Zawory sterowane pneumatycznie 5/3, centralnie zamknięte [ CC ]

Zawory 5/3 sterowane pneumatycznie, w pozycji środkowej centralnie zamknięte (CC), należą do zaawansowanej rodziny rozdzielaczy pneumatycznych stosowanych w automatyce przemysłowej. Marka CPP PREMA przygotowała obszerny wybór takich zaworów, oferując zarówno czysto pneumatyczne modele (np. DTP 5/3 G1/4 CC, ZMG 5/3 G1/8 CC, ZP 5/3 G3/8 CC), jak i szeroką gamę elektrozaworów (chociażby DTE 5/3 G1/4 CC, ZEM 5/3 G1/4 CC, ZE 5/3 G3/8 CC i inne). W zależności od potrzeb, użytkownicy mogą dobrać wariant zasilany przewodowo lub płytowo, a także wybrać różne napięcia zasilania cewek: od 12V czy 24V DC, przez 110V AC, aż po 230V AC.

Czym właściwie wyróżniają się zawory 5/3 z pozycją środkową centralnie zamkniętą? Kluczowa cecha to możliwość zablokowania w stanie neutralnym wyjść siłownika. Oznacza to, że w środkowej pozycji suwaka, obie drogi wylotowe (porty A oraz B) pozostają odcięte zarówno od zasilania (port P), jak i od wydechów (porty R i S). Innymi słowy – ciśnienie, które panuje w komorach siłownika, jest „zamknięte”, co pozwala utrzymać tłoczysko siłownika w danej pozycji. Rozwiązanie takie jest szczególnie cenione w aplikacjach, gdzie priorytetem jest bezpieczeństwo oraz stabilność położenia siłownika w czasie przerw w cyklu sterowania.

W asortymencie CPP PREMA znajdziemy m.in. modele Elektrozaworów DTE 5/3 G1/4 (przewodowych) oraz w wersji płytowej (np. DTE 5/3 G1/4-3/8 CC czy DTE 5/3 G1/8-1/4 CC). Obecne są również warianty ZMG i ZE, odpowiadające innym standardom konstrukcyjnym czy wymiarowym, co pozwala wpasować te rozdzielacze w różnorodne układy automatyki. Nie brakuje też modeli dedykowanych do większych przepływów, z gwintem G1/2 lub G3/4, a także wersji kompaktowych G1/8 z cewkami o mocy 2,5W lub 3VA (szczególnie przydatnych w układach niskiej mocy).

Ważną zaletą jest elastyczność w doborze parametrów cewki. Możemy spotkać warianty na napięcie stałe (DC) – często 24V DC, czasem 12V DC – oraz na napięcie przemienne (AC) – 24V, 110V czy 230V. Moc typowych cewek oscyluje w okolicach 6,5W (przy DC) lub 6,5VA (przy AC), lecz w seriach energooszczędnych (ZEM) spotyka się cewki 2,5W DC czy 3VA AC. Ta różnorodność pozwala projektantom dopasować zawór do konkretnej infrastruktury zasilającej, bez konieczności przerabiania istniejących obwodów sterowania. Dostępne są także cewki z sygnalizacją LED, która usprawnia diagnostykę – dioda pokazuje bowiem, kiedy cewka jest faktycznie pobudzona napięciem.

Wymienione produkty występują zarówno w wersjach sterowanych elektrycznie (elektrozawory), jak i w odmianach całkowicie pneumatycznych (np. DTP 5/3 CC, ZMG 5/3 CC, ZP 5/3 CC). W tych drugich, do przełączania suwaka używamy dodatkowych sygnałów powietrza sterującego, co bywa preferowane w niektórych zakładach, gdzie pragnie się ograniczyć wpływ zasilania elektrycznego (np. strefy niebezpieczne, strefy ATEX). Z kolei w standardowych obszarach przemysłowych często dominują elektrozawory, bo znacznie ułatwiają integrację z systemami PLC lub innymi sterownikami automatyki.

Skąd tak duże znaczenie pozycji środkowej centralnie zamkniętej? W wielu aplikacjach inżynierskich potrzebujemy mieć pewność, że w razie braku sygnału (np. awaria układu, chwilowa przerwa w sterowaniu), siłownik nie opuści dotychczasowej pozycji. Wyobraźmy sobie maszynę, w której tłoczysko siłownika podtrzymuje ciężki element. Zawór 5/3 CC sprawi, że nawet jeśli zabraknie ciśnienia zasilającego, wewnętrzna komora siłownika pozostanie pod ciśnieniem zmagazynowanym w jej wnętrzu (w granicach pewnych minimalnych nieszczelności), a tłoczysko nie opadnie nagle. To ważny atut w systemach, gdzie bezpieczeństwo i stabilność są priorytetem.

