Zawory kulowe standard G 1/4 - G 2"

Zawory kulowe standardowe G 1/4 - G 2” – niezawodność i uniwersalność dla przemysłu

Zawory kulowe standardowe z gwintami wewnętrznymi w zakresie G 1/4" do G 2" to jedne z najbardziej uniwersalnych elementów armatury przemysłowej, wykorzystywanych we wszystkich sektorach techniki przesyłu mediów. Stanowią niezastąpione rozwiązanie w instalacjach, w których kluczowa jest szybka, manualna i niezawodna kontrola przepływu cieczy lub gazów, bez względu na to, czy chodzi o wodę użytkową, sprężone powietrze, olej hydrauliczny, czy neutralne gazy techniczne.

Produkty oferowane w tej kategorii przez CPP PREMA wyróżniają się solidną konstrukcją, wysoką odpornością na czynniki eksploatacyjne oraz zgodnością z międzynarodowymi normami ISO 228. Kluczową cechą zaworów z tej serii jest ich pełnoprzelotowa geometria, co oznacza, że średnica otworu w kuli zaworu jest zbliżona do średnicy przewodu – minimalizuje to straty ciśnienia i eliminuje ryzyko kawitacji.

W zależności od wymagań aplikacyjnych, użytkownik może wybierać spośród zaworów z korpusem z mosiądzu niklowanego (seria 50.5006.xxxW) oraz stali nierdzewnej AISI 316 (seria 80.6067.xxxW). Pierwszy typ zapewnia bardzo dobrą odporność na korozję i korzystny stosunek jakości do ceny, natomiast wariant nierdzewny przeznaczony jest do środowisk agresywnych chemicznie, aplikacji spożywczych, farmaceutycznych czy systemów CIP/SIP.

Dzięki zastosowaniu uszczelnień z PTFE, FKM oraz NBR, zawory te mogą pracować w szerokim zakresie temperatur – od -20°C aż do +150°C – oraz przy ciśnieniach roboczych nawet do 63 bar. Uszczelnienia te gwarantują wysoką klasę szczelności (klasa A) oraz długotrwałą, bezawaryjną eksploatację nawet przy intensywnej pracy w aplikacjach cyklicznych.

Najważniejsze cechy zaworów kulowych standard G 1/4 – G 2":

• Gwinty przyłączeniowe BSPP (typ G) – zgodne z ISO 228, zapewniające pełną kompatybilność z armaturą przemysłową.

• Zakres rozmiarowy od DN8 do DN50 – odpowiadający średnicom gwintów G1/4", G3/8", G1/2", G3/4", G1", G1 1/4", G1 1/2", G2".

• Wysoka odporność ciśnieniowa – w zależności od modelu PN do 50 bar.

• Pełnoprzelotowa konstrukcja – zapewniająca minimalne opory przepływu i brak zbędnych turbulencji.

• Mechanizm kulowy – szybkie zamykanie i otwieranie przepływu jednym ruchem (obrót o 90°).

• Różne wersje uchwytów – rączki stalowe malowane proszkowo oraz uchwyty motylkowe z tworzywa do zastosowań w ograniczonych przestrzeniach.

• Odporność chemiczna i termiczna – dzięki doborowi materiałów konstrukcyjnych zawory sprawdzają się w instalacjach przemysłowych, technicznych, spożywczych i HVAC.

Segmentacja oferty

CPP PREMA oferuje zawory kulowe tej kategorii w dwóch podstawowych konfiguracjach:

1. Zawory kulowe z mosiądzu niklowanego (seria 50.5006...)

   • Do ogólnych zastosowań przemysłowych.

   • Wersje ekonomiczne, łatwe w serwisowaniu.

   • Typowe uszczelnienie: NBR lub PTFE.

2. Zawory kulowe ze stali nierdzewnej (seria 80.6067...)

   • Do aplikacji wymagających zwiększonej odporności chemicznej.

   • Zastosowanie w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i instalacjach CIP.

   • Typowe uszczelnienie: FKM + PTFE.

