Zawory 3/2 NZ sterowane jednostronnie pneumatycznie

Zawory sterowane pneumatycznie 3/2 NC (normalnie zamknięte) z monostabilnym powrotem sprężyną stanowią istotny element rozdzielający w wielu układach automatyki przemysłowej. W ofercie CPP PREMA produkty te występują w kilku wariantach gwintów (G1/8, G1/4, G3/8, G1/2, G3/4) oraz z różnymi sposobami zasilania (przewodowo bądź płytowo). Każdy z tych modeli wyróżnia się solidnym wykonaniem, przemyślaną konstrukcją wewnętrzną oraz niezawodnością potwierdzoną licznymi realizacjami w branży spożywczej, chemicznej, maszynowej i wielu innych.

W serii zaworów DTP i ZMG dominują rozwiązania monostabilne, w których powrót suwaka do pozycji spoczynkowej zapewnia sprężyna. Normalnie zamknięta (NC) konfiguracja oznacza, że w stanie wyjściowym (bez sygnału sterującego) brak jest przepływu powietrza z portu zasilającego do portu wyjściowego. Dopiero pojawienie się ciśnienia pilotowego w kanale sterowania powoduje otwarcie drogi przepływu. W efekcie, w braku sterowania, zawór zawsze znajduje się w stanie „zamkniętym”, co bywa zaletą w aplikacjach, gdzie preferujemy brak przepływu w sytuacjach awaryjnych lub przy zaniku sygnału.

Dzięki temu, że zawory DTP 3/2 i ZMG 3/2 NC występują w wariantach z różnymi rozmiarami gwintów, łatwo je dopasować do wymaganego natężenia przepływu i istniejącej infrastruktury. Dla mniejszych przepływów i bardziej kompaktowych układów sprawdzą się wersje G1/8 czy G1/4, zaś w przypadku dużych ilości sprężonego powietrza konieczne mogą być G3/8, G1/2 albo G3/4. Mechanizm monostabilny i sprężyna zwrotna pozostają podobne we wszystkich modelach, jednak konkretny rozmiar gwintów przekłada się na różnice w wielkości korpusu, przepustowości czy czasie reakcji.

Rozróżnienie na zasilanie przewodowe i płytowe pozwala dopasować zawór do różnych strategii montażu. Zasilanie przewodowe oznacza, że do portu zasilającego doprowadza się wąż lub rurkę sprężonego powietrza. Z kolei w wersjach płytowych zawór jest instalowany na specjalnej płycie rozdzielającej (np. EVM, MVB czy innej systemowej), co ułatwia modułową budowę wysp zaworowych. Taka koncepcja zyskuje na popularności w dużych liniach produkcyjnych, gdzie liczy się szybkość wymiany elementów oraz redukcja liczby przewodów.

CPP PREMA dba o zastosowanie wysokiej jakości materiałów – zarówno dla korpusów, jak i wewnętrznego suwaka, sprężyny i uszczelnień. Aluminium anodowane lub stopy metali o zwiększonej odporności na korozję to norma przy produkcji korpusów zaworów. Suwak, odpowiedzialny za zmianę położenia i rozdzielanie przepływów, wykonuje się najczęściej ze stali nierdzewnej lub mosiądzu z powłoką teflonową. Sprężyna powrotna w monostabilnym mechanizmie bywa z wysokogatunkowej stali sprężynowej, co zapewnia długi czas życia i powtarzalność działania.

Wyróżnikiem zaworów 3/2 NC od CPP PREMA bywa też prostota obsługi i instalacji. Sterowanie pneumatyczne sprowadza się do wprowadzenia ciśnienia pilotowego (zazwyczaj 2–10 bar, zależnie od modelu) w odpowiednim kanale, co przesuwa suwak i otwiera przepływ z portu zasilającego do portu wyjściowego. Po zaniku sygnału pilotowego, sprężyna powrotna przywraca suwak do stanu spoczynku (NC), tym samym zamykając drogę powietrza. Taka konstrukcja minimalizuje liczbę elementów ruchomych, przekłada się na wysoką niezawodność i niewielkie opory przepływu.

Zawory 3/2 NC sterowane jednostronnie pneumatycznie (monostabilne) znajdują zastosowanie w rozmaitych procesach – od zaawansowanych linii montażowych w przemyśle motoryzacyjnym, przez instalacje chłodnicze, aż po systemy bezpieczeństwa czy blokady w instalacjach spożywczych. Dzięki normalnie zamkniętemu działaniu zachowuje się przepływ w stanie wyłącznie wtedy, gdy jest aktywny sygnał pilotowy, co w wielu aplikacjach jest kluczowe z punktu widzenia bezpieczeństwa, oszczędności energii i logiki sterowania.

Modele serii DTP i ZMG różnią się nieco designem korpusu i wewnętrzną konstrukcją suwaka, ale łączy je wspólna filozofia – dąży się do osiągnięcia kompaktowej budowy, wysokiej trwałości i łatwości integracji. Z punktu widzenia użytkownika kluczowe jest, by zawór był intuicyjny w montażu, miał czytelne oznaczenia portów (P – zasilanie, A – wyjście, R – wydech) i zapewniał niezawodną pracę nawet przy dużej liczbie cykli dziennie. Producent dba o to, by materiały uszczelniające (NBR, FKM) wytrzymywały szeroki zakres temperatur i kontakt z olejami smarowymi używanymi w instalacjach sprężonego powietrza.

Cechą istotną jest też monostabilność, czyli sprężyna zwracająca suwak. W mechanizmach 3/2 NC obciążenie sprężyną bywa tak dobrane, by zawór niezawodnie wracał do pozycji zamkniętej (NC) nawet przy niewielkim ciśnieniu głównym. To sprawia, że w sytuacjach awaryjnych (np. odcięcie przewodu pilotowego albo spadek ciśnienia sterowania) zawór zamyka przepływ, co może chronić przed niekontrolowanym wydmuchem powietrza lub innymi niepożądanymi skutkami.

Warto dodać, że w niektórych wariantach pojawia się też gniazdo do mocowania zaworu na płycie. Taki „płytowy” sposób zasilania bywa popularny w większych fabrykach, gdzie wszystkie zawory montuje się modułowo, w szeregu, co ułatwia ewentualne przeróbki i serwis. Z kolei warianty „zasilane przewodowo” są bardziej uniwersalne w środowiskach, gdzie płyta zaworowa nie występuje lub istnieją już ugruntowane sposoby prowadzenia węży i rur.