Kolejnym atutem zaworów 5/3 CC jest możliwość kontrolowanego wysterowania siłownika w lewo bądź w prawo (w przypadku dwustronnej cewki lub dwustronnego sterowania pneumatycznego), przy czym w stanie neutralnym (bez podanego sygnału) tłoczysko zostaje „zablokowane” w miejscu. Rozwiązanie to doceniają także branże automotive czy spożywcze, gdzie często liczy się możliwość utrzymania precyzyjnego położenia elementu w trakcie inspekcji jakościowej bądź operacji montażu kolejnych komponentów. Zawory 5/3 centralnie zamknięte to zatem fundament automatyki tam, gdzie zdefiniowany, stabilny postój siłownika w pozycji środkowej (lub dowolnej innej, w której się znajdował) wpływa na efektywność i bezpieczeństwo pracy.

Firma CPP PREMA dba o jakość wykonania każdego z prezentowanych zaworów. Korpusy z reguły są aluminiowe, anodowane, a suwak zwykle wykonany z hartowanej stali lub tworzywa sztucznego o niskim współczynniku tarcia. Uszczelki bazują na materiałach typu NBR czy FKM, w zależności od wymagań temperaturowych i chemicznych. Taka konstrukcja oznacza, że zawory dobrze radzą sobie z typowymi warunkami występującymi w fabrykach (ciśnienia 2–10 bar, temperatury od -5°C do +50°C, a przy pewnych wariantach i szersze zakresy). Szeroko zakrojone testy przełączania potwierdzają wytrzymałość tych rozdzielaczy na setki tysięcy lub miliony cykli, jeżeli tylko powietrze jest odpowiednio uzdatnione (filtracja, odwadnianie, ewentualne naolejanie).

Nie można zapomnieć o bogactwie dostępnych rozmiarów przyłączy. Począwszy od G1/8 i G1/4, przeznaczonych do mniejszych przepływów czy siłowników, poprzez G3/8 czy G1/2 w aplikacjach średniej skali, a kończąc na G3/4 dla naprawdę dużych przepływów i siłowników o rozległych średnicach. Obok gwintowanych wersji, liczną reprezentację stanowią warianty płytowe. Montaż na płytach przyłączeniowych (czasem zgodnych z ISO 5599-1) zapewnia modułowość, sprawną wymianę w razie awarii, a także łatwą rozbudowę wyspy zaworowej. Z kolei brak konieczności stosowania wielu wkręcanych złączek redukuje liczbę potencjalnych miejsc nieszczelności.

Zawory 5/3 centralnie zamknięte (CC) pełnią kluczową funkcję w automatyce przemysłowej, oferując możliwość zatrzymania siłownika w danej pozycji poprzez zablokowanie dopływu i odpływu powietrza w pozycji neutralnej. W ofercie CPP PREMA znajdziemy szeroką gamę takich zaworów – od małych modeli G1/8 i G1/4, po większe G3/8, G1/2 czy G3/4. Każdy z nich sprawdza się w nieco innych warunkach, ale łączy je wspólna cecha: stabilizacja pozycji siłownika, nawet przy braku sygnału sterującego. Poniżej prezentujemy obszary, w których zawory 5/3 CC okazują się niezastąpione.

1. Linie montażowe i manipulatory
   W zakładach, gdzie zachodzi konieczność precyzyjnego ustawiania elementów, zawór 5/3 CC pozwala utrzymać część w zadanej pozycji bez ryzyka jego opadnięcia. Przykładowo, w montażu modułów elektronicznych, siłownik może w danej chwili przytrzymać płytkę PCB w miejscu, a po ustaniu sygnału sterującego – dzięki centralnemu zamknięciu – płytka nie opadnie i nie zostanie przesunięta.

2. Robotyka i systemy pick-and-place
   W robotach wyposażonych w chwytaki pneumatyczne, kluczową rolę odgrywa pewne utrzymanie detalu. Jeżeli chcemy, by w stanie neutralnym (np. awaria, brak zasilania) chwytak nie wypuścił przedmiotu, zawór 5/3 CC może okazać się idealny. Po wyłączeniu cewek lub zaniku sterowania, chwytak zachowuje ciśnienie w swojej komorze i nie zwalnia trzymanego obiektu.

3. Przemysł samochodowy
   W branży automotive często wykorzystuje się siłowniki dużych rozmiarów, które muszą utrzymać element karoserii, skrzyni biegów czy innej części. Zawory 5/3 centralnie zamknięte gwarantują, że w przypadku przestoju na linii montażowej, siłownik pozostaje w swoim położeniu. Jest to szczególnie ważne dla bezpieczeństwa pracowników i ochrony drogich komponentów.

4. Maszyny pakujące i etykietujące
   W wielu procesach pakowania kluczowa jest synchronizacja ruchów siłowników z transporterami taśmowymi. Gdy system z jakiegoś powodu wstrzymuje pracę (np. zator na linii), zawór 5/3 CC utrzymuje pozycję siłownika, by opakowanie czy produkt nie został przesunięty. To minimalizuje błędy w procesie pakowania i dba o jakość finalnego produktu.

5. Systemy prasy i formowania
   W urządzeniach formujących tworzywa sztuczne, kształtujących blachę czy kompozyty, istotne jest, by tłoczysko pozostawało zablokowane w wymaganym etapie. Gdy zawór 5/3 CC przechodzi w stan neutralny, komory siłownika są odcięte od zasilania i wydechów, co pozwala zachować jednolite ciśnienie, utrzymujące formę lub materiał w wybranej konfiguracji.

