Zawory kulowe sterowane ręcznie

Zawory kulowe sterowane ręcznie to fundamentalna grupa elementów armatury przemysłowej dostępna w ofercie CPP PREMA, obejmująca szerokie spektrum rozwiązań konstrukcyjnych, materiałowych i aplikacyjnych. Kluczową cechą wspólną całej kategorii jest zastosowanie mechanizmu kulowego, który – poprzez ręczne przekręcenie uchwytu, rączki lub dźwigni – umożliwia szybkie i jednoznaczne otwarcie lub zamknięcie przepływu medium roboczego. Prosta konstrukcja, wysoka szczelność oraz możliwość zastosowania w różnych środowiskach roboczych sprawiają, że zawory te stanowią niezastąpiony komponent w instalacjach wodnych, gazowych, pneumatycznych, chemicznych oraz przemysłowych.

CPP PREMA oferuje zawory kulowe ręczne w licznych wariantach, które zostały zgrupowane w intuicyjne podkategorie, zależnie od średnic przyłączeniowych, typu gwintu, liczby dróg przepływu, materiału wykonania i dodatkowych funkcji (np. odpowietrzania, blokady, zabezpieczenia). Wśród nich znajdują się:

• Zawory kulowe serii MINI G1/8 – G3/4, wykonane z mosiądzu niklowanego – kompaktowe, lekkie, idealne do ciasnych przestrzeni.

• Zawory kulowe standardowe z gwintami wewnętrznymi G1/4 – G2 – pełnoprzelotowe zawory do zastosowań ogólnych.

• Zawory z gwintami mieszanymi wewnętrzno-zewnętrznymi – uniwersalne w instalacjach z asymetrycznym typem przyłączy.

• Zawory z odpowietrzeniem i blokadą – zwiększające bezpieczeństwo eksploatacji w układach pneumatycznych i hydraulicznych.

• Zawory wykonane ze stali nierdzewnej AISI 316 – do aplikacji chemicznych, spożywczych oraz agresywnych środowisk.

• Trójdrożne zawory kulowe typu T i L – do rozdzielania, przełączania i miksowania przepływu medium w układach wielogałęziowych.

Wszystkie modele zaworów kulowych ręcznych opierają swoje działanie na precyzyjnie wykonanym mechanizmie kulowym, w którym odpowiednio obrobiona kula, osadzona wewnątrz gniazda z uszczelkami PTFE, stanowi szczelny i wytrzymały element odcinający. W pozycji otwartej kula umożliwia przepływ medium przez zawór, natomiast po obrocie o 90° – zamyka przepływ całkowicie. Dzięki temu użytkownik ma pełną kontrolę nad obiegiem medium, a sam zawór działa jednoznacznie: otwarty/zamknięty – bez możliwości częściowego przymykania, co zmniejsza ryzyko powstawania turbulencji, osadów i nieszczelności.

Zalety zaworów kulowych sterowanych ręcznie CPP PREMA:

• Szybka reakcja i łatwa obsługa – pełny cykl otwarcia/zamknięcia realizowany ruchem obrotowym o 90°, bez potrzeby użycia dużej siły.

• Trwała konstrukcja – korpusy wykonane z mosiądzu niklowanego, stali nierdzewnej lub ich kombinacji, odporne na korozję, uszkodzenia mechaniczne i warunki atmosferyczne.

• Uniwersalność montażu – dostępność wielu wariantów przyłączy: gwinty BSPP G, przyłączki wtykowe, końcówki do rurek miedzianych.

• Szeroki zakres rozmiarów – od G1/8 (DN3) do G2 (DN50), co pozwala dobrać zawór do niemal każdej instalacji.

• Pełnoprzelotowa geometria – w większości modeli przepływ przez zawór nie jest ograniczany, co minimalizuje spadki ciśnienia i eliminuje ryzyko kawitacji.

• Warianty specjalistyczne – wersje trójdrożne (L i T), zawory z odpowietrzeniem, z blokadą, z zabezpieczeniem przed przypadkowym obrotem, a także wersje do mediów agresywnych.

