Zawory sterowane pneumatycznie

Zawory sterowane pneumatycznie to jedna z kluczowych grup armatury pneumatycznej oferowanej przez CPP PREMA. Ich zadaniem jest precyzyjne zarządzanie przepływem sprężonego powietrza bez konieczności stosowania sygnałów elektrycznych. Zawory te są uruchamiane wyłącznie za pomocą sygnału ciśnieniowego, co czyni je niezastąpionymi w środowiskach, gdzie bezpieczeństwo, prostota i niezawodność odgrywają nadrzędną rolę.

Zawory dostępne w tej kategorii obejmują pełen przekrój konfiguracji, w tym:

• Zawory 3/2 monostabilne NC (normalnie zamknięte) – zapewniają bezpieczeństwo instalacji przez domyślne odcięcie przepływu.

• Zawory 3/2 monostabilne NO (normalnie otwarte) – umożliwiają domyślny przepływ powietrza w stanie spoczynku.

• Zawory 3/2 bistabilne sterowane obustronnie – oferują pamięć położenia i pracę bez konieczności ciągłego podtrzymywania ciśnienia pilotowego.

• Zawory 3/2 niskociśnieniowe – zoptymalizowane pod kątem pracy w układach o zredukowanym ciśnieniu pilotowym.

• Zawory 3/3 DTP z centralnym położeniem zamkniętym – przeznaczone do aplikacji wymagających trzech pozycji roboczych i pełnej kontroli przepływu.

Każdy zawór CPP PREMA wykonano z myślą o długiej żywotności, stabilnej pracy i odporności na warunki przemysłowe. Dostępne wersje gwintów to m.in.:

• G1/8

• G1/4

• G3/8

• G1/2

• G3/4

Co więcej, zawory dostępne są w dwóch wersjach montażowych:

• Zasilane przewodowo – umożliwiają bezpośrednie przyłączenie za pomocą złączek.

• Płytowe (do wysp zaworowych) – dedykowane do systemów modułowych i wysp sterujących.

Główne zalety zaworów sterowanych pneumatycznie CPP PREMA:

• Brak konieczności zasilania elektrycznego – idealne do stref ATEX i miejsc o podwyższonym ryzyku iskrzenia.

• Szeroki wybór konfiguracji funkcjonalnych (3/2, 3/3, NO/NC/bistabilne) – pozwala na precyzyjne dostosowanie do logiki procesu.

• Niskie zużycie energii sterującej – modele niskociśnieniowe pracują nawet przy 1 bar.

• Szybki czas reakcji suwaka – istotny w dynamicznych układach automatyki.

• Solidne materiały konstrukcyjne (aluminium anodowane, stal nierdzewna, NBR, FKM) – gwarantują długą eksploatację.

Logika działania zaworów sterowanych pneumatycznie:

• Zawory monostabilne wracają do pozycji spoczynkowej po zaniku sygnału pilotowego dzięki sprężynie powrotnej.

• Zawory bistabilne zmieniają położenie po otrzymaniu sygnału i pozostają w nim aż do kolejnego impulsu z przeciwnej strony.

• Zawory 3/3 oferują możliwość całkowitego zamknięcia wszystkich portów w pozycji środkowej – idealne do aplikacji, gdzie wymagane jest bezpieczne zatrzymanie siłownika lub zabezpieczenie przed przepływem w stanie spoczynku.

Dedykowane dla branż:

• Automatyka przemysłowa

• Przemysł spożywczy i chemiczny

• Technika pakowania

• Systemy pneumatyki pojazdowej i kolejowej

• Instalacje HVAC

• Laboratoria i układy testowe

Wszystkie zawory tej grupy zaprojektowano z myślą o bezpiecznej eksploatacji, maksymalnej szczelności i powtarzalności cykli roboczych. Szczególnie istotne w zaworach pneumatycznych CPP PREMA jest zoptymalizowanie toru przepływu oraz ograniczenie oporów suwaka – dzięki czemu urządzenia te nadają się zarówno do standardowych aplikacji przemysłowych, jak i specjalistycznych układów o wysokich wymaganiach niezawodności.

Zawory sterowane pneumatycznie pełnią kluczową rolę w wielu sektorach przemysłowych, odpowiadając za kontrolę przepływu sprężonego powietrza w obiegach roboczych, sterujących oraz bezpieczeństwa. Dzięki wykorzystaniu ciśnienia pilotowego jako sygnału wejściowego, zawory te umożliwiają pełną automatyzację procesów technologicznych, eliminując konieczność stosowania komponentów elektrycznych. To czyni je idealnym rozwiązaniem w aplikacjach wymagających zwiększonego poziomu bezpieczeństwa, odporności na trudne warunki środowiskowe oraz minimalizacji ryzyka iskrzenia.