6. Aplikacje związane z bezpieczeństwem
   W niektórych aplikacjach bezpieczeństwa dąży się do zatrzymania siłownika w przypadku awarii lub zatrzymania awaryjnego (E-Stop). Zawory 5/3 CC zapewniają, że siłownik nie będzie miał dostępu do dalszego ciśnienia, ale jednocześnie nie odprowadzi posiadanego ciśnienia, co przekłada się na „zamrożenie” siłownika w danym położeniu. Jest to cecha, którą docenia się przy obsłudze ciężkich ładunków czy ruchomych platform.

7. Automatyka laboratoryjna i prototypowa
   W małych stanowiskach badawczych, gdzie prowadzi się eksperymenty z różnymi ustawieniami siłowników, zawór 5/3 CC pozwala na utrzymanie określonego stanu bez ciągłego nadzoru. W razie braku sygnału sterującego (np. sterownik PLC kończy serię testów), siłownik trwa w ustalonym położeniu, co ułatwia analizę wyników i powtarzalność badań.

8. Systemy transportu pionowego
   Maszyny typu windy czy podnośniki pneumatyczne potrzebują, by platforma czy kosz z ładunkiem nie opadały gwałtownie w razie zaniku sygnału. Dzięki pozycji środkowej centralnie zamkniętej, ciśnienie w siłowniku utrzymuje platformę na danym poziomie. Jest to ważne ze względów bezpieczeństwa i organizacji pracy w magazynach, centrach logistycznych czy halach produkcyjnych.

9. Układy sterowania bramami i zasuwami
   W branżach rolniczych, spożywczych i przemysłowych częste są pneumatyczne zasuwy czy klapy. W stanie neutralnym – np. w trakcie przeglądu lub czyszczenia instalacji – klapa nie powinna samoczynnie się otwierać ani zamykać. Zawór 5/3 CC „zatrzymuje” siłownik, dzięki czemu zasuwa pozostaje tam, gdzie była w momencie przerwania sygnału.

10. Roboty kolaboracyjne i systemy montażu ręcznego
    Coraz więcej zakładów wdraża współpracę ludzi z robotami (coboty). Bezpieczeństwo wymaga, by w razie konieczności siłowniki zatrzymywały się w bieżącej pozycji, nie zwalniając ładunku na operującego człowieka. Zawory 5/3 centralnie zamknięte istotnie zwiększają kontrolę nad ruchami robotycznych manipulatorów, ograniczając ryzyko wypadków.

11. Przemysł chemiczny i farmaceutyczny
    W środowiskach, gdzie występują substancje niebezpieczne, kontakt z niekontrolowanym ruchem siłownika może być groźny. Zawory 5/3 CC blokują tłoczysko w wybranym położeniu, zapobiegając ewentualnym wyciekom substancji czy mieszaniu się reagentów w niewłaściwym momencie. W efekcie minimalizuje się ryzyko błędów procesowych i zwiększa stabilność pracy.

12. Górnictwo i strefy z ograniczonym dopływem energii
    W kopalniach czy tunelach, gdzie momentami brakuje pewnego zasilania, zawory 5/3 CC potrafią utrzymać stabilne ciśnienie w siłowniku mimo chwilowych wahań zasilania sprężonym powietrzem czy awarii kompresora. Dzięki temu system nie traci bieżącego stanu i nie wymaga dodatkowego resetu w przypadku krótkotrwałych spadków ciśnienia.

13. Układy sterowania w przetwórniach drewna
    W branży drzewnej, w której stosuje się prasy do klejenia czy zaciskania elementów, centralne zamknięcie gwarantuje utrzymanie docisku bez potrzeby ciągłego doprowadzania powietrza. W sytuacji, gdy dana seria elementów musi wyschnąć pod określonym naciskiem, zawory 5/3 CC pozwalają na minimalizację zużycia energii i utrzymanie stabilnego ciśnienia w siłowniku.

14. Linie testowe i kontrolne
    W stacjach kontrolnych, gdzie sprawdza się komponenty pod kątem wytrzymałości mechanicznej czy szczelności, bywa konieczność unieruchomienia badanego obiektu pod naciskiem siłownika. W pozycji neutralnej (przy braku sygnału) zawór 5/3 CC nie wypuszcza powietrza z siłownika, a więc siła nacisku pozostaje zachowana – to ułatwia dokonywanie pomiarów i testów.

15. Systemy magazynowania energii pneumatycznej
    W niektórych rozwiązaniach korzystających z magazynowania sprężonego powietrza (np. w ramach energii odnawialnej), zawory 5/3 centralnie zamknięte pozwalają „zatrzymać” ciśnienie w siłowniku lub zbiorniku, eliminując straty podczas postoju. Z punktu widzenia inżynierskiego, taka funkcja bywa nieoceniona w zapewnieniu długotrwałej efektywności magazynowania.

Dane techniczne zaworów 5/3 centralnie zamkniętych (CC) to fundament umożliwiający ich prawidłowy dobór i efektywną pracę. CPP PREMA, jako uznany producent w branży pneumatyki, dostarcza szczegółowe parametry dotyczące konstrukcji, zakresów ciśnienia, przepływów, napięć cewki i wielu innych kwestii. Poniżej skupiamy się na najważniejszych informacjach, które warto rozważyć przed zakupem i instalacją zaworów 5/3 CC.