Każdy produkt z tej kategorii został opracowany z myślą o wysokiej niezawodności, powtarzalnej pracy oraz łatwości integracji z systemami przemysłowymi, budynkowymi i laboratoryjnymi. Szeroka gama dostępnych wariantów sprawia, że zawory kulowe ręczne CPP PREMA są wybierane zarówno przez projektantów systemów, jak i przez serwisantów oraz użytkowników końcowych.

Typowe media robocze dla zaworów kulowych ręcznych to:

• Woda użytkowa i techniczna

• Sprężone powietrze

• Oleje mineralne i hydrauliczne

• Neutralne gazy techniczne (azot, argon, dwutlenek węgla)

• Ciecze robocze w układach chłodniczych i grzewczych

• Media chemiczne niskiej i średniej agresywności (w przypadku wersji nierdzewnych)

Zawory kulowe sterowane ręcznie oferowane przez CPP PREMA znajdują zastosowanie w różnorodnych sektorach przemysłu, inżynierii budowlanej, instalacjach technicznych oraz systemach specjalistycznych. Ich uniwersalna konstrukcja, wysoka odporność materiałowa oraz szeroki zakres dostępnych wariantów umożliwiają ich wdrożenie w projektach o różnych parametrach ciśnienia, temperatury, typu medium i warunków montażu.

1. Przemysł ogólny i zakłady produkcyjne

W zakładach przemysłowych zawory kulowe ręczne pełnią funkcję podstawowych elementów odcinających i sterujących przepływem:

• Odcinanie medium przed urządzeniami technologicznymi – w celu wykonania przeglądu, konserwacji lub wymiany bez konieczności wyłączania całego ciągu produkcyjnego.

• Tworzenie obejść (bypassów) – pozwalających kierować medium alternatywną trasą w przypadku awarii lub testowania poszczególnych linii.

• Zarządzanie przepływem mediów neutralnych – takich jak woda, glikol, oleje chłodzące, ciecz technologiczna.

Zawory CPP PREMA o gwintach G1/4 – G2” (np. seria 50.5006 oraz 80.6067) są często instalowane w rozdzielniach technicznych, zespołach pomp, wymiennikach ciepła oraz punktach serwisowych.

2. Pneumatyka i automatyka przemysłowa

W systemach pneumatycznych zawory kulowe ręczne mają kluczowe znaczenie jako:

• Zawory odcinające dopływ sprężonego powietrza do maszyn, manipulatorów i siłowników.

• Zawory odpowietrzające – szczególnie przydatne w aplikacjach mobilnych lub warsztatowych, gdzie po zakończeniu pracy należy szybko rozładować ciśnienie z przewodu lub narzędzia.

• Elementy sterujące sekcjami układu – np. w liniach montażowych, gdzie konieczna jest możliwość wyłączenia tylko jednej gałęzi instalacji.

Szczególnie dobrze sprawdzają się tutaj mini zawory kulowe z przyłączkami wtykowymi D4 – D12, które umożliwiają szybkie podłączanie przewodów elastycznych.

3. Instalacje wodne, grzewcze i chłodnicze

W branży instalacyjnej zawory kulowe sterowane ręcznie są szeroko stosowane w:

• Węzłach cieplnych i kotłowniach – do odcinania przepływu wody grzewczej, CWU i glikolu.

• Systemach chłodzenia maszyn, form wtryskowych, laserów – w których istotna jest szybka reakcja oraz szczelność zaworu.

• Instalacjach sanitarnych i przemysłowych sieciach wodociągowych – gdzie stosowane są zawory z mosiądzu niklowanego lub stali nierdzewnej.

Zawory kulowe standardowe z serii G1/4 – G2" oraz modele do rurek miedzianych pozwalają na łatwą integrację z rurami PEX, miedzianymi, stalowymi i elastycznymi.

4. Systemy gazowe i instalacje techniczne

Zawory kulowe ręczne CPP PREMA, zwłaszcza w wykonaniu nierdzewnym lub z wysokiej jakości mosiądzu, są stosowane w instalacjach gazowych:

• Do technicznych gazów neutralnych (argon, azot, CO₂),

• W układach zasilania gazowego w laboratoriach i halach produkcyjnych,

• Jako zawory bezpieczeństwa i odpowietrzające w systemach sprężonego powietrza lub instalacjach wysokiego ciśnienia (do 63 bar w wybranych wariantach).