Kompatybilność i ergonomia obsługi

Wszystkie zawory wyposażono w ergonomiczne uchwyty umożliwiające szybkie i pewne przełączanie nawet w rękawicach ochronnych. Uchwyty z tworzywa w wersjach motylkowych zapewniają dodatkową wygodę w ciasnych przestrzeniach montażowych. Wersje rączek stalowych oferują większą trwałość i odporność na uszkodzenia mechaniczne, co ma istotne znaczenie w środowisku przemysłowym.

Zawory kulowe standardowe z gwintami wewnętrznymi G 1/4 – G 2” to jedne z najczęściej stosowanych komponentów w instalacjach przemysłowych, użytkowych oraz technologicznych. Ich prosta i niezawodna konstrukcja, możliwość szybkiego odcięcia przepływu medium oraz szeroki zakres parametrów roboczych sprawiają, że idealnie wpisują się w potrzeby wielu sektorów gospodarki. Produkty z tej kategorii wykorzystywane są zarówno w instalacjach nowo budowanych, jak i w modernizacjach i remontach systemów przesyłowych.

1. Przemysł ogólny i instalacje technologiczne

W zakładach przemysłowych zawory kulowe tej klasy pełnią funkcję podstawowych elementów instalacyjnych:

• odcinanie przepływu medium przed i za urządzeniami, co pozwala na ich serwis bez konieczności wyłączania całej instalacji,

• tworzenie punktów kontrolnych i obejść (bypassów) w systemach rurowych,

• precyzyjne sterowanie przepływem mediów neutralnych – np. wody, glikolu, emulsji chłodzących,

• izolowanie odcinków linii przesyłowych w sytuacjach awaryjnych lub serwisowych.

Zawory te znajdziemy w:

• zakładach przemysłu ciężkiego i lekkiego,

• warsztatach produkcyjnych i montażowych,

• rozdzielniach technicznych i pompowniach.

2. Pneumatyka przemysłowa i automatyka

Zawory kulowe G 1/4 – G 2” są powszechnie stosowane w instalacjach pneumatycznych:

• jako zawory odcinające zasilanie sprężonym powietrzem do maszyn i urządzeń,

• w magistralach powietrznych – do sekcjonowania fragmentów linii,

• w punktach serwisowych – jako elementy umożliwiające szybkie zatrzymanie działania instalacji.

Ich niezawodność oraz wysoka szczelność sprawiają, że z powodzeniem funkcjonują w aplikacjach z:

• siłownikami pneumatycznymi,

• chwytakami i manipulatorami,

• zaworami rozdzielającymi i zespołami przygotowania powietrza.

3. Przemysł chemiczny, spożywczy i farmaceutyczny

Zawory ze stali nierdzewnej (AISI 316) z tej kategorii są w pełni odporne na działanie wielu agresywnych mediów, co umożliwia ich stosowanie w bardziej wymagających aplikacjach:

• linie CIP/SIP w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym,

• transport cieczy procesowych o właściwościach kwasowych lub zasadowych,

• dozowanie płynów neutralnych i nieagresywnych chemicznie, np. alkoholi, olejów roślinnych, gliceryny, płynów dezynfekcyjnych,

• instalacje rozprowadzające detergenty, rozpuszczalniki i inne środki technologiczne.

Wersje z uszczelnieniem FKM i PTFE doskonale sprawdzają się przy wyższych temperaturach i w kontakcie z chemikaliami.

4. Systemy HVAC, instalacje budynków i inżynieria sanitarna

W instalacjach budynkowych zawory kulowe są montowane w systemach grzewczych, chłodniczych i wodociągowych:

• odcięcie dopływu wody ciepłej i zimnej w instalacjach wewnętrznych,

• integracja z rozdzielaczami, wymiennikami ciepła, pompami obiegowymi, zasobnikami, kotłami CO/CWU,

• stosowanie w systemach glikolowych do chłodzenia lub ogrzewania technologicznego,

• zastosowanie w instalacjach wody lodowej i systemach klimatyzacji przemysłowej.

Ich wysoka odporność temperaturowa (do +150°C) i niska strata ciśnienia sprawiają, że nadają się idealnie do pracy w systemach ciepłowniczych, kotłowniach i instalacjach podpodłogowych.