Zawory 3/2 – zastosowanie typowe i specjalistyczne

Zawory 3/2 (trzyportowe, dwupozycyjne) są najczęściej stosowane w prostych i średniozaawansowanych układach pneumatycznych. Ich główną funkcją jest kontrola dopływu powietrza do siłownika i jego odpowietrzanie. W zależności od konfiguracji (NO – normalnie otwarte, NC – normalnie zamknięte, bistabilne), można je zastosować w szerokim zakresie scenariuszy.

Typowe obszary aplikacyjne zaworów 3/2 NC (normalnie zamkniętych):

• Linie montażowe – zawory blokują dopływ powietrza do siłowników do momentu pojawienia się sygnału sterującego. Umożliwia to pełną kontrolę ruchu narzędzi i zespołów roboczych.

• Systemy bezpieczeństwa – brak ciśnienia pilotowego (np. po zaniku zasilania) powoduje natychmiastowe odcięcie przepływu, co chroni urządzenia i personel.

• Układy zatrzymania awaryjnego – zawory typu NC pozwalają zatrzymać maszynę w stanie bezpiecznym, utrzymując siłownik w pozycji spoczynkowej.

Zastosowania zaworów 3/2 NO (normalnie otwartych):

• Chłodzenie form i narzędzi – w wielu procesach przemysłowych przepływ powietrza chłodzącego powinien być utrzymywany, chyba że operator zdecyduje inaczej. Zawór NO gwarantuje ciągłość przepływu bez udziału pilotu.

• Napowietrzanie cieczy i systemy spieniania – zastosowanie w branży spożywczej, gdzie powietrze musi być stale wtłaczane do cieczy aż do momentu ręcznego zatrzymania.

• Utrzymanie ciśnienia w komorach roboczych – w komorach pakujących lub formujących, gdzie wymagana jest stała obecność ciśnienia, zawory NO zapewniają domyślny przepływ, a pilot blokuje je tylko w określonych momentach.

Zastosowanie zaworów 3/2 bistabilnych (obustronnie sterowanych):

• Układy sekwencyjne – zawory bistabilne doskonale sprawdzają się w obwodach logicznych, gdzie wymagane jest utrzymanie pozycji suwaka bez konieczności podtrzymywania ciśnienia pilotowego.

• Zabezpieczenie położenia siłownika w razie zaniku zasilania – po zaniku ciśnienia zawór zachowuje ostatni stan roboczy, co eliminuje ryzyko niekontrolowanego ruchu.

• Maszyny pakujące i etykietujące – zapamiętywanie pozycji zaworu pozwala na szybką reakcję przy kolejnym cyklu i redukcję czasu reakcji.

Zawory 3/2 niskociśnieniowe – zastosowania specjalistyczne:

• Mobilne układy pneumatyczne – np. w pojazdach specjalistycznych lub zasilanych z przenośnych kompresorów o ograniczonej wydajności. Umożliwiają skuteczne przełączanie zaworu przy ciśnieniu pilotowym nawet 1 bar.

• Laboratoria i automatyka precyzyjna – w środowiskach testowych lub układach mikroautomatyki, gdzie ciśnienie sterujące musi być minimalne, zawory te zachowują pełną funkcjonalność przy niskim zużyciu energii.

• Systemy pneumatyczne o ograniczonym zużyciu energii – zawory niskociśnieniowe minimalizują potrzeby energetyczne, co istotne w aplikacjach zasilanych sprężarkami energooszczędnymi.

Zawory 3/3 – pełna kontrola i bezpieczeństwo

Zawory 3/3 (trzyportowe, trzypozycyjne) są stosowane w bardziej zaawansowanych układach, gdzie oprócz przełączania kierunku przepływu konieczne jest również całkowite zablokowanie obiegu w stanie neutralnym. To rozwiązanie szczególnie przydatne w aplikacjach wymagających:

• Precyzyjnego pozycjonowania siłownika – blokada przepływu w pozycji środkowej pozwala utrzymać element wykonawczy w określonej pozycji bez ruchu.

• Zabezpieczenia przed opadaniem obciążenia – np. w siłownikach unoszących elementy ciężkie (winda, prasa), zawór 3/3 zabezpiecza układ przed niekontrolowanym opadaniem w razie awarii.

• Zatrzymania procesu w trybie „pauzy” – możliwość chwilowego odcięcia wszystkich portów bez rozprężania obiegu – przydatne w liniach produkcyjnych do inspekcji, przezbrojeń lub wymiany narzędzi.