1. Konfiguracja suwaka: 5/3 CC

W pozycji środkowej zawór blokuje porty A i B. Oznacza to, że siłownik jest odcięty zarówno od zasilania (port P), jak i od wydechu (R, S). W praktyce utrzymuje się ciśnienie w komorach siłownika, co pozwala zachować jego położenie. Pozostałe dwie pozycje (skrajne) odpowiadają klasycznemu przełączaniu:

• w jednej podaje się powietrze na A, a B łączy z wydechem,

• w drugiej podaje się powietrze na B, a A łączy z wydechem.

2. Zakres ciśnień roboczych

Typowy zakres ciśnienia zasilającego (P) wynosi ok. 2–10 bar. W niektórych wersjach minimalne ciśnienie może być wyższe (np. 3 bar dla dużych zaworów), a w innych niższe (np. 1,5 bar przy wersjach z pilotem pneumatycznym przystosowanym do niskiego ciśnienia). Maksymalne ciśnienie często mieści się w granicach 8–10 bar. Warto zawsze sprawdzić kartę katalogową, ponieważ zbyt niskie ciśnienie może uniemożliwić prawidłowe przełączanie suwaka, a przekroczenie górnej granicy grozi uszkodzeniem elementów.

3. Rodzaje przyłączy: gwintowane i płytowe

W ofercie CPP PREMA występują modele gwintowane (G1/8, G1/4, G3/8, G1/2, G3/4) i płytowe (np. ISO 5599-1). Wersje gwintowane pozwalają na tradycyjny montaż za pomocą nypli i szybkozłączek, podczas gdy płytowe (wyspy zaworowe) upraszczają instalację w bardziej rozbudowanych systemach. Przepływ zależny jest od średnicy przyłączy oraz wewnętrznych przekrojów kanałów.

4. Przepływ (Cv, Kv)

Producent często podaje w dokumentacji współczynniki Cv lub Kv, wskazujące jaką ilość powietrza można przepuścić przy określonej różnicy ciśnień. Dla zaworów G1/8 Cv może wynosić około 0,6–0,8, przy G1/4 rosnąć do 1,0–1,5, a przy G3/8 i G1/2 osiągać wartości 2,0–3,0 lub wyższe. Dobór przepływu ma znaczenie przy szybkich cyklach siłownika lub dużych objętościach, gdzie chcemy uniknąć opóźnień w napełnianiu komór siłownika.

5. Napięcia zasilania i moce cewek

Elektrozawory 5/3 CC CPP PREMA dostępne są z różnymi cewkami, m.in.:

• 12V DC, 24V DC (najczęściej 6,5W, czasem 2,5W w serii ZEM),

• 24V AC, 110V AC, 230V AC (zwykle 6,5VA lub 3VA w energooszczędnych wariantach).

Opcje LED sygnalizują stan załączenia, co przydaje się do szybkiej weryfikacji w rozległych układach sterowania. Moc cewki warto dobierać także pod kątem warunków chłodzenia i obciążenia obwodów sterujących.

6. Czas przełączania

Zawory 5/3 CC działają zazwyczaj w przedziale kilkunastu do kilkudziesięciu milisekund. Konkretny czas zależy od rozmiaru, ciśnienia, rodzaju cewki (lub sterowania pneumatycznego) i konstrukcji pilota. Modele z dużym przepływem, wyposażone w solidne sprężyny suwaka, mogą przełączać się nieco wolniej niż kompaktowe, szybkie jednostki G1/8.

7. Zakres temperatur pracy

Standardowo zawory przystosowano do temperatur ok. -5°C do +50°C. Niektóre odmiany (np. z uszczelnieniami FKM) mogą pracować w 60°C. Przy instalacjach w strefach mroźnych (np. -10°C) zaleca się dbać o suchy obieg powietrza i konsultować z producentem co do wersji z przeznaczeniem niskotemperaturowym.

8. Materiały korpusu i suwaka

Zwykle korpus wykonany jest z aluminium anodowanego, natomiast suwak – ze stali nierdzewnej, stali hartowanej lub tworzywa inżynieryjnego. Szczegółowiej omawiamy to w sekcji „Materiałów konstrukcyjnych”. Dobór surowca przekłada się na trwałość zaworu i ogranicza zużycie wewnętrznych uszczelnień.

9. Typ i układ uszczelnień

Przeważnie w zaworach 5/3 CC znajdziemy uszczelki NBR (kauczuk butadienowo-akrylonitrylowy). W odmianach wysokotemperaturowych lub chemoodpornych można spotkać FKM (Viton). Uszczelnienia dbają o minimalizowanie przecieków między portami. W pozycji centralnie zamkniętej kluczowe jest, by wyjścia A i B nie miały „przebicia” do zasilania czy wydechów – stąd wysoka precyzja w doborze i obróbce elementów uszczelniających.