5. Hydraulika siłowa i układy olejowe

Zawory kulowe standardowe G 1/4 – G 2” stosowane są również w niskociśnieniowych i średniociśnieniowych układach hydraulicznych:

• do odcinania dopływu oleju hydraulicznego do pomp, zaworów i siłowników,

• jako zawory serwisowe w układach zbiornikowych, agregatach hydraulicznych,

• w instalacjach chłodzenia olejowego, np. dla reduktorów przemysłowych czy pras hydraulicznych.

Ich kompatybilność z olejami mineralnymi, glikolami i cieczami technologicznymi gwarantuje niezawodne działanie w szerokim zakresie aplikacji.

6. Systemy wodne, irygacyjne i środowiskowe

W sektorze rolnictwa, ochrony środowiska oraz infrastruktury wodnej zawory te stosowane są w:

• instalacjach nawadniających, systemach zraszaczy i kroplowników,

• punkty poboru wody technologicznej i pitnej,

• oczyszczalniach ścieków i przepompowniach, gdzie ważna jest odporność na korozję i działanie chemikaliów,

• systemach uzdatniania wody i stacjach dozujących.

Zawory wykonane z mosiądzu niklowanego oraz te ze stali nierdzewnej mogą pracować w środowiskach o podwyższonej wilgotności, kontaktach z solankami i substancjami chemicznymi niskiej agresywności.

7. Aplikacje specjalne i nietypowe

Zawory kulowe tej serii znajdują również zastosowanie w:

• przemyśle energetycznym – instalacje parowe, systemy chłodzenia turbin, instalacje pomocnicze,

• kolejnictwie i przemyśle transportowym – instalacje sprężonego powietrza w wagonach i pojazdach specjalnych,

• laboratoriach technicznych i badawczo-rozwojowych, gdzie ważna jest możliwość odcinania medium pod wysokim ciśnieniem.

Zawory kulowe z gwintami wewnętrznymi w zakresie G 1/4" – G 2" oferowane przez CPP PREMA zaprojektowano z myślą o maksymalnej funkcjonalności, zgodności z normami przemysłowymi oraz elastyczności zastosowania w różnorodnych warunkach eksploatacyjnych. Szczegółowe dane techniczne zawarte w poniższej sekcji mają kluczowe znaczenie dla projektantów, integratorów systemów oraz działów utrzymania ruchu, którzy dobierają armaturę pod kątem ciśnienia, temperatury, rodzaju medium, geometrii przyłącza oraz warunków środowiskowych.

1. Zakres średnic i gwintów przyłączeniowych

Wszystkie zawory w tej kategorii wyposażone są w przyłącza gwintowane BSPP (British Standard Pipe Parallel), oznaczane jako gwinty G. Są to gwinty cylindryczne, zgodne z międzynarodową normą ISO 228-1, zapewniającą pełną kompatybilność z instalacjami przemysłowymi w Europie i na świecie.

Dostępne rozmiary gwintów:

• G 1/4" – odpowiadający DN8

• G 3/8" – DN10

• G 1/2" – DN15

• G 3/4" – DN20

• G 1" – DN25

• G 1 1/4" – DN32/DN40

• G 1 1/2" – DN40

• G 2" – DN50

Warianty te zapewniają pokrycie szerokiego spektrum przepływów – od instalacji punktowych (np. siłowniki pneumatyczne, urządzenia laboratoryjne), aż po magistrale przesyłowe o dużym natężeniu przepływu.

2. Klasa ciśnieniowa (PN) – zakres dopuszczalnego ciśnienia roboczego

Zawory kulowe CPP PREMA oferują kilka klas odporności na ciśnienie, oznaczanych jako PN (Pressure Nominal), w zależności od konstrukcji, zastosowanego materiału oraz średnicy zaworu.

Typowe klasy PN występujące w tej kategorii:

• PN16 – głównie dla większych zaworów (G2", G3", G4"), szczególnie przy uszczelnieniu FKM

• PN25 – zawory G2” wykonane z mosiądzu niklowanego

• PN30 – najczęściej spotykana wartość w seriach mosiężnych (np. 50.5006.xxxW)

• PN40 – dla wersji G1", G1 1/4", G1 1/2" o podwyższonej wytrzymałości

• PN50 – modele G1/2", G1/4" o najmniejszym przekroju przepływu

• PN63 – w wersjach ze stali nierdzewnej dla wymagających aplikacji

Wnioski praktyczne:

• Mniejsze średnice = większa odporność ciśnieniowa.