Zawory 3/2 NC (normalnie zamknięte) sterowane jednostronnie pneumatycznie i monostabilne stanowią trzon wielu instalacji, w których liczy się bezpieczeństwo, energooszczędność oraz logika: „Brak sygnału = brak przepływu”. W niniejszej sekcji ukazujemy, w jak różnorodnych sytuacjach i branżach sprawdzają się omawiane produkty CPP PREMA (DTP, ZMG) w wariantach G1/8, G1/4, G3/8, G1/2 czy G3/4, zarówno w wykonaniu zasilanym przewodowo, jak i płytowo.

1. Linie montażowe w przemyśle automotive
   W zakładach produkujących samochody i podzespoły mechaniczne, zawory 3/2 NC monostabilne sterowane pneumatycznie używa się do kontrolowania siłowników działających jako blokady czy dociski. Gdy brak jest sygnału pilotowego, zawór zamyka dopływ powietrza, co uniemożliwia niekontrolowany ruch. Operator może włączyć dopływ tylko wtedy, gdy ciśnienie pilotowe jest dostępne, np. poprzez inny zawór w sekwencji. Ta logika sprzyja bezpieczeństwu na linii i minimalizuje marnowanie sprężonego powietrza.

2. Przemysł spożywczy i farmaceutyczny
   W produkcji żywności i leków często występuje konieczność, by w normalnym stanie (bez sygnału) przepływ był zablokowany. W chwili, gdy receptura wymaga doprowadzenia gazu, sterownik podaje ciśnienie pilotowe na zawór 3/2 NC, a zawór się otwiera, umożliwiając przepływ. Po zakończeniu operacji zanik sygnału szybko przywraca stan zamknięty. Taka struktura minimalizuje zagrożenia zanieczyszczenia lub wycieku produktów.

3. Systemy bezpieczeństwa
   W wielu instalacjach istnieje konieczność zapobiegania niekontrolowanemu podaniu powietrza. Zawór 3/2 NC monostabilny staje się kluczowym elementem: w razie zaniku zasilania pilotowego (które mogłoby pochodzić np. z wyłączników bezpieczeństwa), zawór zamyka się automatycznie. To gwarantuje, że brak sterowania = brak przepływu. W systemach awaryjnych taka logika jest często pożądana w celu ochrony pracowników i sprzętu.

4. Instalacje pakujące i konfekcjonujące
   W urządzeniach pakujących, gdzie występują mechanizmy do zaciskania czy odcinania taśm, zawory 3/2 NC monostabilne pozwalają uniknąć sytuacji, w której brak sygnału sprzyja samoczynnemu podawaniu powietrza. Projektanci wolą, by linia była zablokowana, gdy sterowanie jest nieaktywne. W trakcie procesu automatyczny podajnik pilotowy dostarcza ciśnienie, zawór się otwiera i następuje np. przesuw folii czy zaciśnięcie opakowania.

5. Transport pneumatyczny
   W systemach przesyłu materiałów sypkich (np. zboża, granulatu tworzyw), nierzadko potrzebujemy otwierać i zamykać kanały powietrza. Zawór 3/2 NC w stanie spoczynku zapewnia brak przepływu (uniemożliwia dozowanie), a wyłącznie w konkretnych fazach produkcji lub transportu wysterowanie pilotem otwiera drogę powietrza. Taka funkcja bywa niezbędna przy sterowaniu sekcjami transportowymi, aby nie marnować energii na nieużywane fragmenty linii.

6. Branża drzewna i obróbka drewna
   W warsztatach stolarskich czy liniach obróbki drewna siłowniki odpowiadają m.in. za docisk materiału. Zawory 3/2 NC monostabilne z powrotem sprężyną pozwalają na pewne i bezpieczne wstrzymanie ruchu w razie zaniknięcia sygnału sterującego. Chroni to zarówno operatora, jak i obrabiany materiał przed niepożądanym ruchem docisków.

7. Robotyka i manipulatory
   W robotach pneumatycznych bądź manipulatorach pick-and-place zawór 3/2 NC może sterować chwytakiem lub stołem obrotowym. W normalnym stanie, gdy pilot jest nieaktywny, zawór blokuje przepływ i siłownik pozostaje w neutralnym położeniu. Kiedy sterownik przesyła ciśnienie pilotowe, zawór się otwiera i umożliwia wykonanie ruchu. Taka konstrukcja jest szczególnie ważna w środowiskach, gdzie bezpieczeństwo i jasna logika braku zasilania to brak ruchu siłownika.

8. Systemy testowe i laboratoria
   W stacjach badawczych, testujących szczelność czy wytrzymałość elementów, zawór 3/2 NC monostabilny zapewnia, że dopływ powietrza czy gazu testowego jest zablokowany do momentu aktywnego uruchomienia testu. Kiedy operator włączy ciśnienie pilotowe, zawór się otwiera, dopuszczając medium do testowanego obiektu. Po zakończeniu próby lub w razie potrzeby szybkiego zatrzymania dopływu pilot zostaje rozłączony, a zawór samoczynnie się zamyka.

9. Przemysł chemiczny i petrochemiczny
   W rafineriach, mieszalniach chemicznych i podobnych środowiskach, zawory 3/2 NC sterowane pneumatycznie używa się do selektywnego włączania lub wyłączania dopływu powietrza procesowego bądź inertyzującego. W momencie, gdy brak jest sygnału sterowania, zawór odcina dopływ, minimalizując ryzyko niepożądanych reakcji czy wybuchów.

10. Sterowanie zaworami procesowymi
    W większych instalacjach, np. z siłownikami sterującymi głównymi zaworami kulowymi lub zasuwami, czasem potrzebne są mniejsze zawory 3/2 NC, które służą do pilotażu. Wytwarzają logiczny sygnał „otwórz / zamknij” główny zawór. Brak sygnału pilotowego to brak przepływu (zawór pozostaje w stanie zamkniętym), co jest spójne z zasadami bezpieczeństwa w przemyśle procesowym.

11. Instalacje wodne lub chłodzące
    Choć zawory 3/2 NC monostabilne z serii DTP i ZMG z reguły przeznaczone są do powietrza, niekiedy w minimalnym zakresie stosuje się je przy sterowaniu dopływem wody chłodzącej, jeśli materiał uszczelnień i korpusu na to pozwala. W stanie spoczynku brak przepływu chroni instalację przed przypadkowym zalaniem. Tylko sterowanie pilotem aktywuje przepływ. W tym scenariuszu konieczna jest jednak pełna kontrola kompatybilności z wodą.

