiecznych) i REACH (bezpieczne chemicznie). W zastosowaniach specjalnych dostępne są warianty zgodne z wymogami branżowymi: np. dla przemysłu spożywczego elementy elastomerowe mogą mieć atest FDA, a dla stref zagrożonych wybuchem można dobrać zawory z cewkami o certyfikacji ATEX (choć sama wyspa to element pasywny, więc ATEX dotyczy raczej zaworów/cewek). CPP PREMA dołącza do swoich produktów dokumentację zawierającą deklaracje zgodności z odpowiednimi normami, co ułatwia integrację wysp w większych systemach podlegających certyfikacji. Można więc mieć pewność, że wyspa nie będzie “wąskim gardłem” jeśli chodzi o spełnienie standardów bezpieczeństwa i jakości.