Branże korzystające z zaworów sterowanych pneumatycznie CPP PREMA

Zawory te są powszechnie stosowane w następujących sektorach przemysłowych:

1. Przemysł maszynowy:

• Sterowanie ruchami siłowników roboczych.

• Zabezpieczanie pozycji narzędzi roboczych.

• Automatyzacja podajników i stołów obrotowych.

2. Przemysł spożywczy:

• Dozowanie cieczy i gazów.

• Sterowanie elementami transportującymi w systemach pakujących.

• Cykliczne opróżnianie zbiorników i przewodów.

3. Górnictwo i przemysł ciężki:

• Układy pneumatyczne z dala od źródeł energii elektrycznej.

• Beziskrowa praca zaworów w strefach zagrożonych wybuchem.

• Sterowanie urządzeniami wydobywczymi i podziemnymi siłownikami.

4. Przemysł kolejowy i pojazdy specjalistyczne:

• Układy sterowania zawieszeniem pneumatycznym.

• Systemy otwierania/zamykania drzwi.

• Zasilanie pomocniczych siłowników.

5. Energetyka i automatyka instalacyjna:

• Przełączanie przepływów w układach HVAC.

• Sterowanie klapami, przepustnicami, siłownikami bezpieczeństwa.

• Aplikacje wymagające ciągłej pracy 24/7.

6. Przemysł chemiczny i farmaceutyczny:

• Sterowanie procesami technologicznymi w obecności oparów chemicznych.

• Zawory 3/3 jako element zabezpieczenia linii produkcyjnej.

• Precyzyjna kontrola mediów w systemach bezprądowych.

Korzyści praktyczne z zastosowania zaworów pneumatycznych:

• Bezpieczeństwo – brak napięcia elektrycznego, mniejsze ryzyko iskrzenia.

• Odporność na trudne warunki środowiskowe – wilgoć, pył, wahania temperatury.

• Oszczędność energii – brak ciągłego zasilania pilotowego (w bistabilnych).

• Szybka reakcja – umożliwia wysoką wydajność nawet w układach wielocyklowych.

• Elastyczność projektowa – pełna dowolność w tworzeniu logiki sterowania.

Zawory sterowane pneumatycznie dostępne w ofercie CPP PREMA zostały zaprojektowane z myślą o zapewnieniu najwyższej sprawności operacyjnej, precyzji przełączania oraz odporności na intensywne cykle pracy. Każdy parametr techniczny tych urządzeń został dopracowany z uwzględnieniem specyfiki pracy w różnych środowiskach przemysłowych, co czyni je niezastąpionymi w aplikacjach, gdzie liczy się niezawodność i powtarzalność.

Poniżej zaprezentowano szczegółowe zestawienie parametrów technicznych, które definiują funkcjonalność i zakres zastosowań zaworów pneumatycznych oferowanych przez CPP PREMA.

Podstawowe typy zaworów i konfiguracje funkcjonalne

Zawory sterowane pneumatycznie występują w wielu konfiguracjach konstrukcyjnych, zależnie od logiki pracy i ilości portów:

• 3/2 NC – monostabilny, normalnie zamknięty

• 3/2 NO – monostabilny, normalnie otwarty

• 3/2 bistabilny – obustronnie pilotowany

• 3/2 niskociśnieniowy – zoptymalizowany pod kątem pracy przy niskim ciśnieniu sygnału sterującego

• 3/3 – trzypozycyjny z pozycją środkową (centralnie zamknięty – CC)

Każda z wersji zaworu została zaprojektowana do obsługi zróżnicowanych warunków pracy, dzięki czemu użytkownik może dobrać rozwiązanie idealnie dopasowane do konkretnej aplikacji.

Parametry eksploatacyjne – zakresy pracy

Zawory CPP PREMA przystosowane są do szerokiego spektrum warunków roboczych:

1. Zakres ciśnienia roboczego:

• Minimalne ciśnienie robocze: 1 bar

• Maksymalne ciśnienie robocze: do 10 bar w standardowych wersjach, niektóre modele do 16 bar

• Modele niskociśnieniowe: działanie możliwe od 0,5–1 bar (w zależności od konstrukcji suwaka i sprężyny powrotnej)

2. Zakres ciśnienia pilotowego (dla zaworów sterowanych zewnętrznie):

• Wersje standardowe: od 2 do 8 bar

• Wersje niskociśnieniowe: już od 1 bar

• Dla zaworów bistabilnych: minimalne ciśnienie pilotowe do przełączenia wynosi zwykle 2,5 bar

3. Temperatura pracy:

• Standardowy zakres temperatur: od -10°C do +60°C

• Dla zaworów z uszczelnieniem FKM: możliwość pracy nawet do +80°C

• Wersje specjalne: do zastosowań w chłodnictwie lub środowiskach wysokotemperaturowych – na zapytanie