12. Maszyny budowlane i rolnicze
    W pewnych urządzeniach stacjonarnych, np. prasach do kostkowania siana, można spotkać siłowniki z zaworami 3/2 NC monostabilnymi. Gdy sterowanie jest nieaktywne, zawór zamyka się, chroniąc przed niepożądaną aktywacją siłownika. Operator włącza dopływ powietrza jedynie w fazie pracy, co upraszcza i zabezpiecza obsługę.

13. Systemy napełniania i dozowania
    Gdy chcemy, by medium (np. powietrze pod ciśnieniem) docierało do zbiornika tylko podczas określonych faz, zawór 3/2 NC monostabilny staje się logicznym wyborem. Przez większość czasu dopływ jest zablokowany, a dopiero sygnał pilotowy otwiera kanał, pozwalając na załadunek czy dozowanie. Po zakończeniu, zawór automatycznie się zamyka.

14. Roboty w środowisku wysokiego ryzyka
    W strefach, gdzie automatyka pracuje obok operatorów i ważne jest, aby przy braku kontrolowanego sygnału powietrze nie przepływało, zawory NC dominują. Można skonfigurować system tak, że sygnał pilotowy pochodzi z panelu bezpieczeństwa. Gdy panel stwierdzi zagrożenie, zdejmuje ciśnienie pilotowe i wszystkie siłowniki zasilane przez te zawory przestają się ruszać.

15. Przemysł drzewny i papierniczy
    W liniach tnących papier lub obrabiających drewno, siłowniki dociskowe i noże mają kluczowe zadania. Brak sygnału sterowania oznacza brak docisku, co jest ważne przy konserwacji lub zmianie rolek papieru. Gdy operator włączy pilot, zawór 3/2 NC otwiera dopływ powietrza i prasa dociskowa może działać.

16. Przenośniki taśmowe i systemy rozdziału
    Często w magazynach i sortowniach występują przenośniki z klapami lub listwami napędzanymi pneumatycznie. Zawór 3/2 NC monostabilny steruje taką klapą: w stanie spoczynku klapa zamknięta na drodze powietrza; dopiero pod wpływem sygnału siłownik się wysuwa, zmieniając kierunek towaru. Po ustaniu sygnału klapa wraca, a dopływ powietrza do siłownika pozostaje zablokowany.

17. Laboratoria badawcze i prototypowe
    W testach badających podciśnienie, ciśnienie nadciśnieniowe lub przepływy w prototypach, zawór 3/2 NC monostabilny bywa stosowany do selektywnego włączania dopływu powietrza do komór testowych. Naukowcy doceniają niezawodną blokadę przepływu, gdy pilot nie jest aktywny, co minimalizuje fałszywe pomiary.

18. Systemy sterowania maszyną z interfejsem płytowym
    W niektórych fabrykach stawia się na płyty rozdzielcze, na których montuje się całe szeregi zaworów. Modele DTP 3/2 G1/2, G3/4 czy G3/8 w wersji płytowej idealnie pasują do takiej koncepcji, bo można umieścić je modułowo, szybko serwisować i rozbudowywać. Takie wyspy zaworowe zyskują rosnącą popularność w dużych zakładach, gdzie centralizacja sterowania zmniejsza liczbę przewodów.

19. Aplikacje antywybuchowe (ATEX)
    W strefach zagrożonych wybuchem (np. strefa gazowa) zwykle minimalizuje się obwody elektryczne. Dlatego zawory 3/2 NC sterowane tylko pneumatycznie (bez cewki) to rozwiązanie, bo pilot również bywa napędzany powietrzem. Wówczas unika się iskrzenia, co podnosi poziom bezpieczeństwa. Należy jednak sprawdzić, czy sam korpus i uszczelnienia mają wymagane dopuszczenia do ATEX.

Zrozumienie parametrów technicznych zaworów 3/2 NC (normalnie zamkniętych) sterowanych jednostronnie pneumatycznie jest kluczowe dla inżynierów i projektantów instalacji. W tej sekcji zagłębiamy się w specyfikacje serii DTP i ZMG CPP PREMA, oferujących monostabilne zawory 3/2 w różnych rozmiarach gwintów (od G1/8 po G3/4) i z odmiennymi sposobami zasilania (przewodowo lub płytowo).

1. Konstrukcja 3/2 NC monostabilna

   • „3/2” oznacza trzy porty (P – zasilanie, A – wyjście, R – wydech) i dwie pozycje robocze suwaka.

   • „NC” mówi, że w stanie spoczynku przepływ między P a A jest zablokowany, a port R może być otwarty w pozycji spoczynkowej, zależnie od konstrukcji. Najczęściej suwak w spoczynku łączy port A z R, umożliwiając odpowietrzenie siłownika, a dopływ z portu P jest zamknięty.

   • „Monostabilna” konotuje, że po usunięciu sygnału sterującego (ciśnienia pilotowego), suwak wraca do stanu NC za sprawą sprężyny powrotnej.

2. Rozmiary gwintów (G1/8, G1/4, G3/8, G1/2, G3/4)

   • G1/8: najczęściej stosowany w małych siłownikach lub układach o małym przepływie powietrza (np. manipulatory, warsztaty precyzyjne).

   • G1/4: uniwersalny, zapewnia przepływ wystarczający dla większości średniej wielkości siłowników.

   • G3/8, G1/2, G3/4: przeznaczone do większych przepływów i siłowników o dużym zapotrzebowaniu na sprężone powietrze. Zawory te mają większe gabaryty i masę.

3. Sposób zasilania (przewodowo lub płytowo)

   • Przewodowy: standardowe przyłącza gwintowane do podłączenia węży lub rur. Elastyczniejszy w rozproszonych układach, gdzie zawory rozlokowane są pojedynczo.

   • Płytowy: zawory mocowane do specjalnej płyty z kanałami rozdzielającymi (np. EVM, MVB). Pozwala to tworzyć wyspy zaworowe o zwartej budowie. Idealne do liniowego montażu w większych instalacjach, gdzie ważna jest szybka wymiana i kompaktowość.

4. Sterowanie pneumatyczne (jednostronne)

   • Wejście pilotowe doprowadza ciśnienie sterujące do komory suwaka. W monostabilnym zaworze 3/2 NC wystarczy jeden kanał pilotowy, by przełączyć się z pozycji spoczynkowej (zamkniętej) do otwartej.

   • Po ustaniu ciśnienia pilotowego zawór natychmiast wraca do stanu NC dzięki sprężynie.