10. Poziom hałasu

Choć nie jest to najważniejszy parametr, warto pamiętać, że szybkie przełączanie zaworów generuje hałas na wydechach. Przy dużych przepływach i wysokich ciśnieniach może on sięgać 80–90 dB. Montaż tłumików na portach R i S zredukuje natężenie dźwięku, co podnosi komfort i bezpieczeństwo w miejscu pracy.

11. Orientacja montażowa

Większość zaworów 5/3 CPP PREMA można zamontować w dowolnej pozycji. Niekiedy jednak producent sugeruje orientację poziomą, aby ułatwić odprowadzenie ewentualnej wilgoci z komór pilota lub by zapewnić łatwiejszy dostęp do przycisków ręcznego sterowania. Przy wersjach płytowych, montaż określa standard płyt (np. ISO 5599-1).

12. Standardy i certyfikaty

Zawory 5/3 CC od CPP PREMA spełniają normy bezpieczeństwa obowiązujące w Europie. Zwykle posiadają znak CE. Niektóre serie występują w wykonaniu ATEX, czyli przystosowanym do stref zagrożenia wybuchem. Wersje płytowe ISO odwołują się do normy ISO 5599-1, co zapewnia spójność wymiarową i możliwość zamiany z innymi kompatybilnymi produktami.

13. Warianty sterowania

• Sterowanie elektryczne (elektrozawór): suwak przełączany za pomocą cewek elektromagnetycznych. W praktyce, część główna zaworu jest pilotowana pneumatycznie, ale sygnał do pilota pochodzi z cewki.

• Sterowanie wyłącznie pneumatyczne: wymaga doprowadzenia dodatkowych portów sterujących (X, Y), co uniezależnia układ od zasilania elektrycznego. Często spotykane w strefach, w których nie wolno stosować aparatury elektrycznej, lub tam, gdzie preferuje się czysto pneumatyczną logikę sterowania.

14. Cewki LED i z manualnym override

Część elektrozaworów posiada diodę LED. Dioda świeci, gdy cewka jest zasilana, co wspomaga szybką diagnostykę. Manual override (przycisk ręcznego przełączania) bywa przydatny w testach i uruchomieniach – można wówczas przełączyć zawór bez konieczności wysyłania sygnału z PLC.

15. Odporność na wibracje i środowisko

W halach produkcyjnych panują nieraz wibracje. Solidna konstrukcja korpusu i pewne mocowanie cewki w korpusie minimalizują ryzyko poluzowania się elementów. Producent deklaruje odporność na wibracje typowe dla maszyn przemysłowych. Należy jednak zadbać, by nie przekraczać warunków określonych w kartach katalogowych – np. zbyt silne wibracje czy uderzenia mogą deformować wewnętrzne prowadnice.

16. Przegląd i konserwacja

Producent zwykle zaleca okresowe czyszczenie portów i weryfikację stanu uszczelnień, szczególnie przy długotrwałej eksploatacji w trudnych warunkach (duże zapylenie, wysoka wilgotność). W razie spadku wydajności przełączania lub wzrostu nieszczelności warto przeprowadzić serwis – niektóre modele pozwalają na wymianę oringów czy zespołu suwaka bez potrzeby kupowania nowego korpusu.

17. Deklarowana żywotność

Z reguły zawory 5/3 CC osiągają miliony cykli przełączania. Jednak faktyczna żywotność zależy od jakości sprężonego powietrza (filtracja, osuszanie), częstotliwości pracy (np. kilkadziesiąt cykli na minutę vs. kilka cykli na godzinę), temperatury i ogólnych warunków (wibracje, wilgotność). Niektóre serie, zwłaszcza dedykowane do intensywnych zastosowań, potrafią bezproblemowo pracować latami w trybie kilkuset tysięcy cykli miesięcznie, pod warunkiem zachowania odpowiednich procedur konserwacyjnych.

18. Różne tryby pracy i odległość od siłownika

Wydajność zaworu zależy także od rozłożenia przewodów pneumatycznych. Im dłuższe przewody, tym większe opory przepływu i spadki ciśnienia. Dlatego w szybkich układach, wymagających krótkich czasów reakcji, warto montować zawór możliwie blisko siłownika. Wersje płytowe (z wyspami) też mogą minimalizować łączną długość węży.

Trwałość i niezawodność zaworów 5/3 CC w dużej mierze wynikają z zastosowanych materiałów konstrukcyjnych. CPP PREMA, jako doświadczony producent w dziedzinie pneumatyki, przykłada dużą wagę do doboru surowców, by każdy produkt odznaczał się wysoką wytrzymałością, szczelnością i odpornością na zużycie. W sekcji tej omówimy główne materiały i technologie wykorzystywane przy wytwarzaniu zaworów 5/3 w pozycji środkowej centralnie zamkniętej.

1. Korpus z aluminium anodowanego
   Najczęściej spotykaną praktyką jest stosowanie aluminium, ponieważ oferuje korzystny stosunek masy do wytrzymałości. Aluminium jest łatwe w obróbce, co pozwala na precyzyjne frezowanie kanałów i otworów. Aby uodpornić powierzchnię na korozję i zarysowania, przeprowadza się proces anodowania, w trakcie którego na wierzchniej warstwie aluminium powstaje twarda powłoka tlenków. Ta dodatkowa ochrona pomaga zachować estetykę, zabezpiecza przed wpływem wilgoci i zwiększa twardość powierzchni.