4. Medium robocze:

• Sprężone powietrze (czyste, filtrowane, bez kondensatu)

• Z możliwością smarowania lub bezolejowo

• Opcjonalnie: gazy obojętne, pod warunkiem zgodności z materiałami uszczelniającymi

Charakterystyki przepływowe i połączenia

1. Przepływ nominalny (Qn):

• Modele z gwintem G1/8 – Qn do 400 l/min

• Modele z gwintem G1/4 – Qn do 650–800 l/min

• Modele z gwintem G3/8 – Qn do 1200 l/min

• Modele z gwintem G1/2 – Qn do 2000 l/min

• Modele z gwintem G3/4 – Qn do 2800 l/min i więcej

2. Przekroje przepływu:

• Przekroje wewnętrzne zaworów projektowane są z zachowaniem maksymalnej możliwej prędkości przepływu przy minimalnym spadku ciśnienia.

• W wersjach niskociśnieniowych przekrój został zoptymalizowany pod kątem szybkiego napełniania komory roboczej przy minimalnym impulsie sterującym.

3. Rodzaje przyłączy:

• Gwinty zewnętrzne zgodne z normą BSPP (G) – G1/8, G1/4, G3/8, G1/2, G3/4

• Wersje płytowe – do montażu na płycie bazowej lub wyspie zaworowej CPP PREMA

Czas reakcji i charakterystyka suwaka

1. Czas przełączenia (typowe wartości):

• Zawory monostabilne: 8–20 ms (w zależności od ciśnienia pilotowego i rozmiaru zaworu)

• Zawory bistabilne: 12–30 ms – zależne od masy suwaka i prędkości sygnału przełączającego

• Zawory 3/3: 25–40 ms w trybie pełnego cyklu

2. Konstrukcja suwaka:

• Suwaki wykonane z lekkich stopów lub stali nierdzewnej, prowadzone w tulejach teflonowanych.

• Precyzyjne prowadzenie eliminuje ryzyko zakleszczeń i redukuje zużycie.

• Kształt torów przepływowych zoptymalizowany metodami CFD (Computational Fluid Dynamics) dla maksymalnego przepływu i niskiego oporu.

Kompatybilność i modularność

Zawory sterowane pneumatycznie CPP PREMA są w pełni kompatybilne z szeroką gamą siłowników, osprzętu i akcesoriów montażowych. Wszystkie elementy spełniają wymagania norm:

• ISO 5599-1 – dla zaworów płytowych montowanych na bazach standardowych

• ISO 228/1 – dla gwintów cylindrycznych BSPP

Zawory można również integrować z układami:

• FRL (filtr – reduktor – smarownica),

• czujnikami ciśnienia lub położenia tłoka,

• systemami blokad pneumatycznych lub mechanicznych,

• zaworami logicznymi, czujnikami przepływu, reduktorami ciśnienia pilotowego.

Trwałość i cykle pracy

1. Liczba cykli przełączenia (MTBF):

• Dla zaworów w cyklach ciągłych: >20 mln cykli

• Wersje z FKM: odporność na chemikalia i temperaturę – do 10 mln cykli w środowiskach agresywnych

2. Częstotliwość pracy:

• Do 5–10 cykli/sekundę w zależności od ciśnienia zasilającego i charakterystyki zaworu

Dostępne warianty i akcesoria:

CPP PREMA oferuje również szereg akcesoriów i dodatków kompatybilnych z zaworami sterowanymi pneumatycznie:

• Tłumiki hałasu i odpowietrzniki

• Śruby montażowe i płyty pośrednie

• Złączki proste, kolankowe, szybkozłącza

• Osłony przeciwpyłowe

• Moduły blokujące i zawory odcinające awaryjnie

Zawory sterowane pneumatycznie, dostępne w ofercie CPP PREMA, zaprojektowano z wykorzystaniem materiałów konstrukcyjnych najwyższej klasy, które gwarantują niezawodność, długą żywotność oraz odporność na wymagające warunki pracy. Wybór poszczególnych materiałów oparto na kryteriach mechanicznych, chemicznych i termicznych, co zapewnia kompatybilność z różnorodnymi aplikacjami przemysłowymi – zarówno standardowymi, jak i specjalistycznymi.

Każdy komponent zaworu – od korpusu, przez suwak, po uszczelnienia – odgrywa istotną rolę w jego działaniu i musi spełniać określone funkcje pod względem szczelności, wytrzymałości i odporności na zużycie.