Dzięki precyzyjnym uszczelnieniom z PTFE lub FKM, możliwe jest zachowanie wysokiej szczelności i pewności działania nawet przy dużych wahaniach temperatury.

5. Przemysł spożywczy i farmaceutyczny

W środowiskach wymagających zachowania wysokich standardów higieny i czystości technicznej, zawory kulowe ręczne w wykonaniu nierdzewnym (AISI 316) znajdują zastosowanie w:

• Systemach CIP/SIP,

• Instalacjach dozujących płyny spożywcze i farmaceutyczne (gliceryna, alkohole, substancje czynne),

• Przewodach z cieczami o podwyższonej temperaturze.

Pełnoprzelotowa konstrukcja zaworów minimalizuje ryzyko osadów, a gładkie powierzchnie zewnętrzne umożliwiają łatwe utrzymanie czystości.

6. Rolnictwo, ogrodnictwo i nawadnianie

W sektorze rolniczym i ogrodniczym zawory kulowe ręczne są wykorzystywane do:

• Szybkiego odcinania sekcji linii nawadniającej,

• Przełączania przepływu pomiędzy obwodami rozprowadzającymi wodę,

• Bezpiecznego rozładowania przewodów po zakończonym cyklu zasilania.

Zawory z odpowietrzeniem oraz warianty trójdrożne typu L/T świetnie sprawdzają się w układach strefowego sterowania podlewaniem.

7. Przemysł chemiczny i aplikacje laboratoryjne

W instalacjach chemicznych i laboratoryjnych, w których stosowane są ciecze neutralne lub lekko agresywne chemicznie, zawory kulowe ręczne wykazują doskonałą funkcjonalność jako:

• Zawory dozujące i kontrolujące przepływ w obiegach pomiarowych,

• Elementy odcinające w układach płynów laboratoryjnych,

• Komponenty techniczne w aparaturze badawczej.

Dzięki kompaktowym rozmiarom zawory z serii mini G1/8 – G3/4 idealnie wpasowują się w ograniczone przestrzenie montażowe urządzeń laboratoryjnych.

8. Zastosowania specjalne i konstrukcje indywidualne

Zawory kulowe ręczne znajdują także zastosowanie w:

• Przemysłach specjalistycznych (kolejnictwo, energetyka, przemysł zbrojeniowy),

• Systemach mobilnych (pojazdy techniczne, linie serwisowe),

• Aplikacjach prototypowych, gdzie ważna jest elastyczność w konfiguracji kierunku przepływu.

Dzięki dostępności wariantów z pokrętłami motylkowymi, dźwigniami metalowymi lub wkładkami AIGNEP, zawory mogą być łatwo dostosowane do specyfiki aplikacji.

Zawory kulowe sterowane ręcznie od CPP PREMA to komponenty zaprojektowane z myślą o bezawaryjnej eksploatacji w szerokim spektrum aplikacji przemysłowych. Każda seria oraz podkategoria zaworów posiada własną specyfikę parametrów, które determinują zakres ich zastosowania. Znajomość danych technicznych pozwala dobrać odpowiedni model do konkretnego medium, ciśnienia roboczego, temperatury pracy czy geometrii instalacji. Poniżej zestawiono główne cechy techniczne obejmujące wszystkie grupy produktów dostępne w ramach tej kategorii.

1. Ciśnienie robocze (PN)

Zawory kulowe ręczne CPP PREMA oferowane są w różnych klasach ciśnieniowych, w zależności od konstrukcji, użytych materiałów oraz typu uszczelnień.

• PN10 – PN20: dotyczy głównie zaworów z serii MINI G1/8 – G3/4, wykonanych z mosiądzu niklowanego. Są to zawory przeznaczone do niskociśnieniowych instalacji wodnych, pneumatycznych i gazowych.

• PN25 – PN40: typowe ciśnienie robocze dla zaworów standardowych z gwintami G1/4 – G2” wykonanych z mosiądzu niklowanego lub z wzmocnioną kulą.

• PN50 – PN63: zarezerwowane dla zaworów wykonanych ze stali nierdzewnej AISI 316. Zapewniają one bezpieczną pracę w układach wysokociśnieniowych, również w obecności substancji agresywnych.

Zawsze należy sprawdzić oznaczenia PN na korpusie zaworu lub w karcie katalogowej, ponieważ nawet w obrębie jednej serii dostępne są modele o różnych dopuszczalnych ciśnieniach.