2. Suwak z twardej stali lub tworzywa inżynieryjnego
   Sercem zaworu 5/3 jest suwak, przesuwający się między pozycjami wzdłuż kanałów korpusu. By zapewnić trwałość i niskie tarcie, sięga się po stal nierdzewną, stal hartowaną bądź tworzywa takie jak POM (poliacetal). Stal nierdzewna (np. AISI 304 czy 316) cechuje się odpornością na korozję, a jednocześnie można ją precyzyjnie szlifować. Tworzywa inżynieryjne wyróżniają się z kolei niskim współczynnikiem tarcia i dobrą stabilnością wymiarową, co bywa ważne w zaworach o bardziej kompaktowych gabarytach.

3. Uszczelnienia z NBR, FKM lub EPDM
   Kluczową rolę dla szczelności odgrywają uszczelki rozdzielające poszczególne kanały wewnątrz korpusu. Najczęściej stosowanym materiałem jest NBR (kauczuk butadienowo-akrylonitrylowy), dobrze tolerujący olej w powietrzu i posiadający wystarczającą elastyczność w typowych warunkach od -5°C do +50°C. Jeśli aplikacja wymaga odporności na wyższe temperatury czy agresywne związki chemiczne, sięga się po FKM (Viton). W niektórych wersjach, zwłaszcza w branży spożywczej, stosowany jest EPDM, który charakteryzuje się lepszą odpornością na parę wodną i wysokie temperatury.

4. Sprężyny i elementy pilotowe
   W modelach elektrozaworów 5/3 CC występują sprężyny pilota oraz drobne elementy ułatwiające powrót suwaka do pozycji środkowej. Wykorzystuje się w nich najczęściej stal sprężynową (np. stal węglową hartowaną) lub stal nierdzewną. Te niewielkie komponenty poddawane są obróbce cieplnej, dzięki czemu zachowują sprężystość i nie pękają przy wielokrotnych cyklach przełączania.

5. Obudowy cewek z tworzyw sztucznych i metalu
   Elektrozawory z cewkami 24V DC, 110V AC czy 230V AC często korzystają z obudów z tworzyw sztucznych (np. poliamidu) lub z metalowych (aluminium, stal). Tworzywo redukuje ciężar i zapewnia dobrą izolacyjność elektryczną, natomiast metal lepiej odprowadza ciepło. W zależności od serii i wymagań termicznych można wybrać optymalny wariant. W cewkach z diodami LED, moduł LED bywa zalany w masie tworzywa, co zwiększa odporność na wibracje.

6. Powłoki ochronne i przeciwwybuchowe
   Dla stref ATEX lub środowisk narażonych na korozję, producent oferuje specjalne wersje pokrywane dodatkowymi powłokami antykorozyjnymi, np. niklowaniem czy chromowaniem elementów. Zawory w wykonaniu iskrobezpiecznym z reguły mają wzmocnione obudowy i uszczelnienia, chroniące przed iskrzeniem lub przegrzaniem.

7. Elementy płyt przyłączeniowych
   W wersjach płytowych (np. ISO 5599-1) sama płyta wykonana jest z wytrzymałego aluminium, stali czy mosiądzu, a pomiędzy płytą a zaworem układa się oringi z NBR lub FKM. Te oringi muszą idealnie pasować do kanałów w płycie i korpusie zaworu, zapobiegając mikronieszczelnościom między obwodami. Materiały charakteryzują się precyzyjną obróbką CNC, by zagwarantować jednolitą płaszczyznę styku.

8. Manual override i przyciski sterowania
   W wielu modelach występuje przycisk do ręcznego przełączenia zaworu (manual override). Bywa on najczęściej wytwarzany z tworzywa sztucznego odpornego na ścieranie lub z polerowanego metalu. Konstrukcja musi wytrzymywać częste wciskanie, zapewniając jednocześnie szczelność, gdy przycisk jest zwolniony.

9. Trwałość i precyzja obróbki
   Istotnym czynnikiem jest jakość obróbki metalu, a także tolerancje wymiarowe. W zaworach 5/3 CC kluczowa pozostaje geometria kanałów wewnętrznych – suwak nie może ocierać się nadmiernie ani przepuszczać powietrza przez nieszczelne obszary. Anodowanie czy polerowanie zmniejsza tarcie, co wprost przekłada się na liczbę możliwych cykli przełączeń bez widocznych oznak zużycia.

10. Zespoły pilotowe
    W elektrozaworach 5/3 CC mamy do czynienia z zespołem pilotowym, który w odpowiedzi na sygnał cewki naprowadza główny suwak w odpowiednie położenie. Konstrukcja tego pilota składa się z mikro-korpusu (także z aluminium lub tworzywa), niewielkiego suwaka, sprężyn i uszczelek. Materiały muszą być odporne na częste przełączenia i gwarantować wysoką czułość przy różnorodnych ciśnieniach. Właściwa obróbka i wykończenie tych detali stanowią klucz do sprawnego działania całego zaworu.