1. Korpus zaworu – aluminium anodowane i jego właściwości

Podstawowym materiałem wykorzystywanym do produkcji korpusów zaworów jest aluminium anodowane. To materiał lekki, a zarazem odporny na korozję, który doskonale sprawdza się w środowiskach przemysłowych, gdzie wymagane są niewielka masa elementów oraz odporność na działanie wilgoci i czynników atmosferycznych.

Cechy charakterystyczne aluminium anodowanego:

• Wysoka odporność na korozję – warstwa tlenku aluminium (Al₂O₃) tworzy trwałą powłokę ochronną, zabezpieczającą przed utlenianiem i wilgocią.

• Niska masa właściwa – pozwala na montaż zaworów w miejscach o ograniczonej nośności lub ruchomych częściach instalacji.

• Dobra przewodność cieplna – umożliwia szybkie odprowadzanie ciepła generowanego podczas pracy zaworu.

• Powierzchnia nieprzywierająca – ułatwia oczyszczanie elementów z pyłów, tłuszczu i osadów z medium roboczego.

Aluminium anodowane jest stosowane w zaworach z gwintami G1/8, G1/4, G3/8 oraz G1/2, a także w płytowych wersjach zaworów przeznaczonych do montażu na wyspach zaworowych.

2. Suwak zaworu – stal nierdzewna AISI 304 lub stop aluminium hartowany

Sercem każdego zaworu sterowanego pneumatycznie jest suwak, czyli element odpowiedzialny za fizyczne przełączanie torów przepływowych. Ze względu na intensywną eksploatację i cykliczną pracę, materiał stosowany do jego produkcji musi być odporny na ścieranie, korozję oraz naprężenia zmęczeniowe.

Warianty materiałowe suwaka:

• Stal nierdzewna AISI 304 – stosowana w zaworach narażonych na kontakt z wilgocią, kondensatem lub substancjami chemicznymi. Charakteryzuje się wysoką odpornością na korozję, dobrą twardością i trwałością eksploatacyjną.

• Aluminium hartowane i utleniane plazmowo – lżejsze od stali, ale również odporne na ścieranie. Dzięki zastosowaniu obróbki powierzchniowej możliwe jest znaczne zwiększenie żywotności w aplikacjach suchych i bezsmarowych.

W suwaku wykonywane są precyzyjne rowki i przetłoczenia, które kierują medium robocze do odpowiednich kanałów. Dokładność wykonania (rzędu ±0,01 mm) gwarantuje minimalne przecieki i szybki czas reakcji.

3. Tuleje prowadzące – tworzywa techniczne o niskim współczynniku tarcia

W celu zmniejszenia tarcia podczas ruchu suwaka, stosuje się tuleje prowadzące wykonane z odpornych tworzyw technicznych:

• PTFE (politetrafluoroetylen) – zapewnia doskonały poślizg, odporność chemiczną oraz brak przywierania. Jest materiałem samosmarującym, co pozwala na stosowanie zaworów w aplikacjach bezolejowych.

• POM (polioksymetylen) – twardszy i bardziej odporny mechanicznie niż PTFE. Używany głównie w zaworach do zastosowań ogólnych.

Tuleje te montuje się ciasno w gniazdach korpusu zaworu i stanowią one integralny element układu prowadzenia suwaka, co pozwala na ograniczenie zużycia mechanicznego nawet przy milionach cykli pracy.

4. Uszczelnienia – elastomery specjalistyczne: NBR, FKM, EPDM

Uszczelki stosowane w zaworach pneumatycznych CPP PREMA pełnią funkcję separacji torów przepływowych i zapewniają szczelność zarówno w stanie statycznym, jak i podczas ruchu suwaka. W zależności od aplikacji, stosowane są różne typy elastomerów:

NBR (kauczuk butadienowo-akrylonitrylowy):

• Standardowy materiał uszczelniający

• Zakres temperatur pracy: od -10°C do +80°C

• Odporny na oleje, smary, powietrze i wiele gazów technicznych

• Elastyczny i trwały w zastosowaniach ogólnych

FKM (fluorokauczuk):

• Wersja odporna na wyższe temperatury i agresywne środki chemiczne

• Zakres pracy: od -10°C do +120°C

• Dedykowany dla przemysłu chemicznego, farmaceutycznego oraz spożywczego (przy zachowaniu zgodności z normami)

• Odporny na ozon, UV, wysoką temperaturę oraz środki czyszczące

EPDM (kauczuk etylenowo-propylenowo-dienowy):

• Stosowany w aplikacjach wodnych lub tam, gdzie nie wolno stosować uszczelnień olejowych

• Odporność na parę wodną, kwasy nieorganiczne, alkohole

• Zakres pracy: -20°C do +130°C

5. Elementy montażowe i obudowy – stal ocynkowana, mosiądz, poliwęglan

Oprócz głównych komponentów konstrukcyjnych, zawory wyposażone są w różnorodne elementy dodatkowe:

• Śruby i wkręty ze stali ocynkowanej – zapewniają odporność na korozję i trwałość połączeń.