2. Zakres temperatury pracy

Temperatura medium roboczego to drugi kluczowy parametr przy doborze zaworu kulowego:

• Standardowy zakres pracy zaworów z uszczelnieniem NBR wynosi od 0°C do +80°C.

• Wersje z uszczelnieniami PTFE (teflon) umożliwiają pracę do +120°C, a w niektórych przypadkach nawet do +150°C.

• Zawory z uszczelnieniem FKM (Viton) wykazują odporność na temperatury do +180°C i są dedykowane do aplikacji z mediami olejowymi lub chemicznymi.

Dla instalacji zewnętrznych i systemów wodnych warto również uwzględnić dolną granicę temperatury – niektóre modele są dopuszczone do pracy od -20°C, co czyni je odpowiednimi do zastosowań zimowych lub chłodniczych.

3. Gwinty przyłączeniowe

Zawory kulowe ręczne występują w wielu wariantach przyłączy, z zachowaniem zgodności z normami BSPP:

• Gwinty wewnętrzne (GW): G1/8, G1/4, G3/8, G1/2, G3/4, G1, G1 1/4, G1 1/2, G2.

• Gwinty zewnętrzne (GZ): analogiczne do powyższych, stosowane np. w zaworach z obu stron zakończonych przyłączami zewnętrznymi.

• Gwinty mieszane GW/GZ: uniwersalne zawory stosowane w systemach, gdzie jedno z przyłączy musi być męskie, a drugie żeńskie.

• Przyłączki wtykowe (D4 – D12): stosowane w mini zaworach do przewodów elastycznych z PU, PE, PA.

• Złącza zaciskowe do rurek miedzianych: w wersjach dedykowanych do instalacji chłodniczych i sanitarnych.

Gwinty w zaworach CPP PREMA wykonane są z precyzją zgodną z normą ISO 228, co zapewnia ich pełną kompatybilność z elementami armatury przemysłowej dostępnej na rynku.

4. Średnica nominalna (DN)

Dobór średnicy DN warunkuje przepływ objętościowy i spadek ciśnienia w instalacji. CPP PREMA oferuje zawory kulowe o DN od 3 mm (dla miniaturowych zaworów G1/8) aż do 50 mm (dla zaworów G2”). Typowe DN w zależności od gwintu:

• G1/8 – DN3

• G1/4 – DN6

• G3/8 – DN8

• G1/2 – DN10

• G3/4 – DN15

• G1 – DN20

• G1 1/4 – DN25

• G1 1/2 – DN40

• G2 – DN50

Wartość DN wpływa bezpośrednio na wydajność przepływu – im większa średnica, tym mniejsze opory hydrauliczne.

5. Budowa wewnętrzna i rodzaje przepływu

Mechanizm zaworów kulowych CPP PREMA oparty jest na:

• Kulach przelotowych – klasyczne zawory dwudrogowe (proste), służące do pełnego otwarcia lub zamknięcia przepływu.

• Kulach trójdrogowych typu L i T – stosowanych w zaworach trójdrożnych do przełączania lub rozdzielania medium na różne kierunki.

• Konstrukcji kątowej – pozwalającej na zmianę kierunku przepływu o 90°.

Zawory trójdrogowe występują głównie w rozmiarach G1/8 – G3/8 i są wybierane do bardziej złożonych układów sterujących oraz systemów dozowania.

6. Rączki i uchwyty sterujące

Mechanizmy sterujące zaworów dostępne są w różnych wariantach:

• Rączki stalowe malowane proszkowo – odporne na uszkodzenia mechaniczne, polecane do aplikacji przemysłowych.

• Uchwyty typu motylek z tworzywa sztucznego – do ciasnych przestrzeni montażowych.

• Pokrętła z wkładkami AIGNEP – umożliwiają personalizację koloru, kąta obrotu i rodzaju chwytu.

Dla zaworów serii mini dostępne są również akcesoryjne wkładki do rączek, umożliwiające ich łatwą wymianę lub dopasowanie do warunków montażowych.

7. Masa i gabaryty

Konstrukcja zaworów kulowych ręcznych została zoptymalizowana pod względem wagi i rozmiaru:

• Mini zawory ważą od 50 g do 250 g w zależności od DN.