• Wersje z uszczelnieniem PTFE i FKM są odporne na podwyższone ciśnienia i temperatury.

• Wybór klasy PN powinien uwzględniać również czynniki takie jak: zmienność ciśnienia, obecność pulsacji hydraulicznych oraz czas przebywania w stanie zamknięcia.

3. Zakres temperatur roboczych – odporność termiczna konstrukcji

Zakres temperatur pracy zaworu zależy głównie od rodzaju zastosowanych uszczelnień. W ofercie CPP PREMA dostępne są trzy podstawowe typy elastomerów i tworzyw uszczelniających:

• NBR (kauczuk butadienowo-akrylonitrylowy):

  • Zakres: od -20°C do +80°C

  • Stosowany w zaworach standardowych do cieczy wodnych, olejów i sprężonego powietrza

• FKM (np. Viton®):

  • Zakres: od -20°C do +150°C

  • Dedykowany do cieczy chemicznych, ciepłej wody, cieczy syntetycznych, pary

• PTFE (teflon):

  • Stabilność: do +200°C

  • Stosowany jako pierścień gniazda kulowego – odporny chemicznie i termicznie

Uwaga: Przekroczenie temperatury granicznej konkretnego uszczelnienia może skutkować jego degradacją, nieszczelnością oraz skróceniem żywotności zaworu. W projektach, gdzie dochodzi do dużych zmian temperatury (np. CIP, układy grzewcze), zalecany jest dobór zaworów z uszczelnieniem FKM/PTFE.

4. Geometria konstrukcji – wpływ na przepływ medium

Zawory z tej kategorii charakteryzują się pełnoprzelotową budową (ang. full bore). Oznacza to, że:

• otwór w kuli ma średnicę niemal równą średnicy przewodu,

• brak istotnych zwężeń eliminuje ryzyko strat ciśnienia,

• przepływ jest laminarny i niskoturbulentny,

• idealne do zastosowań z cieczami nielepkościowymi, gazami oraz mediami mieszanymi.

Taka geometria sprawdza się szczególnie dobrze w instalacjach z dużą prędkością przepływu lub tam, gdzie nie można dopuścić do spadku ciśnienia (np. chłodzenie, zasilanie maszyn, układy pneumatyczne).

5. Typy uchwytów – ergonomia obsługi

W zależności od wymagań przestrzennych i częstotliwości obsługi, zawory oferowane są z różnymi wersjami rękojeści:

• Rączki stalowe malowane proszkowo (czerwone, klasyczne):

  • odporne na uszkodzenia,

  • dobrze widoczne w instalacjach przemysłowych,

  • zapewniają mocny chwyt przy wysokim momencie obrotowym.

• Pokrętła motylkowe z tworzywa (oznaczenie .M):

  • dedykowane do miejsc o ograniczonej przestrzeni,

  • ergonomiczne, lekkie i odporne na korozję,

  • stosowane m.in. w modelach: 80.6067.10W.M, 80.6069.10WZ.M.

Czas otwarcia/zamknięcia wynosi typowo <1 sekundy, dzięki mechanizmowi 90-stopniowego obrotu.

Dobór odpowiednich materiałów konstrukcyjnych w zaworach kulowych decyduje o ich trwałości, odporności na czynniki chemiczne, stabilności wymiarowej oraz odporności na ciśnienie i temperaturę. W przypadku zaworów kulowych standardowych G 1/4 – G 2” oferowanych przez CPP PREMA zastosowano tylko sprawdzone materiały o potwierdzonych parametrach fizykochemicznych, zgodnych z europejskimi normami jakości PN-EN, ISO oraz dyrektywami UE dotyczącymi armatury przemysłowej.

1. Korpus i nakrętka – baza odporności mechanicznej

Materiały stosowane:

• Mosiądz CW617N (EN 12165) – niklowany

• Stal nierdzewna AISI 316 / 1.4401 (zgodna z ASTM A351 CF8M) – stosowana w wersjach chemoodpornych

Właściwości mosiądzu CW617N:

• doskonała obrabialność i szczelność powierzchniowa,

• wysoka odporność na odcynkowanie,

• odporność na korozję w warunkach przemysłowych (woda, powietrze, oleje, glikole),

• łatwość niklowania galwanicznego – poprawa odporności na korozję i ścieranie.