• Gniazda przyłączy z mosiądzu niklowanego – gwarantują pewne połączenie przewodów i złączek pneumatycznych.

• Osłony tłumików i zaworów odpowietrzających z poliwęglanu – stosowane w zaworach wymagających ochrony przed zapyleniem i uszkodzeniami mechanicznymi.

6. Oznaczenia i zabezpieczenia powierzchniowe

Każdy zawór CPP PREMA posiada wyraźne oznaczenia techniczne naniesione metodą:

• Grawerowania laserowego – trwałe oznaczenia nawet w środowiskach o podwyższonej wilgotności lub narażeniu na tarcie.

• Tłoczenia lub nadruku przemysłowego – z kodem katalogowym, numerem partii i parametrami technicznymi.

Dodatkowo wszystkie metalowe elementy zaworów poddawane są zabezpieczeniu powierzchniowemu (np. anodowanie, fosforanowanie, pasywacja), aby przedłużyć ich żywotność nawet w środowiskach agresywnych.

Zawory sterowane pneumatycznie CPP PREMA, mimo swojej relatywnie prostej konstrukcji, wymagają precyzyjnego i przemyślanego montażu. Poprawne wykonanie tego procesu ma bezpośredni wpływ na niezawodność działania, szczelność instalacji oraz żywotność zaworu. Montaż powinien być zawsze wykonywany przez wykwalifikowany personel techniczny, zgodnie z obowiązującymi normami oraz wytycznymi producenta.

Poniższa instrukcja opisuje proces montażu zaworów CPP PREMA krok po kroku, uwzględniając wszystkie aspekty techniczne – od przygotowania stanowiska pracy, poprzez przyłączenie przewodów, aż po testy końcowe. Zawory mogą być montowane w pozycjach pionowych, poziomych lub dowolnych, o ile nie naruszają one wymagań ciśnieniowych i nie zaburzają naturalnego opróżniania kondensatu z korpusu.

1. Przygotowanie stanowiska montażowego

Zanim przystąpisz do montażu zaworu, upewnij się, że:

• Powierzchnia robocza jest czysta, sucha i wolna od wiórów, smarów oraz innych zanieczyszczeń.

• Dostęp do przyłączy jest swobodny, umożliwiający wygodny montaż i ewentualny demontaż elementu w przyszłości.

• Zasilanie sprężonym powietrzem zostało odłączone – system musi być pozbawiony ciśnienia (0 bar) w czasie instalacji.

• Narzędzia są dopasowane do rodzaju połączeń (gwinty BSPP – nie należy używać szczypiec ząbkowanych, które mogłyby uszkodzić powierzchnie przyłączy).

2. Sprawdzenie stanu technicznego zaworu przed montażem

Przed zamontowaniem zaworu do instalacji:

• Skontroluj wizualnie zawór – brak pęknięć, odkształceń, zanieczyszczeń.

• Sprawdź kompletność wyposażenia – gwinty przyłączy, zawory odpowietrzające, tłumiki, uszczelki, ewentualne płytki montażowe.

• Porównaj dane zaworu z wymaganiami instalacji – upewnij się, że typ zaworu, jego funkcja (3/2 NC, 3/2 NO, 3/3), średnica przyłączy i ciśnienie robocze są zgodne z parametrami systemu.

3. Montaż mechaniczny – mocowanie i przyłączenie zaworu

Zależnie od typu zaworu stosuje się różne metody mocowania:

a) Zawory z gwintami rurowymi (G1/8 – G3/4)

• Użyj odpowiednich złączek pneumatycznych – z teflonowym uszczelnieniem lub pierścieniem o-ringowym.

• Nie stosuj taśmy PTFE bez kontroli – jej nadmiar może trafić do wnętrza zaworu i doprowadzić do zakleszczeń suwaka.

• Dokładnie dokręcaj złączki zgodnie z zalecanym momentem – nie przekraczaj siły nominalnej, aby nie uszkodzić gwintu w korpusie.

b) Zawory płytowe do wysp i bloków montażowych

• Zamontuj płytę bazową na przygotowanym stanowisku – mocowanie poprzez otwory gwintowane lub kołnierze.

• Umieść uszczelki między płytą a zaworem – w zestawie lub jako osobne akcesoria (zazwyczaj o-ringi z NBR/FKM).

• Zamocuj zawór za pomocą śrub montażowych – wkręcaj równomiernie, stosując klucz dynamometryczny.