5. Ciśnienie robocze

   • Najczęściej spotyka się zakres pracy 2–10 bar. Minimalne ciśnienie (np. ok. 2 bar) jest potrzebne do skutecznego przesunięcia suwaka w stronę otwarcia, przezwyciężenia sprężyny i tarcia uszczelek.

   • Maksymalne ciśnienie (ok. 8–10 bar) wynika z wytrzymałości korpusu i uszczelnień. Przekroczenie dopuszczalnego pułapu grozi nieszczelnościami lub uszkodzeniem mechanizmu.

6. Temperatura pracy

   • Zawory DTP i ZMG zwykle działają w zakresie -10°C do +60°C (przy uszczelkach NBR).

   • Przy użyciu uszczelek FKM (Viton) dopuszcza się temperatury do +120°C, aczkolwiek należy zweryfikować, czy producent ma taki wariant w ofercie.

   • Niskie temperatury wymagają dbałości o brak lodu w układzie, wysokie zaś o odporność sprężyny i korpusu.

7. Przepływ i współczynnik Kv

   • Każdy model ma inny przepływ, zależny od przekroju wewnętrznego. Dla G1/8 może to być ~400 Nl/min, dla G1/4 ~700–1000 Nl/min, a dla G3/4 nawet powyżej 2000 Nl/min (przy 6 bar).

   • Ostateczne wartości zależą od konstrukcji kanałów, uszczelek i geometrii suwaka. Szczegółowe dane zwykle producent publikuje w tabelach.

8. Czas przełączania

   • Zależny od mocy sygnału pilotowego, sprężystości sprężyny i wielkości suwaka. Zwykle kilkadziesiąt milisekund przy ciśnieniu 6 bar. Mniejsze rozmiary G1/8 czy G1/4 potrafią przełączać się szybciej niż większe.

   • Częstotliwość cykli może sięgać kilkunastu na sekundę, ale trwałość przy takiej intensywności wymaga dobrej filtracji powietrza i regularnych przeglądów.

9. Budowa suwaka

   • Sercem zaworu jest metalowy suwak (np. stal nierdzewna, mosiądz lub stop z powłoką PTFE) poruszający się w tulei korpusu. Uszczelnienia dynamiczne wokół suwaka zapobiegają przeciekom pomiędzy portami.

   • Sprężyna (stal sprężynowa) dociska suwak w stronę pozycji zamkniętej.

10. Porty P, A, R

• Port P: zasilanie sprężonym powietrzem. W stanie NC – zablokowany.

• Port A: wyjście do siłownika lub innego odbiornika. W stanie NC – odcięty od P, często połączony z R.

• Port R: wydech (lub odpowietrzenie siłownika). W stanie NC – zwykle łączy się z A, co odpowietrza siłownik. W stanie otwarcia – suwak łączy P->A, a R jest odcięty.

11. Pilot wewnętrzny czy zewnętrzny?

• W monostabilnych 3/2 NC pilot bywa zewnętrzny (dodatkowe przyłącze do wprowadzenia sygnału), bo suwak musi pokonać siłę sprężyny.

• O ile producent nie projektuje rozwiązań z pilotem wewnętrznym (co jest częstsze w zaworach 5/2), w 3/2 pilot zwykle musi przyjść z zewnątrz.

12. Materiały korpusu i uszczelnień

• Aluminium anodowane lub stop lekkiego metalu do obudowy, nierdzewna sprężyna i uszczelki NBR lub FKM to standard.

• Dla aplikacji kontaktujących się z olejami, chłodziwami, istotne jest, by gumy uszczelniające były odporne chemicznie.

13. Opcje montażu

• Modele DTP G1/4, G1/8, G3/8, G1/2, G3/4 z zasilaniem przewodowym wyposażone są w gwinty do podłączenia węży.

• Wersje płytowe mają specjalne kanały i otwory montażowe, umożliwiające wpięcie w płytę rozdzielającą. Wtedy sam zawór nie posiada standardowych gwintów do zasilania, bo to płyta przejmuje rolę „rozgałęźnika” powietrza.

14. Bezpieczeństwo i logika NC

• „NC” (normalnie zamknięty) to popularny wybór w systemach, gdzie brak sterowania = brak przepływu, co bywa kluczowe dla zapobiegania ruchom siłowników w sytuacjach awaryjnych.

• W systemach bezpieczeństwa w razie zaniku sterowania pilotowego siłownik się odpowietrza i nie może wykonać ruchu, co zwiększa ochronę personelu i maszyn.

15. Warunki środowiskowe

• Dopuszczalna wilgotność, obecność kurzu czy mgły olejowej zależna od klasy IP i zastosowanego materiału korpusu. W zwykłych warunkach przemysłowych IP65 bywa wystarczające.

• W strefach zagrożonych wybuchem (ATEX) można stosować zawory pneumatyczne, bo brak iskier. Ale należy upewnić się, że korpus i sprężyna spełniają normy antyiskrowe.

16. Zużycie i konserwacja

• Przy dobrej filtracji powietrza i umiarkowanych cyklach zawór może służyć latami.

• Jeżeli pojawią się problemy z przeciekami wewnętrznymi, zazwyczaj wystarczy wymienić oringi i wyczyścić suwak. Sprężyna może wymagać wymiany, jeśli straci sprężystość (rzadka sytuacja, ale możliwa przy intensywnym użytkowaniu).

17. Możliwość sterowania elektrycznego?

• Zawory 3/2 NC omówione tu sterowane są jednostronnie pneumatycznie. Aby włączyć sterowanie z poziomu elektrycznego, często dodaje się mały elektrozawór pilotowy 3/2, który z kolei zasila pilot głównego zaworu. Taka kaskada cieszy się popularnością w rozbudowanych liniach automatyki.

18. Hałas przy przełączaniu

• Zmiana stanu 3/2 NC to głównie dźwięk wynikający z przepływu powietrza do lub z portu R. Można zainstalować tłumik w R, ograniczając odgłosy. Sam suwak pracuje cicho, brak cewek elektromagnetycznych redukuje „klikanie”.

19. Księga serwisowa

• Często producenci zalecają prowadzenie rejestru przeglądów i wymian uszczelek. Utrzymanie takiej dokumentacji pozwala zoptymalizować okresy serwisowe i zapobiec nagłym awariom.

W monostabilnych zaworach 3/2 NC sterowanych pneumatycznie od CPP PREMA, jakość materiałów i sposób ich obróbki decydują o trwałości, odporności na warunki przemysłowe oraz niezawodności działania. Poniżej przyglądamy się szczegółowo elementom składowym, takim jak korpus, suwak, sprężyna, uszczelki, i omawiamy, jak dobór surowców wpływa na całokształt eksploatacji.