Cechy stali nierdzewnej AISI 316:

• odporność na agresywne media chemiczne (kwasy, zasady, środki czyszczące),

• doskonała odporność na korozję międzykrystaliczną i naprężeniową,

• dopuszczenie do kontaktu z mediami spożywczymi i farmaceutycznymi,

• wysoka trwałość w środowiskach wilgotnych i morskich.

Obróbka powierzchni:

• zawory mosiężne pokrywane są warstwą niklu technicznego, zwiększającą odporność na utlenianie i tarcie,

• powierzchnie wewnętrzne i zewnętrzne zaworów stalowych są dokładnie wytrawiane i pasywowane dla uzyskania jednolitej odporności antykorozyjnej.

2. Kula zaworu – kluczowy element uszczelnienia i przepływu

Materiał:

• Mosiądz CW617N niklowany – w zaworach mosiężnych,

• Stal nierdzewna AISI 316 – w zaworach nierdzewnych.

Pokrycie:

• Chromowanie techniczne kuli – w zaworach mosiężnych; zapewnia wyjątkowo gładką powierzchnię, zmniejsza moment obrotowy i zużycie uszczelnień,

• Polerowanie mechaniczne i elektropolerowanie – w zaworach nierdzewnych, gwarantujące najwyższy poziom gładkości i odporności na osady.

Cechy funkcjonalne:

• pełnoprzelotowa kula eliminuje efekt dławienia przepływu,

• dokładność wykonania kuli rzędu ±0,01 mm zapewnia szczelność klasy A wg EN 12266-1.

3. Uszczelnienia statyczne i dynamiczne – niezawodna bariera dla medium

Typy uszczelnień:

• Gniazda kulowe (pierścienie siedziska):

  • PTFE (Politetrafluoroetylen) – standard w większości modeli,

    • odporność chemiczna na ponad 90% substancji przemysłowych,

    • niski współczynnik tarcia,

    • stabilność temperaturowa do +200°C.

• Uszczelnienia trzpienia i pokrywy (oringi):

  • NBR (kauczuk nitrylowy) – do mediów neutralnych, zakres: -20°C ÷ +80°C,

  • FKM (kauczuk fluorowy, np. Viton®) – dla cieczy agresywnych, gorących, zakres: -20°C ÷ +150°C,

  • EPDM – opcjonalnie do mediów wodnych i pary niskociśnieniowej.

Zastosowanie kombinacji:

• PTFE + NBR – standard do aplikacji wodnych i sprężonego powietrza,

• PTFE + FKM – do cieczy chemicznych, olejów syntetycznych, alkoholi,

• PTFE + EPDM – do systemów uzdatniania wody i aplikacji sanitarnych.

4. Trzpień zaworu – element sterujący i nośny

Materiał:

• Mosiądz CW617N niklowany (modele mosiężne),

• Stal nierdzewna AISI 316 (modele nierdzewne).

Funkcja:

• zapewnia transmisję momentu obrotowego z rękojeści na kulę,

• zawiera rowek na pierścień zabezpieczający i system uszczelnienia dynamicznego,

• zaprojektowany w wersji anty-wyrzutowej (blow-out proof), co zapobiega jego wysunięciu przy ciśnieniu.

5. Rękojeść – ergonomia i bezpieczeństwo obsługi

Typy rękojeści:

• Rączka stalowa malowana proszkowo (czerwona):

  • stal ocynkowana, pokryta lakierem proszkowym odpornym na korozję i promieniowanie UV,

  • gumowy pierścień antypoślizgowy w wybranych modelach,

  • pozycja ON/OFF wyraźnie zaznaczona na uchwycie.

• Pokrętło motylkowe (w modelach .M):

  • wykonane z kompozytu technicznego (PA6 zbrojony włóknem szklanym),

  • lekka konstrukcja,

  • odporność na temperatury do 120°C,

  • idealne do zabudowy modułowej i instalacji panelowych.