4. Podłączenie sygnału pilotowego

Zawory sterowane pneumatycznie wymagają doprowadzenia sygnału ciśnieniowego do portu sterującego. W zależności od konstrukcji zaworu:

• Monostabilne (3/2 NO/NC) – podłącz przewód z ciśnieniem pilotowym do oznaczonego króćca sterowania.

• Bistabilne – podłącz przewody do dwóch niezależnych króćców (dla obu pozycji suwaka). Przełączenie odbywa się poprzez impuls ciśnieniowy.

• Zawory 3/3 – wymagana synchronizacja trzech kanałów (zasilanie, odpowietrzanie, sterowanie) w odpowiedniej kolejności.

Upewnij się, że sygnał pilotowy:

• Jest zgodny z zakresem ciśnienia zaworu (np. minimum 2 bar, maksimum 8 bar),

• Nie zawiera kondensatu ani oleju, jeśli zawór nie jest przystosowany do pracy w warunkach zaolejonych,

• Ma odpowiednią szybkość narastania ciśnienia – zbyt wolny impuls może spowodować niepełne przełączenie suwaka.

5. Test szczelności i działania

Po zamontowaniu zaworu wykonaj testy poprawności działania:

• Podaj ciśnienie zasilające (w zakresie roboczym zaworu).

• Uruchom impuls pilotowy – zawór powinien przełączyć się natychmiast, bez opóźnień i hałasu.

• Sprawdź szczelność wszystkich połączeń – np. za pomocą roztworu mydlanego lub testera ultradźwiękowego.

• W przypadku zaworów bistabilnych – upewnij się, że zawór pozostaje w pozycji po zaniku sygnału i zmienia ją dopiero po impulsie przeciwnym.

6. Uwagi eksploatacyjne po montażu

Aby zawory pracowały długo i niezawodnie:

• Zainstaluj odpowiednie filtry powietrza – najlepiej na poziomie 5–40 μm, aby chronić zawór przed cząstkami stałymi.

• Monitoruj spadek ciśnienia w linii sterującej – utrata sygnału pilotowego spowoduje nieprawidłowe działanie zaworu.

• Unikaj częstego demontażu i montażu – wpływa to negatywnie na uszczelnienia i może skrócić żywotność zaworu.

7. Błędy montażowe – czego unikać

Podczas montażu nie należy:

• Stosować zbyt dużej siły przy przykręcaniu złączek – może to prowadzić do pękania korpusu.

• Używać agresywnych chemikaliów do czyszczenia – mogą uszkodzić uszczelnienia.

• Zamykać odpływu odpowietrzającego – zawór nie będzie w stanie pracować poprawnie bez pełnego rozprężenia.

8. Dokumentacja techniczna

Zaleca się każdorazowe zapoznanie się z:

• Kartą katalogową zaworu

• Rysunkiem montażowym

• Schematem pneumatycznym danego układu

• Instrukcją obsługi CPP PREMA

Tylko pełna znajomość właściwości danego modelu zaworu pozwala na jego prawidłowe zintegrowanie z instalacją pneumatyczną.

1. Czym różni się zawór monostabilny od bistabilnego?

• Zawór monostabilny posiada jedną aktywną pozycję roboczą i sprężynę powrotną. Po zaniku sygnału pilotowego wraca automatycznie do stanu spoczynkowego (domyślnie NO lub NC).

• Zawór bistabilny działa w trybie impulsowym – zmienia stan po podaniu sygnału ciśnieniowego i pozostaje w tej pozycji do czasu podania impulsu przeciwnego. Nie ma sprężyny powrotnej.

Zastosowanie:

• Monostabilne – tam, gdzie wymagany jest powrót do pozycji bezpiecznej po utracie zasilania.

• Bistabilne – tam, gdzie istotne jest utrzymanie stanu nawet po zaniku ciśnienia sterującego.

2. Kiedy wybrać wersję NO (normalnie otwartą), a kiedy NC (normalnie zamkniętą)?

• NC – Normalnie zamknięta (default closed): Brak sygnału = brak przepływu. Bezpieczna opcja przy krytycznych mediach lub w systemach zatrzymania awaryjnego.

• NO – Normalnie otwarta (default open): Brak sygnału = swobodny przepływ. Stosowana np. do odpowietrzania, wentylacji lub systemów, które muszą pracować „bez ingerencji”.

Przykład: W systemie chłodzenia form wtryskowych NO umożliwi chłodzenie również podczas postoju maszyny.

3. Czy zawory mogą pracować bez filtracji sprężonego powietrza?

Nie. Wszystkie zawory pneumatyczne wymagają powietrza przefiltrowanego min. do 40 µm, a dla długiej żywotności zalecana jest filtracja 5–25 µm.