1. Korpus – aluminium anodowane lub stopy metalu

   • Najczęściej korpus zaworu produkuje się z lekkich stopów aluminium. W procesie anodowania powstaje twardsza, ochronna warstwa zapobiegająca korozji i zwiększająca wytrzymałość na uszkodzenia powierzchniowe.

   • W niektórych większych modelach (G1/2, G3/4) stosuje się stopy o podwyższonej wytrzymałości, które radzą sobie z intensywnymi cyklami pod sporym ciśnieniem.

   • Aluminium sprawdza się w przemyśle dzięki niewielkiej masie, co ułatwia montaż i nie obciąża konstrukcji maszyn.

2. Suwak – stal nierdzewna, mosiądz lub z powłoką PTFE

   • Sercem zaworu jest suwak, przesuwający się w korpusie między dwiema pozycjami. Aby ograniczyć tarcie i zużycie, producenci wykorzystują stal nierdzewną (hartowaną) lub mosiądz z teflonem (PTFE).

   • Twarde powłoki minimalizują ryzyko rysowania powierzchni, co przekłada się na długą żywotność uszczelek. Mniejsze tarcie oznacza też szybszą reakcję i mniej energii potrzebnej do przełączenia suwaka (mniejsze ciśnienie pilotowe).

3. Sprężyna powrotna – stal sprężynowa

   • Z racji monostabilności zaworu, sprężyna powrotna odpowiada za przywrócenie suwaka do pozycji NC (zamkniętej) przy braku sygnału pilotowego.

   • Stal sprężynowa musi wytrzymać tysiące cykli rozciągania i ściskania. Często jest hartowana i fosforanowana, co daje większą odporność na korozję. W modelach narażonych na wyższe temperatury stosuje się odpowiednio domieszkowane stopy.

4. Uszczelnienia – NBR lub FKM

   • Najpowszechniejszy elastomer to NBR (kauczuk nitrylowy), odporny na oleje, smary i standardowe warunki przemysłowe w temperaturach do 80°C.

   • W razie potrzeby wyższej odporności termicznej (do 120–150°C) czy kontaktu z agresywnymi substancjami chemicznymi, można stosować uszczelki FKM (Viton).

   • Zależnie od konstrukcji, w zaworze występują o-ringi w rowkach suwaka oraz oring na trzonku siłownika pilotowego (jeżeli jest). Precyzyjne dopasowanie redukuje wewnętrzne przecieki.

5. Stalowe elementy pilotowe

   • W modelach z pilotem zewnętrznym (jednostronnie sterowane) nieraz w cewce pilotowej (o ile istnieje) lub w korpusie pilotowym trafia się metalowy mikrozawór. Choć w 3/2 NC zwykle jest to konstrukcja w pełni pneumatyczna, bez cewki, kluczowe elementy pilotowe wciąż bazują na stali nierdzewnej czy mosiądzu, zapewniając długoletnią pracę bez zacięć.

6. Powłoki antykorozyjne i anodyzacja

   • Anodyzowane aluminium jest standardem w branży, zapewnia barierę przed utlenianiem w kontakcie z wilgocią.

   • W wersjach dedykowanych do środowisk agresywnych stosuje się ewentualnie niklowanie części.

   • Każda dodatkowa warstwa zwiększa koszty, ale w niektórych aplikacjach (kontakt z chemikaliami, mgłą solną) jest konieczna.

7. Korpus płytowy vs. przewodowy

   • Wersje płytowe mają specjalne kanały w podstawie, dopasowane do systemu w wyspie zaworowej. Tworzywo, z jakiego wykonana jest płyta (aluminium, stal, tworzywo sztuczne) musi być kompatybilne z korpusem zaworu, by zminimalizować korozję galwaniczną.

   • Wersje przewodowe z kolei mają gwinty w korpusie do przykręcenia złączek, zwykle metalowych ocynkowanych. Tam liczy się twardość gwintu i jego odporność na zrywanie.

8. Precyzja obróbki

   • Obrabianie CNC pozwala wykonać wewnętrzne kanały i gniazda suwaka z dokładnością, zapewniając minimalne opory przepływu i szczelne dopasowanie uszczelek.

   • Niektóre modele mają dodatkowe rowki do smarowania, które przedłużają trwałość oringów i zmniejszają tarcie.

9. Tłumiki wylotowe

   • Część zaworów może mieć nakręcany tłumik na porcie R, by ograniczyć hałas wyrzucanego powietrza i chronić wnętrze zaworu przed wnikaniem zanieczyszczeń z zewnątrz. Tłumik jest zwykle z brązu spiekanego lub tworzywa porowatego.

10. Zabezpieczenie przed wibracjami

• Producenci dbają, aby suwak i sprężyna nie wpadały w rezonans przy drganiach maszyn. Zwykle osiąga się to poprzez stabilne prowadzenie suwaka w tulei i optymalny docisk uszczelek.

11. Elementy montażowe

• Śruby, nakrętki czy wkręty mocujące zawór do płyty lub do konstrukcji maszyny muszą być ze stali ocynkowanej albo nierdzewnej, zapobiegając korozji i gwarantując trwałe połączenie.

• W obszarach o dużej wilgotności warto użyć stali kwasoodpornej A2 lub A4.

12. Filtry i odwadniacze

• Choć nie są integralną częścią zaworu, zaleca się stosowanie filtrów powietrza i odwadniaczy w linii zasilającej. Wysokiej jakości materiały w zaworze nie zapobiegną uszkodzeniom, jeżeli do wnętrza dostanie się piasek lub duża ilość wody.

• Zaleca się filtrację na poziomie 5–40 µm, by zapewnić optimum między czystością a stratą ciśnienia.

13. Dopuszczalne media

• Podstawowym medium jest sprężone powietrze (czasem obojętne gazy). Niektóre uszczelnienia zniosą mgłę olejową lub niewielkie zanieczyszczenia, ale zawsze należy sprawdzić rekomendacje producenta.

• Jeśli chcesz przesyłać ciecz, sprawdź kompatybilność: NBR i aluminium nie zawsze są najlepsze dla wody czy płynów chemicznych.

14. Rozpraszanie ciepła

• Aluminium dobrze przewodzi ciepło, co w normalnych warunkach jest zaletą (łatwo odprowadzić ciepło).