6. Śruby, podkładki, zawleczki

Wszystkie elementy złączne wykonane są ze stali nierdzewnej AISI 304 lub 316, co zapewnia:

• brak korozji kontaktowej,

• możliwość pracy w środowiskach wilgotnych i zasolonych,

• długą żywotność nawet w cyklach dynamicznych (częste przełączanie zaworu).

Certyfikaty i zgodność materiałowa

Produkty spełniają wymagania:

• Dyrektywy PED 2014/68/UE – dotyczącej urządzeń ciśnieniowych,

• Dyrektywy RoHS 2011/65/UE – brak metali ciężkich i substancji niebezpiecznych,

• Normy ISO 5208 – klasa szczelności A,

• Certyfikacja NSF/ANSI 61 – w wersjach do wody pitnej (na życzenie),

• Aprobata WRAS lub ACS – dla zaworów ze stali nierdzewnej stosowanych w sektorze sanitarnym.

Zawory kulowe standardowe G 1/4" – G 2” to precyzyjne elementy armatury przemysłowej, zaprojektowane z myślą o niezawodnym działaniu w szerokim zakresie aplikacji. Aby zapewnić ich bezawaryjne funkcjonowanie i pełną szczelność, kluczowe jest przestrzeganie odpowiednich procedur montażowych. Nieprawidłowy montaż może prowadzić do uszkodzeń mechanicznych, nieszczelności, a nawet niebezpiecznych sytuacji w instalacji ciśnieniowej.

1. Warunki przygotowawcze przed montażem

Sprawdzenie warunków technicznych:

• upewnij się, że wybrany zawór jest odpowiedni dla danego medium (chemicznego, cieplnego, gazowego),

• sprawdź zgodność parametrów roboczych z dokumentacją zaworu: ciśnienie robocze (PN), temperatura pracy, typ gwintu,

• zweryfikuj, czy elementy przyłączeniowe (rury, złączki) posiadają odpowiednie zakończenia gwintowane BSPP (G).

Kontrola przedmontażowa zaworu:

• sprawdź, czy zawór jest czysty – brak cząstek stałych w kanale przepływowym i na uszczelnieniach,

• sprawdź płynność ruchu dźwigni – obrót o 90° powinien odbywać się bez oporów,

• sprawdź stan powierzchni uszczelniających i gwintów – nie mogą mieć rys, wżerów, uszkodzeń mechanicznych.

Warunki środowiskowe:

• montaż powinien być prowadzony w temperaturze dodatniej,

• unikać wilgoci i zabrudzeń mogących dostać się do wnętrza zaworu podczas instalacji,

• w przypadku układów wymagających czystości (np. powietrze, woda pitna) należy stosować środki antyseptyczne lub powietrze techniczne do przedmuchu instalacji.

2. Sposób montażu – krok po kroku

Krok 1: Wybór uszczelnienia gwintów

• zawory z gwintem BSPP (G) wymagają użycia:

  • uszczelek płaskich, pierścieni miedzianych, taśmy PTFE lub pasty uszczelniającej – zależnie od przyjętego standardu,

  • NIE należy stosować zbyt dużej ilości taśmy PTFE – może to spowodować pęknięcie gniazda zaworu lub zatkanie przepływu.

Krok 2: Wkręcanie zaworu

• wkręcaj zawór ręcznie do momentu pierwszego oporu,

• następnie dokręć kluczem – ale nie przekraczaj momentu 25–35 Nm dla zaworów G1/2" – G3/4", oraz do 50 Nm dla większych średnic,

• nie używaj klucza nastawnego do rączki zaworu! – do dokręcania używaj wyłącznie klucza płaskiego odpowiedniego rozmiaru,

• trzymaj zawór w miejscu oznaczonym pod kołnierzem korpusu (tzw. sześciokąt montażowy).

Krok 3: Ustawienie pozycji roboczej

• po zamontowaniu, rączka zaworu powinna być łatwo dostępna i widoczna,

• kierunek przepływu nie jest zdefiniowany – zawór działa w obu kierunkach, ale zaleca się montaż trzpieniem do góry (mniejsze ryzyko uszkodzenia przez zanieczyszczenia),

• w aplikacjach z wysoką temperaturą zawór powinien być odizolowany termicznie lub osłonięty.