Konsekwencje braku filtracji:

• Przypieczenie suwaka

• Uszkodzenie uszczelnień

• Utrata szczelności i niestabilna praca

W przypadku pracy bezolejowej należy upewnić się, że zawór jest przeznaczony do takiego trybu – informacja ta znajduje się w karcie katalogowej.

4. Czy mogę stosować zawory sterowane pneumatycznie w instalacjach próżniowych?

Zawory sterowane pneumatycznie mogą pracować w instalacjach próżniowych pod warunkiem zastosowania odpowiedniej wersji (szczelnej w kierunku ssania) i zapewnienia sterowania pilotowego z osobnego źródła ciśnienia.

Uwaga: zawory nie wytwarzają próżni, a jedynie mogą sterować jej przepływem. Do układów podciśnieniowych zaleca się również stosowanie zaworów z uszczelnieniami FKM lub EPDM.

5. Jakie jest minimalne i maksymalne ciśnienie sterujące dla zaworów CPP PREMA?

Zakresy ciśnień pilotowych zależą od serii i konstrukcji zaworu:

• Typowe zawory: 2 – 8 bar

• Wersje niskociśnieniowe: 1 – 6 bar

• Specjalne wykonania: nawet do 12 bar w przypadku zaworów do systemów siłowników dużych rozmiarów

Zbyt niskie ciśnienie sterujące może powodować niepełne przełączenie suwaka lub brak działania.

6. Czy zawory wymagają smarowania?

Większość zaworów CPP PREMA przystosowana jest do pracy w systemach:

• Suchych (bezolejowych) – dzięki zastosowaniu uszczelnień samosmarujących i tulei PTFE.

• Standardowych (olejonych) – w których powietrze zawiera cząstki mgły olejowej (np. ISO VG32).

Uwaga: Jeżeli raz zastosowano olejowanie, system musi być smarowany stale. Przerywanie smarowania może prowadzić do przyspieszonego zużycia uszczelnień.

7. Czy zawory można montować w dowolnej pozycji?

Tak, zawory można montować w pionie, poziomie lub pod kątem, o ile:

• Nie wpływa to negatywnie na spływ kondensatu

• Nie obciąża mechanicznie przyłączy

• Zachowane są warunki montażowe opisane w dokumentacji

W przypadku zaworów płytowych do wysp zaworowych należy stosować wyłącznie dedykowane płyty montażowe zgodne z katalogiem.

8. Co zrobić, gdy zawór „nie odbija”?

Najczęstsze przyczyny:

• Zbyt niskie ciśnienie pilotowe

• Zanieczyszczenie suwaka

• Uszkodzenie lub zużycie uszczelek

• Brak odpowietrzenia portu wyjściowego

Rozwiązanie:

• Sprawdź parametry zasilania,

• Oczyść zawór (jeśli możliwe),

• Skorzystaj z zestawu naprawczego (oferowanego przez CPP PREMA),

• W razie potrzeby wymień cały zawór – szczególnie jeśli liczba cykli przekroczyła wartość eksploatacyjną podaną w dokumentacji.

9. Czy zawory można regenerować?

Tak, większość modeli CPP PREMA posiada dostępne zestawy naprawcze (uszczelki, tłumiki, pierścienie, sprężyny). Proces regeneracji należy przeprowadzać w warunkach warsztatowych, przy użyciu odpowiednich narzędzi i zgodnie z instrukcją producenta.

Zalecenia:

• Przeprowadzać regenerację po około 1–2 mln cykli,

• Wymieniać elementy elastomerowe zawsze w komplecie,

• Po regeneracji przeprowadzić test szczelności i działania.

10. Jak dobrać odpowiedni zawór do aplikacji?

Dobór zaworu powinien uwzględniać:

• Typ funkcji (NO, NC, bistabilny)

• Ilość portów i położeń (3/2, 3/3)

• Średnicę przyłączy (G1/8 – G3/4)

• Typ medium (czyste powietrze, powietrze olejone, próżnia)

• Warunki środowiskowe (temperatura, zapylenie, strefy EX)

W razie wątpliwości warto skorzystać z pomocy doradców technicznych CPP PREMA lub z dostępnych narzędzi konfiguratora online.

11. Czy zawory są zgodne z normami przemysłowymi?

Tak. Zawory CPP PREMA projektowane są w oparciu o obowiązujące normy:

• ISO 5599-1 – dla zaworów płytowych

• DIN ISO 228 – dla gwintów BSPP

• PN-EN 983 – dla systemów pneumatycznych

• ISO 8573-1 – dla jakości sprężonego powietrza

Oznaczenia CE i deklaracje zgodności dostępne są na życzenie w dokumentacji technicznej.