• Standardowe zawory z mosiądzu i stali nierdzewnej mogą ważyć od 0,3 kg (DN10) do 1,5 kg (DN50).

Ich kompaktowe wymiary umożliwiają instalację w przestrzeniach ograniczonych i trudnodostępnych.

Zawory kulowe sterowane ręcznie produkowane i dystrybuowane przez CPP PREMA charakteryzują się zastosowaniem wyłącznie sprawdzonych i certyfikowanych materiałów konstrukcyjnych, zapewniających odporność na działanie różnych czynników fizycznych i chemicznych. Dzięki precyzyjnie dobranym surowcom możliwe jest długotrwałe użytkowanie zaworów w wymagających warunkach – zarówno w środowisku przemysłowym, jak i w aplikacjach technicznych. W tej sekcji przedstawiono szczegółowo materiały, z których wykonane są główne elementy zaworów.

1. Korpus zaworu – materiał bazowy

Zasadniczym elementem każdego zaworu kulowego jest jego korpus. Materiał, z którego wykonano obudowę zaworu, decyduje o odporności na ciśnienie, temperaturę, korozję i media robocze.

Najczęściej stosowane materiały korpusów to:

• Mosiądz CW617N (mosiądz kuty na gorąco) – stosowany w zaworach standardowych i miniaturowych. Zapewnia wysoką odporność na ciśnienie, dobrą obrabialność i szczelność gwintów. Mosiądz jest materiałem odpornym na wodę pitną, oleje, powietrze, gazy techniczne.

• Mosiądz niklowany – powłoka galwaniczna zwiększająca odporność na korozję oraz działanie agresywnych środowisk. Znajduje zastosowanie w zaworach z serii 80.6067, 80.6069, 80.0321.

• Stal nierdzewna AISI 316 (1.4401) – wykorzystywana w zaworach do zastosowań specjalnych: spożywczych, chemicznych, farmaceutycznych oraz w instalacjach próżniowych i wysokociśnieniowych. Materiał ten cechuje się doskonałą odpornością na działanie kwasów, zasad, pary wodnej i soli.

Dodatkowo:

• Korpusy precyzyjnie toczone lub kute – w zależności od modelu zaworu, stosuje się różne techniki formowania korpusu, które wpływają na jego trwałość i szczelność.

2. Kula zaworu – szczelność i odporność na ścieranie

Kula jest najważniejszym elementem ruchomym w zaworze kulowym. Musi być odporna na ścieranie, korozję i ciśnienie.

Materiały kul:

• Mosiądz chromowany – w zaworach standardowych i mini. Kulka jest dokładnie toczona i pokrywana warstwą chromu technicznego, co ogranicza tarcie i zwiększa odporność na zarysowania.

• Stal nierdzewna AISI 316L – w zaworach z serii nierdzewnej. Kule z tego materiału zapewniają bezproblemową pracę nawet w środowiskach chemicznych lub przy pracy z parą wodną.

• Mosiądz niklowany – używany w wybranych modelach dla poprawy właściwości chemicznych i trwałości.

Powierzchnia kul zawsze jest polerowana i dokładnie dopasowana do gniazd PTFE/FKM, co umożliwia szczelne zamknięcie przepływu przy minimalnym momencie obrotowym.

3. Uszczelnienia statyczne i dynamiczne

Uszczelnienia odpowiadają za całkowitą szczelność zaworu – zarówno przy pracy statycznej (na zamknięciu), jak i podczas obrotu kuli. W CPP PREMA stosowane są uszczelnienia o wysokiej odporności na media i temperaturę:

• PTFE (politetrafluoroetylen / teflon) – stosowany w większości zaworów jako gniazdo kulowe i pierścienie uszczelniające. Odporny chemicznie, nieprzywierający, o wysokiej żywotności. Zakres pracy do +150°C.

• FKM (Viton®) – stosowany w zaworach do agresywnych mediów, olejów, pary i substancji chemicznych. Cechuje się bardzo dobrą odpornością na temperaturę (do +180°C) i ściskanie.

• NBR (kauczuk nitrylowy) – stosowany głównie w zaworach pracujących z mediami neutralnymi (woda, powietrze). Charakteryzuje się elastycznością i dobrą odpornością na starzenie.