• W aplikacjach wysokotemperaturowych (>80°C) trzeba jednak zadbać, by korpus się nie przegrzewał. Inaczej sprężyna i uszczelki mogą szybciej ulec zużyciu.

15. Kompaktowość i masa

• Zawory 3/2 NC w rozmiarze G1/8 lub G1/4 często ważą nie więcej niż kilkaset gramów. To sprzyja zastosowaniu w robotyce i maszynach, gdzie masa ma znaczenie.

• Większe G3/4 będą masywniejsze, ale za to przepuszczą znacznie większy przepływ.

16. Dostępność części zamiennych

• CPP PREMA zwykle oferuje zestawy naprawcze (sprężyna, oringi) i sam suwak, co pozwala na regenerację zaworu, gdy np. dojdzie do zatarcia spowodowanego brakiem filtracji powietrza.

• Takie podejście wydłuża cykl życia produktu i zmniejsza koszty eksploatacji.

17. Proces kontroli jakości

• Przed opuszczeniem fabryki każdy zawór jest testowany pod kątem szczelności wewnętrznej i zewnętrznej. W suwakowych konstrukcjach 3/2 NC sprawdza się, czy brak pilotowego ciśnienia w pełni blokuje port P, a także czy brak przecieku między A i R w stanie aktywnym.

18. Oddziaływanie mgły olejowej

• Uszczelnienia NBR z reguły tolerują typowe oleje w powietrzu. W maszynach, gdzie intensywnie stosuje się mgłę olejową do smarowania narzędzi, zawory powinny więc działać bez problemu.

• Oczywiście nadmierna ilość oleju lub zanieczyszczonego powietrza może z czasem osadzać się i powodować przywieranie suwaka, stąd ważna jest konserwacja i okresowe czyszczenie.

19. Dopuszczenia i certyfikaty

• W normalnych warunkach wystarczy zgodność z dyrektywą maszynową i ciśnieniową. W strefach wybuchowych można użyć zaworów pneumatycznych, ale trzeba potwierdzić, czy dany model jest dopuszczony do ATEX (np. brak elementów, które by mogły iskrzyć).

20. Zalety stosowania wysokiej klasy materiałów

• Trwałość: brak zatarć suwaka przez długi czas.

• Szczelność: ograniczenie wycieków, co przekłada się na oszczędność energii w sprężarce.

• Stabilność w trudnych warunkach: uszczelki zachowują elastyczność, korpus nie pęka przy wstrząsach, sprężyna nie traci sprężystości.

• Minimalna konserwacja: wystarczy sporadycznie wymienić oringi, oczyścić suwak, jeśli filtracja powietrza jest należyta.

Prawidłowy montaż zaworów 3/2 NC (normalnie zamkniętych) sterowanych jednostronnie pneumatycznie jest fundamentem stabilnej i długotrwałej pracy układu pneumatycznego. W tym rozdziale przedstawiamy praktyczne wskazówki, krok po kroku, z naciskiem na produkty CPP PREMA serii DTP i ZMG w konfiguracjach monostabilnych, powracających sprężyną.

1. Zapoznanie się z dokumentacją

   • Przed przystąpieniem do instalacji dokładnie przejrzyj kartę katalogową i instrukcję producenta. Upewnij się, że wybrany model (np. DTP 3/2 G1/4 NC) ma parametry ciśnień i temperatur odpowiednie dla Twojej aplikacji.

   • Sprawdź, czy zawór jest przewidziany do zasilania przewodowego lub płytowego. W zależności od wersji będą różne sposoby podłączania przewodów pneumatycznych.

2. Przygotowanie narzędzi i części

   • Zorganizuj klucze (imbusowe lub płaskie), taśmę teflonową bądź inne środki uszczelniające, oraz ewentualne akcesoria takie jak tłumiki na wydech (port R).

   • Upewnij się, że otoczenie montażu jest wolne od pyłu i wiórów, by nie dostały się do kanałów zaworu.

3. Wyłączenie instalacji i upuszczenie ciśnienia

   • Wyłącz zasilanie sprężonym powietrzem, zamknij zawór główny i upuść ciśnienie z linii. To podstawa bezpieczeństwa – praca pod ciśnieniem mogłaby być niebezpieczna, a w razie pomyłki mogłoby uszkodzić nowy zawór.

4. Rozpoznanie portów P, A, R

   • W zaworach 3/2 NC monostabilnych (np. DTP, ZMG) port P to zwykle zasilanie (zwane też portem 1), A – wyjście (port 2), R – wydech (port 3). W stanie spoczynku P jest zablokowane, A może być podłączone do R (opróżnienie).

   • Przewód sterujący (pilot) – o ile występuje jako dodatkowe przyłącze – doprowadza ciśnienie do komory suwaka, zmieniając pozycję na otwartą (P->A).

5. Gwinty i uszczelnienia

   • Jeśli masz wariant przewodowy z gwintem G1/8, G1/4, G3/8, G1/2 lub G3/4, wkręć właściwe złączki w korpus zaworu. Użyj minimalnej ilości taśmy teflonowej na zwojach gwintu, by nie dopuścić do fragmentów taśmy wpadających do środka i zatykających suwak.

   • Dokręcaj z siłą zalecaną w dokumentacji, zazwyczaj 5–15 Nm, zależnie od rozmiaru gwintu.

6. Wersja płytowa

   • Jeżeli korzystasz z płytowej linii zasilania, przymocuj zawór do płyty rozdzielczej za pomocą śrub. Zwróć uwagę na właściwe ułożenie uszczelek w stykach zaworu i płyty.

   • Sprawdź, czy porty płyty faktycznie odpowiadają portom P, A, R w zaworze. Czasami rysunki montażowe wskazują, że należy obrócić zawór o 180°, by dopasować orientację.

7. Podłączenie przewodu pilotowego (jeśli istnieje zewnętrzny pilot)

   • W monostabilnych zaworach 3/2 NC pilot zazwyczaj doprowadza ciśnienie do wewnętrznej komory suwaka. Znajdź niewielki gwint, np. M5 lub G1/8, opisany jako sterujący (S).

   • Podłącz do niego wężyk z linii sterowania, który będzie załączany innym zaworem lub sterownikiem PLC. Pamiętaj o szczelnym wkręceniu złączki. W razie wątpliwości sprawdź dokumentację producenta.

8. Sprawdzenie logiki

   • W stanie spoczynku zawór ma być NC – brak przepływu z P->A, a A może być otwarte do R. Po załączeniu pilotem suwak powinien zamknąć A->R i otworzyć P->A, umożliwiając przepływ.