3. Próba szczelności po montażu

Po zamontowaniu zaworu należy przeprowadzić próbę ciśnieniową całego odcinka instalacji:

• ciśnienie próbne = 1,5 × ciśnienie robocze zaworu, ale nie większe niż jego dopuszczalne PN,

• czas trwania próby: min. 10 minut bez oznak przecieku,

• sprawdź uszczelnienie gwintów oraz gniazd kulowych – szczelność klasy A wymaga pełnego braku kapania lub przesiąkania.

W przypadku stwierdzenia nieszczelności:

• nie należy dokręcać zaworu siłowo,

• należy rozkręcić połączenie, sprawdzić uszczelkę/taśmę PTFE, oczyścić gwinty i ponowić montaż.

4. Uwagi eksploatacyjne i serwisowe

Eksploatacja:

• zawory kulowe należy obsługiwać wyłącznie ręcznie – nie wolno stosować dźwigni przedłużających,

• w cyklicznych układach automatyki zawór można wyposażyć w napęd pneumatyczny lub elektryczny (modele specjalne),

• obrót o 90° otwiera lub zamyka przepływ – pozycja ON/OFF musi być zawsze wyraźnie widoczna.

Konserwacja:

• zawory nie wymagają smarowania ani demontażu podczas eksploatacji,

• przynajmniej raz w roku należy przeprowadzić test szczelności i sprawdzić płynność pracy rączki,

• w środowiskach agresywnych (wilgoć, chemikalia) zaleca się stosowanie rękojeści kompozytowych i zaworów nierdzewnych.

Demontaż:

• należy wykonać na odciętej instalacji i po schłodzeniu medium,

• nie zaleca się ponownego używania zaworu po uszkodzeniu gwintu lub korpusu,

• stare uszczelki należy każdorazowo wymienić.

5. Typowe błędy montażowe – czego unikać

• Nadmierne dokręcanie zaworu – prowadzi do pęknięć lub deformacji gniazda,

• Użycie nieodpowiednich środków uszczelniających – np. past agresywnych chemicznie niszczących uszczelnienia FKM,

• Montaż rączką w dół – zwiększa ryzyko zanieczyszczeń trzpienia i skrócenia żywotności,

• Brak próby szczelności po montażu – może prowadzić do późniejszych awarii,

• Zanieczyszczenia w przewodzie rurowym – piach, wióry, resztki gwintowania mogą uszkodzić gniazdo PTFE.

1. Czy zawory kulowe G 1/4 – G 2” można stosować z dowolnym medium?

Nie. Zawory kulowe tej serii są uniwersalne, ale dobór zależy od rodzaju medium, jego temperatury oraz ciśnienia roboczego. Dla wody, sprężonego powietrza, olejów czy glikoli sprawdzą się standardowe zawory mosiężne z uszczelnieniem PTFE. W przypadku mediów chemicznie agresywnych (np. kwasy, zasady, alkohole, rozpuszczalniki) należy stosować zawory ze stali nierdzewnej AISI 316 z uszczelnieniem FKM lub EPDM. W razie wątpliwości należy zawsze odnieść się do tabeli odporności chemicznej uszczelnień i materiałów korpusu.

2. Czy zawory kulowe można montować w dowolnej pozycji?

Tak, ale z zaleceniami. Konstrukcja zaworów pozwala na montaż w pionie, poziomie i pod kątem. Dla zwiększenia trwałości oraz uniknięcia gromadzenia się zanieczyszczeń przy trzpieniu zaworu, zaleca się montaż trzpieniem do góry. W systemach wymagających serwisowania lub odczytu pozycji zaleca się, aby dźwignia była łatwo dostępna i widoczna.

3. Jaki jest moment dokręcania gwintów dla poszczególnych średnic?

Moment dokręcania zależy od średnicy przyłącza oraz rodzaju zastosowanego materiału uszczelniającego. Dla standardowych połączeń gwintowanych BSPP:

• G 1/4" – G 3/8”: 15–20 Nm

• G 1/2” – G 3/4”: 25–30 Nm

• G 1” – G 1 1/4”: 30–40 Nm

• G 1 1/2” – G 2”: 40–50 Nm

Nigdy nie należy przekraczać tych wartości, by nie uszkodzić gniazda zaworu i nie rozszczelnić połączenia.