W niektórych wersjach dostępne są dodatkowe uszczelnienia na trzpieniu, zapobiegające wyciekom nawet przy zmianach ciśnienia i temperatury.

4. Trzpień i elementy napędowe

Trzpień, czyli element przenoszący ruch z dźwigni na kulę, wykonany jest z:

• Stali nierdzewnej AISI 304 lub 316 – zapewniającej odporność na zużycie i korozję.

• Mosiądzu chromowanego lub niklowanego – w zaworach standardowych.

Trzpień współpracuje z gniazdem PTFE oraz podkładkami oporowymi, zapewniającymi niskie opory ruchu i stabilność pozycjonowania.

5. Uchwyty, rączki i dźwignie

Elementy służące do ręcznego sterowania zaworem wykonane są z:

• Stali węglowej malowanej proszkowo – najczęściej stosowane rączki dźwigniowe z ergonomicznym profilem i wyraźnym oznaczeniem pozycji otwarcia/zamknięcia.

• Tworzywa sztucznego (PA/ABS) – uchwyty typu motylek w zaworach miniaturowych i trójdrogowych, lekkie, odporne na uderzenia i warunki atmosferyczne.

• Aluminium anodowanego – w wybranych seriach premium z możliwością kodowania kolorami.

W niektórych wersjach dostępne są dodatkowe blokady mechaniczne, otwory do plombowania lub systemy zabezpieczenia przed nieuprawnionym użyciem (Lockable Handle).

6. Gwinty i powierzchnie uszczelniające

Wszystkie gwinty wykonane są z najwyższą precyzją i zgodne z normą BSPP (British Standard Pipe Parallel – ISO 228):

• Gwinty frezowane lub walcowane – w zależności od modelu.

• Powierzchnie uszczelniające dokładnie obrabiane – co umożliwia stosowanie zarówno taśmy PTFE, jak i pierścieni uszczelniających.

Dzięki wysokiej jakości gwintów i powłok niklowych, możliwe jest wielokrotne montowanie i demontowanie zaworów bez ryzyka uszkodzenia.

Prawidłowy montaż zaworów kulowych sterowanych ręcznie warunkuje ich niezawodność, szczelność i długą żywotność w systemach przemysłowych. Nawet najlepiej zaprojektowany zawór może ulec przedwczesnemu zużyciu lub awarii, jeśli zostanie zamontowany niezgodnie z zaleceniami producenta. Poniżej przedstawiono szczegółowy przewodnik montażowy zaworów kulowych CPP PREMA – obejmujący przygotowanie instalacji, technikę montażu, dobór uszczelnień i test szczelności.

1. Wstępne przygotowanie miejsca montażu

Przed rozpoczęciem montażu zaworu kulowego należy:

• Sprawdzić zgodność modelu zaworu z wymaganiami instalacji (średnica, gwint, materiał, ciśnienie robocze, medium).

• Zabezpieczyć miejsce montażu – zapewnić suchą, czystą przestrzeń roboczą i zamknąć dopływ medium do instalacji.

• Upewnić się, że rurociąg jest opróżniony z cieczy/gazu – obecność medium pod ciśnieniem grozi uszkodzeniem zaworu lub wypadkiem.

• Przygotować odpowiednie narzędzia – klucze płaskie, dynamometryczne, pasta uszczelniająca lub taśma PTFE, szczotki do czyszczenia gwintów.

2. Czyszczenie i inspekcja przyłączy

Zarówno gwinty rurociągów, jak i zaworu muszą być czyste, wolne od rdzy, opiłków, starego uszczelnienia czy zanieczyszczeń.

Zalecenia:

• Gwinty należy oczyścić mechanicznie – używając szczotki stalowej lub sprężonego powietrza.

• Nie stosować narzędzi tnących ani środków agresywnych chemicznie – mogą one uszkodzić powierzchnię uszczelniającą.

• Sprawdzić prostopadłość i osiowość rur – zawór nie może być montowany na wymuszonym skręcie lub pod naprężeniem.

3. Dobór i zastosowanie uszczelnień gwintowych

W zależności od typu gwintu (zewnętrzny lub wewnętrzny) i materiału rurociągu należy dobrać odpowiedni sposób uszczelnienia.