11. Kompatybilność z olejem w powietrzu
    W wielu zakładach (np. w systemach pneumatyki smarowanej) powietrze przesyłane do siłowników zawiera olej. Materiały użyte w zaworach 5/3 CC CPP PREMA, szczególnie uszczelnienia NBR czy FKM, są na ogół odporne na typowe oleje przemysłowe. Ważne, by unikać przekroczenia dopuszczalnej ilości oleju w obiegu bądź stosować smary, które nie kolidują z elastomerami w zaworze.

12. Dostosowanie do agresywnych środowisk
    Jeżeli aplikacja wymaga odporności na chemikalia czy kontakt z oparami kwasów, firma może zaoferować zawory w specjalnym wykonaniu. Czasami korpusy tworzy się z mosiądzu lub stali nierdzewnej. Uszczelnienia PTFE czy FKM zapewniają wyższą barierę chemiczną. Tego typu warianty przeznaczone są dla branż chemicznych, spożywczych (przy intensywnych procesach mycia) lub farmaceutycznych.

13. Smary wewnętrzne
    Podczas montażu fabrycznego suwak i uszczelnienia pokrywane są cienką warstwą smaru odpornego na starzenie i wysokie temperatury. Smar obniża tarcie, zwiększa płynność przełączania i zapobiega mikrozatarciom przy intensywnym cyklu. W aplikacjach bezolejowych (np. w przemyśle spożywczym) smary muszą spełniać standardy higieniczne, takie jak NSF H1.

14. Elementy mocujące i łączące
    Przyłączy gwintowanych i płytowych nie można lekceważyć. Wytrzymałość gwintów (G1/8, G1/4 itp.) zależy od precyzji obróbki i twardości materiału. Wersje płytowe mają śruby mocujące zawór do płyty – często ze stali nierdzewnej lub ocynkowanej stali węglowej. Zachowanie odpowiedniego momentu dokręcania zapobiega nieszczelnościom i uszkodzeniom oringów.

15. Ekologia i recykling
    Aluminium – główny materiał korpusu – jest metalem powszechnie poddawanym recyklingowi. Podobnie stal. Tworzywa sztuczne (z suwaka czy obudów cewek) też w wielu przypadkach można ponownie przetworzyć. Firma CPP PREMA stara się ograniczać zbędne odpady i używać materiałów z możliwością wtórnego wykorzystania, kładąc nacisk na aspekty środowiskowe.

16. Testy materiałowe
    Aby mieć pewność, że wybrane materiały sprostają eksploatacji, producent przeprowadza szereg testów: badania twardości, odporności na korozję, analizę mikrostruktury, próby szczelności w różnych ciśnieniach i temperaturach. Dzięki temu finalny produkt gwarantuje stabilne parametry, minimalne ryzyko defektów i długą żywotność.

17. Powłoki antyadhezyjne
    W niektórych specjalnych rozwiązaniach, zawory 5/3 CC mogą być dodatkowo pokryte powłokami antyadhezyjnymi, zapobiegającymi przyleganiu pyłów czy osadów. Takie wykończenie poprawia nie tylko walory estetyczne, ale też zapobiega kumulacji zabrudzeń, co wydłuża okres pomiędzy przeglądami i konserwacją.

Montaż zaworów 5/3 centralnie zamkniętych (CC) wymaga przestrzegania określonych procedur, by zapewnić prawidłowe działanie i wieloletnią, bezproblemową eksploatację. Poniższe kroki i wskazówki – opracowane na bazie zaleceń CPP PREMA – pomogą uniknąć błędów, ograniczając potencjalne przecieki i awarie. Należy pamiętać, że każdy model może posiadać dodatkowe, szczegółowe instrukcje, dołączone do dokumentacji technicznej.

1. Przygotowanie stanowiska pracy

• Wyłącz dopływ sprężonego powietrza i upewnij się, że w układzie nie ma ciśnienia resztkowego.

• Zgromadź potrzebne narzędzia: klucze płaskie/nasadowe odpowiednich rozmiarów, taśmę teflonową (PTFE) bądź masę uszczelniającą, wkrętaki do wtyczek cewek, ewentualnie klucz dynamometryczny.

• Zapewnij sobie warunki czystego i suchego otoczenia, by zminimalizować ryzyko wnikania pyłu do wnętrza zaworu.

2. Identyfikacja portów

W zaworach 5/3 CC wyróżniamy pięć głównych portów pneumatycznych:

• P (zasilanie sprężonym powietrzem),

• A i B (wyjścia do siłownika),

• R i S (wydechy).

Zazwyczaj na korpusie widoczne są symbole bądź cyfry (np. 1 – zasilanie, 2 i 4 – wyjścia, 3 i 5 – wydechy). Sprawdź dokumentację, aby potwierdzić układ w danym modelu. W przypadku elektrozaworów pamiętaj też o podłączeniu cewki bądź cewek (dwie cewki w większości 5/3).

3. Montaż gwintowanych wersji przewodowych

1. Dokręcanie złączek

   • Przed wkręceniem złączek w gniazda zaworu oczyść gwinty z ewentualnych zanieczyszczeń.