   • Jeśli w trakcie instalacji wymieniłeś porty, musisz się upewnić, że przepływ jest zgodny z oczekiwaniami. Niektóre modele dopuszczają tylko określony kierunek.

9. Pierwsze uruchomienie

   • Powoli otwórz zawór główny zasilający instalację sprężonym powietrzem. Obserwuj, czy nie pojawiają się wycieki wokół złączek i uszczelek. Jeśli słyszysz syk, możesz nanieść wodę z mydlinami, by zaobserwować pojawiające się bąbelki.

   • W stanie spoczynku (brak ciśnienia pilotowego) port P powinien być odcięty od A. Wyczuj, czy z portu A nie wydobywa się powietrze. Jeżeli tak, sprawdź poprawność montażu suwaka (fabrycznie powinien być w porządku) i prawidłowość podłączeń.

10. Test sygnału pilotowego

• Podaj ciśnienie sterujące na kanał pilotowy. Zawór powinien się otworzyć, łącząc P->A i blokując A->R.

• Gdy ciśnienie pilotowe zaniknie, zawór wraca sprężyną do stanu NC, odcinając P->A. Jednocześnie port A łączy się z R (czyli powietrze z siłownika może zostać odprowadzone).

11. Częstotliwość przełączeń i wydajność

• Jeśli planujesz intensywnie przełączać zawór (np. kilka razy na sekundę), sprawdź, czy ciśnienie pilotowe jest wystarczające, a powietrze w głównej linii dobrze odfiltrowane.

• Zaobserwuj ewentualny spadek ciśnienia w momencie przełączeń. Być może potrzebujesz większego przekroju (z G1/8 na G1/4) czy większej sprężarki.

12. Montaż tłumika w porcie R

• Jeśli głośność wyrzucanego powietrza w chwili przełączania jest zbyt wysoka, wkręć mały tłumik (np. z brązu spiekanego) do portu R. Ograniczy on hałas i wychwyci zanieczyszczenia z otoczenia.

13. Bezpieczeństwo eksploatacji

• Pamiętaj, że w normalnym stanie zawór jest zamknięty. Po wysterowaniu pilotem dopiero się otwiera. Upewnij się, że w razie awarii (zanik sterowania) taki stan jest pożądany – brak przepływu.

• W systemach bezpieczeństwa możliwe jest, że sygnał pilotowy pochodzi z obwodu kontrolowanego przez czujniki i sterowniki awaryjne.

14. Konserwacja

• Po pewnym czasie sprawdź czystość wnętrza i ewentualne luzy w gwintach. W modelach płytowych oceniaj stan oringów między zaworem a płytą.

• Regularne wymiany filtrów sprężonego powietrza zapewniają, że do zaworu nie trafiają cząstki brudu, zwiększając żywotność suwaka i uszczelek.

15. Rozbudowa i modernizacja

• Jeśli instalacja wzrośnie i konieczne będą zawory o większym przepływie, można zastąpić np. G1/4 modelem G3/8, o ile ciśnieniowo i wymiarowo pasuje do siłowników. Montaż przebiega analogicznie, jedynie rozmiary gwintów i przepływ rosną.

16. Diagnozowanie problemów

• Zawór nie przełącza się: Sprawdź, czy ciśnienie pilotowe osiąga minimum (2 bar). Upewnij się, że sprężyna nie jest uszkodzona, a suwak nie jest zablokowany brudem.

• Wycieki wewnętrzne: Mogą świadczyć o zużyciu oringów. Wymiana uszczelek z zestawu naprawczego zwykle rozwiązuje problem.

• Wolna reakcja: Możliwe, że ciśnienie pilotowe jest zbyt niskie lub przewody pilotowe mają duże opory przepływu. Czasem wystarczy skrócić wężyki pilotowe bądź zwiększyć średnicę.

17. Przepływ odwrotny

• Nie zawsze zawór 3/2 NC da się stosować odwrotnie (port A jako zasilanie, P jako wyjście). W monostabilnych suwakach 3/2 standardowo kierunek jest dość ściśle określony. W razie wątpliwości zawsze zajrzyj do schematu przepływu od producenta.

18. Strefy EX i ATEX

• Jeżeli instalacja dotyczy stref zagrożonych wybuchem, zwróć uwagę, czy sam zawór i jego otoczenie spełniają normy ATEX. Pneumatyczne sterowanie oznacza brak iskier elektrycznych, więc często jest to plus, ale i tak korpus czy sprężyna muszą być dobrane pod kątem nieiskrzenia mechanicznego.

19. Zastosowanie mgły olejowej

• Praca z mgłą olejową (lub bez niej) zależy od projektu instalacji. NBR wytrzymuje olej mineralny, więc standardowe uszczelki powinny być kompatybilne. Jeśli powietrze jest smarowane, suwak zwykle ma jeszcze lepsze warunki pracy.

20. Finalne testy

• Po pełnym montażu i krótkim cyklu próbnym, przeprowadź test pracy z docelową częstotliwością przełączeń. Oceń stabilność, brak przecieków, czas reakcji.

• Jeśli wszystko działa poprawnie, można formalnie uruchomić linię produkcyjną lub maszynę.

Na końcu przedstawiamy zbiór najczęściej zadawanych pytań (FAQ) dotyczących zaworów 3/2 NC monostabilnych sterowanych pneumatycznie w wykonaniu CPP PREMA (DTP, ZMG). Odpowiedzi bazują na praktycznych doświadczeniach użytkowników, wyjaśniając kluczowe aspekty doboru, instalacji i konserwacji.

1. Co oznacza „3/2 NC monostabilny sterowany jednostronnie pneumatycznie”?
– 3/2 to trzy porty (P, A, R) i dwie pozycje suwaka.
– NC (normalnie zamknięty) wskazuje, że w stanie spoczynku przepływ P->A jest zablokowany.
– Monostabilny z powrotem sprężyną oznacza, że zawór wraca do zamknięcia po ustaniu sygnału.
– Jednostronnie sterowany pneumatycznie to brak cewki elektrycznej; zawór zmienia stan na otwarty wyłącznie po wprowadzeniu ciśnienia pilotowego.

2. Jak wybrać odpowiedni gwint (G1/8, G1/4, G3/8, G1/2, G3/4)?
Zależy to od wymaganego przepływu i wielkości siłowników. Dla małych przepływów i krótkich rurociągów wystarczy G1/8 lub G1/4. Przy większych maszynach, gdzie przepływ powietrza musi być wyższy, stosuje się G3/8, G1/2 czy G3/4.