Najczęściej stosowane metody:

• Taśma PTFE (teflonowa) – nawijana w kierunku wkręcania gwintu (zwykle 3–5 warstw), zapewnia szczelność i ułatwia demontaż.

• Pasta uszczelniająca anaerobowa – utwardza się w kontakcie z metalem, tworząc szczelne połączenie; szczególnie polecana do wysokociśnieniowych instalacji.

• Podkładki uszczelniające z miedzi, aluminium lub tworzywa – w przypadku zaworów z króćcami płaskimi lub złączami kołnierzowymi.

Uwaga: Nie należy stosować zbyt dużej ilości materiału uszczelniającego – może on zatkać wewnętrzne kanały lub wpłynąć na uszczelnienie kuli.

4. Właściwe dokręcanie i montaż mechaniczny

Zawór należy wkręcać ręcznie do momentu oporu, a następnie dokręcić kluczem z zachowaniem umiaru. Nadmierne siły mogą spowodować:

• Zniszczenie gwintu

• Pęknięcie korpusu (szczególnie w modelach z mosiądzu)

• Deformację uszczelnień i utratę szczelności

Zalecenia montażowe:

• Nie trzymać zaworu za rączkę podczas dokręcania – zawsze chwytać za sześciokątne lub płaskie powierzchnie na korpusie.

• Nie stosować narzędzi udarowych – mogą one uszkodzić mechanizm kuli lub ułożyskowanie trzpienia.

• Nie wywierać sił poprzecznych – zawór powinien być w osi rurociągu.

5. Pozycjonowanie zaworu i ergonomia obsługi

Po zamontowaniu zaworu należy upewnić się, że:

• Rączka zaworu jest łatwo dostępna dla operatora – nie powinna być zablokowana przez inne elementy instalacji.

• Dźwignia pracuje płynnie – w pełnym zakresie ruchu od 0° (zamknięcie) do 90° (otwarcie).

• Zawór nie uległ naprężeniom po dokręceniu – w razie potrzeby należy zastosować kompensatory lub uchwyty podpierające.

W zaworach trójdrogowych ważne jest także, aby poprawnie ustawić kierunek przepływu zgodnie ze schematem oznaczonym na korpusie.

6. Test szczelności i próba ciśnieniowa

Po zakończeniu montażu zawór należy poddać próbie szczelności:

• Pierwszy test wykonywany jest przy ciśnieniu roboczym – sprawdzenie, czy nie występują przecieki przy gniazdach uszczelniających i na gwintach.

• Drugi test może obejmować próbę ciśnieniową z medium testowym (np. sprężonym powietrzem lub wodą pod ciśnieniem 1,5xPN).

• Obserwacja zaworu podczas zamykania i otwierania – rączka powinna poruszać się płynnie, bez zacięć.

W przypadku wykrycia nieszczelności należy powtórzyć dokręcanie lub ponownie przygotować połączenie.

7. Uwagi końcowe i okresowa kontrola

Po montażu warto oznaczyć zawór etykietą informującą o funkcji (np. "Zawór główny", "Zawór odcinający parę", "Zawór trójdrogowy").

Zaleca się również:

• Regularną kontrolę pracy zaworu (co 6–12 miesięcy).

• Smarowanie trzpienia w zaworach intensywnie eksploatowanych.

• Wymianę uszczelnień co kilka lat – w zależności od rodzaju medium i warunków pracy.

1. Jakie są główne zalety zaworów kulowych sterowanych ręcznie CPP PREMA?

Zawory kulowe CPP PREMA cechują się:

• Szybkim i prostym sposobem sterowania przepływem (obrót o 90°).

• Szczelnością w obu kierunkach przepływu.

• Dużą trwałością mechaniczną i odpornością chemiczną.

• Kompaktową budową ułatwiającą montaż w ciasnych przestrzeniach.

• Bogatą ofertą rozmiarową i materiałową (mosiądz, stal nierdzewna).

Są to produkty projektowane z myślą o niezawodności w warunkach przemysłowych, gdzie wymagane są szybkie czasy reakcji i długi okres bezobsługowej pracy.

2. Czy zawory kulowe nadają się do pracy z mediami agresywnymi chemicznie?

Tak, pod warunkiem doboru odpowiedniego wariantu zaworu. W przypadku pracy z mediami agresywnymi należy:

• Wybrać korpus wykonany ze stali nierdzewnej AISI 316.