4. Czy zawór kulowy może być wykorzystywany jako zawór regulacyjny?

Nie. Zawory kulowe przeznaczone są do funkcji ON/OFF, czyli pełnego otwarcia lub zamknięcia przepływu. Regulowanie przepływu poprzez częściowe otwarcie może prowadzić do:

• erozji kuli i uszczelek,

• niestabilnego ciśnienia,

• uszkodzenia gniazda zaworu.

Do funkcji regulacyjnych należy stosować zawory kulowe z charakterystyką przepływu lub zawory grzybkowe, motylkowe bądź membranowe.

5. Jak często należy przeprowadzać przeglądy zaworów?

W standardowych warunkach eksploatacyjnych:

• raz na 6–12 miesięcy – kontrola szczelności i płynności pracy dźwigni,

• raz na 2–3 lata – weryfikacja stanu uszczelnień (szczególnie przy pracy z wysoką temperaturą lub chemią),

• natychmiast po wystąpieniu nieszczelności, zablokowania lub utraty oporu dźwigni.

W warunkach agresywnych (wilgoć, wysokie temperatury, chemikalia) zaleca się częstsze kontrole (np. co 3 miesiące).

6. Czy zawory kulowe można stosować w instalacjach z wodą pitną?

Tak, ale tylko w odpowiednich wersjach. CPP PREMA oferuje modele mosiężne i nierdzewne zgodne z normami WRAS, ACS, NSF/ANSI 61, a także spełniające wymagania Dyrektywy 98/83/WE (dot. jakości wody przeznaczonej do spożycia). Należy zawsze upewnić się, że dany model posiada odpowiedni certyfikat lub deklarację zgodności.

7. Czy zawory kulowe są odporne na zamarzanie?

Nie. Żaden standardowy zawór kulowy nie jest przystosowany do pracy z medium w stanie zamarzającym. Obecność lodu w zaworze może doprowadzić do:

• pęknięcia korpusu,

• deformacji kuli i gniazda,

• nieszczelności lub zablokowania zaworu.

W instalacjach narażonych na niskie temperatury należy stosować:

• odpowiednie izolacje termiczne,

• ogrzewanie elektryczne rur,

• medium przeciwzamrożeniowe (np. glikol).

8. Czy możliwa jest wymiana samej kuli lub uszczelek w zaworze?

Zawory kulowe CPP PREMA są fabrycznie zmontowane i testowane szczelnościowo. W standardowych wersjach:

• nie przewiduje się rozbierania zaworu, co mogłoby skutkować utratą gwarancji,

• w przypadku awarii – zaleca się wymianę całego zaworu,

• w specjalnych seriach serwisowych możliwa jest wymiana gniazd lub kuli, ale tylko przy zastosowaniu oryginalnych zestawów naprawczych i zgodnie z dokumentacją producenta.

9. Czy zawory mogą być stosowane w instalacjach z parą wodną?

Tak, ale warunkowo. Para wodna o temperaturze do 150°C może być stosowana tylko w modelach z:

• uszczelnieniem FKM lub PTFE,

• metalowym korpusem nierdzewnym,

• odpowiednim doborem ciśnienia (PN 16 lub PN 25 w zależności od temperatury).

W przypadku suchej pary nasyconej lub przegrzanej zaleca się stosowanie zaworów kulowych przystosowanych specjalnie do pary, z metalowym gniazdem i certyfikatem dopuszczającym ich pracę w tej aplikacji.

10. Jakie są najczęstsze przyczyny awarii zaworów kulowych?

Najczęściej spotykane błędy eksploatacyjne:

• Zbyt duży moment dokręcania gwintów – prowadzi do pęknięć,

• Zanieczyszczenia w medium – wióry, piasek, cząstki stałe uszkadzają kulę i uszczelki,

• Zastosowanie nieodpowiednich środków uszczelniających – rozpuszczające elastomery,

• Praca z medium poza dopuszczalną temperaturą – prowadzi do degradacji uszczelnień,

• Montaż bez próby szczelności – wykrycie nieszczelności dopiero w czasie eksploatacji.