3. Na czym polega różnica między zasilaniem przewodowym a płytowym?
– Przewodowe: Zawór ma gwinty, do których bezpośrednio wkręcasz węże czy rurki.
– Płytowe: Zawór mocuje się na płycie z kanałami powietrznymi. Dzięki temu tworzysz modułowe wyspy zaworowe, łatwo wymienialne i kompaktowe.

4. Czy zawór 3/2 NC zawsze odpowietrza siłownik w stanie spoczynku?
Najczęściej tak – port A łączy się z R w stanie NC, dzięki czemu siłownik może się opróżnić. Warto jednak spojrzeć w schemat przepływu danego modelu, by potwierdzić.

5. Jakie ciśnienie pilotowe jest potrzebne do otwarcia zaworu?
Najczęściej ok. 2–3 bar powyżej siły sprężyny. Standardowo podaje się 2 bar jako minimum. Poniżej tego zawór może nie w pełni się otworzyć. Górny zakres pracy to ok. 8–10 bar, zależnie od modelu.

6. Czy można sterować takim zaworem elektrycznie?
Sam zawór jest w pełni pneumatyczny. Aby sterować go elektrycznie, dodaje się niewielki elektrozawór pilotowy, który doprowadza lub odcina ciśnienie pilotowe. W ten sposób sterownik PLC może włączać/wyłączać dopływ powietrza pilotowego i tym samym kontrolować główny zawór 3/2 NC.

7. Co, jeśli w instalacji występuje mgła olejowa lub zanieczyszczenia w powietrzu?
Zawory z uszczelnieniami NBR tolerują oleje, ale nie nadmierne ilości zanieczyszczeń. Zaleca się filtr min. 40 µm, a dla wrażliwszych układów 5–10 µm. Regularne przeglądy filtra i odwadniacza zapewniają długą żywotność suwaka i oringów.

8. Czy w strefach o wysokiej temperaturze (np. >80°C) zawór się sprawdzi?
Standardowe NBR ogranicza się do ok. 80–90°C. Jeśli potrzeba większego zakresu, można wybrać uszczelnienia Viton (FKM). Upewnij się też, czy sprężyna i korpus korowodzą temperatury. Zaleca się kontakt z działem wsparcia producenta.

9. Czy spadek ciśnienia w pilotowym przewodzie może powodować drganie suwaka (tzw. „chattering”)?
Przy zbyt małym ciśnieniu pilotowym i niewłaściwej sprężynie, tak. Zwykle w warunkach normalnych (2–6 bar pilot) zawór przełącza się stabilnie. Gdy ciśnienie spada do granicy, suwak może się wahać między otwarciem a zamknięciem. Rozwiązaniem jest podniesienie ciśnienia pilotowego lub wymiana sprężyny na słabszą (jeśli dostępna).

10. Dlaczego wybrać 3/2 NC zamiast 3/2 NO?
NC (normalnie zamknięty) zapewnia, że brak sygnału = brak przepływu, co bywa bezpieczniejsze i powszechniejsze w wielu zastosowaniach. NO odwrotnie: brak sygnału = przepływ. Który wariant jest lepszy, zależy od logiki i bezpieczeństwa procesu.

11. Czy mogę odwrócić porty P i A, by inny był domyślny kierunek przepływu?
Zazwyczaj niezalecane, bo konstrukcja suwaka w 3/2 NC jest projektowana pod określony przepływ P->A w stanie aktywnym i zablokowanie w spoczynku. Odwrócenie portów może powodować nieprawidłowe działanie lub wycieki. Lepiej wybrać model dedykowany do odwrotnej logiki, np. 3/2 NO.

12. Czy sprężyna może się z czasem wyrobić i osłabić?
Tak, jednak wysokiej jakości stal sprężynowa ma dużą trwałość. Jeśli zawór pracuje ekstremalnie często, sprawdzaj siłę powrotu sprężyny co kilkaset tysięcy cykli. Czasem wymiana sprężyny w ramach przeglądu (raz na kilka lat) wystarczy.

13. Czy można regulować prędkość otwierania?
Nie bezpośrednio. Można jednak wstawić dławik w linii pilotowej, by ograniczyć szybkość narastania ciśnienia sterującego. Ograniczy to dynamiczne uderzenie suwaka, ale spowolni reakcję zaworu.

14. Czy występuje ryzyko zacięcia suwaka, gdy powietrze jest zbyt wilgotne?
Wilgoć może tworzyć rdzę lub lód (przy ujemnych temperaturach). Zalecana jest separacja kondensatu i ewentualnie osuszanie powietrza. Suwak wykonany z nierdzewki i anodyzowany korpus dobrze przeciwdziałają korozji, ale lód pozostaje zagrożeniem w <0°C.

15. Jakie sterowanie PLC użyć do zaworu pneumatycznego?
PLC nie steruje bezpośrednio tym zaworem, lecz steruje mini elektrozaworem (tzw. pilot), który z kolei podaje ciśnienie pilotowe na DTP czy ZMG. Taka kaskada jest typowa. W purely pneumatycznych instalacjach można użyć zaworów logicznych (np. AND, OR, NOT w pneumatyce) bez elektryki.

16. Co jeśli konieczne jest zablokowanie przepływu przy spadku ciśnienia w instalacji głównej, ale pilot wciąż jest obecny?
Zawór 3/2 NC monostabilny wymaga, by pilot miał odpowiednią wartość, i by ciśnienie na porcie P było też w dozwolonym zakresie. Jeśli ciśnienie w P spada poniżej minimalnego, przepływ może być ograniczony lub znikomy – w sumie to zachowuje bezpieczeństwo. Można także dołożyć zawór zwrotny, zależnie od projektu instalacji.

17. Jak sprawdzić poprawność pracy po zamontowaniu?
Zanotuj ciśnienie wejściowe i pilotowe. W spoczynku sprawdź, czy port A jest odcięty od P, a A łączy się z R (o ile tak zaprojektowano). W fazie aktywacji pilotem sprawdź, czy P->A się otwiera, a R się zamyka.

18. Czy w przypadku intensywnego zapylenia muszę czegoś unikać?
W warunkach wysokiego zapylenia kluczowe jest filtrowanie powietrza, regularne czyszczenie i unikanie gromadzenia się pyłu na suwaku. Czasem można dorzucić obudowę ochronną (przy wersji płytowej). Zbyt duże ilości pyłu mogą z czasem generować zatarcia suwaka.