• Zastosować zawór z uszczelnieniami FKM (Viton®) lub PTFE.

• Unikać wersji mosiężnych niklowanych przy silnie kwaśnych lub zasadowych cieczach.

W razie wątpliwości zaleca się konsultację z działem technicznym lub sprawdzenie tabel odporności chemicznej.

3. Czy zawór kulowy może pracować w pozycji dowolnej (pionowej/poziomej)?

Tak. Zawory kulowe CPP PREMA mogą być montowane w dowolnej pozycji przestrzennej – pionowo, poziomo lub ukośnie. Ważne jest jednak:

• Zachowanie właściwego kierunku przepływu w zaworach jednostronnych.

• Upewnienie się, że dźwignia ma pełny zakres ruchu (0°–90°).

• Montaż bez naprężeń mechanicznych – zawór nie może być skręcany lub dociągany siłą przez rurociąg.

4. Czy zawory kulowe CPP PREMA są przystosowane do pracy z parą wodną?

Wybrane modele zaworów kulowych mogą pracować z parą wodną, pod warunkiem że:

• Uszczelnienia wykonane są z materiałów odpornych na wysokie temperatury, np. FKM lub PTFE.

• Zakres temperatury zaworu obejmuje przynajmniej +150°C lub więcej.

• Ciśnienie pracy nie przekracza dopuszczalnych wartości (zwykle do 10–16 bar dla pary).

Zalecane są wersje z korpusem ze stali nierdzewnej, ponieważ mosiądz może z czasem ulec odcynkowaniu w kontakcie z parą nasyconą.

5. Jakie są różnice pomiędzy zaworami dwudrogowymi i trójdrogowymi?

• Zawory dwudrogowe służą do prostego otwierania i zamykania przepływu. Mają dwa przyłącza i kulę z otworem przelotowym.

• Zawory trójdrogowe umożliwiają zmianę kierunku przepływu lub mieszanie mediów. Mają trzy przyłącza i kulę z przelotem typu T (rozdzielanie) lub L (przełączanie).

Trójdrogowe zawory są szeroko stosowane w instalacjach chłodniczych, hydraulicznych i procesowych, gdzie występuje konieczność sterowania przepływem między trzema punktami.

6. Czy zawory kulowe mogą być zautomatyzowane?

Zawory kulowe oferowane przez CPP PREMA to konstrukcje ręczne, ale wiele z nich może być przystosowanych do napędu. W tym celu należy:

• Wybrać zawór z przystawką montażową ISO 5211 (gdy dostępna).

• Zastosować odpowiedni napęd pneumatyczny lub elektryczny.

• Upewnić się, że moment obrotowy napędu pokrywa się z momentem potrzebnym do przełączenia zaworu.

Dla aplikacji wymagających automatyzacji polecane są specjalne zawory kulowe z bezpośrednim sprzęgłem napędu.

7. Jak często należy serwisować zawory kulowe CPP PREMA?

Zawory kulowe sterowane ręcznie są konstrukcjami praktycznie bezobsługowymi. Jednak dla zachowania długiej żywotności zaleca się:

• Przegląd co 6–12 miesięcy w zależności od intensywności pracy.

• Kontrolę szczelności przy pełnym otwarciu i zamknięciu.

• Smarowanie trzpienia w wersjach intensywnie eksploatowanych.

• Wymianę uszczelnień po kilku latach pracy lub przy zauważeniu przecieków.

Zawory wykonane z wysokiej jakości materiałów (stal nierdzewna, PTFE) mogą bezawaryjnie pracować przez wiele lat.

8. Czy zawory kulowe CPP PREMA są dostępne w wersjach z blokadą lub plombowaniem?

Tak, niektóre modele zaworów posiadają:

• Otwory do plombowania pozycji otwarcia/zamknięcia.

• Zintegrowane mechanizmy blokujące dźwignię – uniemożliwiające nieautoryzowaną zmianę pozycji.

• Uchwyty przystosowane do zastosowania kłódek zabezpieczających (Lockable Handles).

Rozwiązania te są szczególnie zalecane w instalacjach wymagających kontroli dostępu, np. w systemach gazowych, chemicznych lub wody pitnej.