   • Na gwint nanieś 2–3 zwoje taśmy PTFE lub niewielką ilość uszczelniacza. Unikaj nadmiaru, bo fragmenty taśmy mogłyby dostać się do kanałów.

   • Dokręcaj złączki z wyczuciem. Zbyt mocne dokręcenie może naruszyć gwint w korpusie, za słabe – skutkować nieszczelnością.

2. Podłączenie węży

   • Port P łączysz z głównym źródłem powietrza (np. rozdzielcza magistrala),

   • Porty A i B biegną do siłownika (odpowiednio do jego komór),

   • Porty R i S to wydechy – można zainstalować tłumiki, jeśli chcesz ograniczyć hałas.

3. Podłączenie cewki

   • W elektrozaworach wtyczki do cewek zwykle typu DIN 43650 lub M12.

   • Upewnij się, że napięcie (24V DC, 110V AC czy 230V AC) zgadza się z parametrami cewki.

   • Załóż wtyczkę, zabezpiecz śrubą. W wariantach LED dioda zamontowana w wtyczce pozwoli Ci sprawdzić załączenie.

4. Montaż płytowy (wyspy zaworowe)

Wykorzystanie płyt przyłączeniowych pozwala stworzyć modułowy system wielu zaworów. Kroki:

1. Instalacja płyty
   Zamocuj płytę (ISO lub dedykowaną) na stabilnej konstrukcji. Sprawdź, czy kanały w płycie nie są zanieczyszczone.

2. Uszczelnienie powierzchni stykowych
   Umieść oringi w wyfrezowanych gniazdach płyty. Zwróć uwagę na kierunek i dopasowanie – każdy oring musi idealnie przylegać do swojego kanału.

3. Osadzenie zaworu
   Delikatnie połóż zawór na płycie, sprawdzając, czy kanały pokrywają się z uszczelkami.
   Przykręć zawór śrubami mocującymi do płyty, dociskając je równomiernie. Zbyt nierównomierne dokręcanie może prowadzić do mikronieszczelności.

4. Przyłącza zasilania i wydechu
   Płyta ma swoje porty do zasilania (P), wydechów (R, S) i wyjść (A, B). Zapewnij odpowiednie węże i złączki.
   Jeżeli to wyspa zaworowa z wieloma modułami, sprawdź, czy dany moduł 5/3 CC jest obsługiwany zgodnie z planem sekwencji sterowania.

5. Cewki i sterowanie
   Elektrozawór płytowy również wymaga doprowadzenia sygnału elektrycznego. Zamontuj wtyczki, pilnując zgodności napięć z danymi cewki.

5. Test szczelności i pierwsze uruchomienie

1. Powolne podanie ciśnienia
   Ostrożnie otwórz dopływ powietrza, obserwując, czy nie ma nieszczelności. Słuchaj syczenia, zwracaj uwagę na manometry.

2. Sprawdzenie pozycji środkowej
   Ustaw zawór w stanie neutralnym (bez wysterowania cewek lub sygnału pneumatycznego). Zawór 5/3 CC powinien odciąć A i B od P oraz R, S – czyli siłownik nie powinien się poruszać, a ciśnienie w jego komorach powinno się utrzymywać.

3. Symulacja pracy
   Podaj sygnał na cewkę lewą (lub sterowanie lewostronne w wersji pneumatycznej). Sprawdź, czy siłownik się wysuwa. Następnie podaj sygnał na cewkę prawą, weryfikując ruch w przeciwną stronę. Na koniec powróć do stanu neutralnego i zobacz, czy siłownik zatrzymuje się (tzn. komory pozostają pod ciśnieniem).

4. Tłumiki wydechu
   Jeśli zdecydowałeś się na tłumiki w portach wydechowych, upewnij się, że nie ograniczają przepływu zbyt mocno. W razie potrzeby wybierz model tłumika o większym przekroju.

6. Regulacja i dostrajanie

• Dławiki przepływu: w celu kontroli prędkości ruchu siłownika można zamontować regulatory dławienia na portach A i B lub w przewodach przy samym siłowniku.

• Manual override: niektóre elektrozawory mają przycisk ręcznego przełączania. Sprawdź, czy działa poprawnie – wciśnięcie powinno mechanicznie przesunąć suwak bez konieczności zasilania cewki.

7. Konserwacja okresowa

• Częstotliwość: zaleca się przynajmniej raz na pół roku dokonać kontroli wzrokowej, zwłaszcza w ciężkich warunkach (kurz, wysoka wilgotność).

• Czyszczenie portów: drobne zanieczyszczenia w układzie mogą utrudniać pracę suwaka. Stosuj filtry i odwadniacze w stacji przygotowania powietrza, by zmniejszyć ryzyko zatykania zaworów.

• Wymiana uszczelnień: jeśli zawór zaczyna przepuszczać w pozycji neutralnej, możliwe, że uszczelnienia suwaka uległy zużyciu. Skontaktuj się z serwisem CPP PREMA w sprawie zestawu naprawczego.

8. Ewentualna wymiana cewki

W zaworach elektrozaworowych 5/3 CC cewki są często wymienne. Jeśli zmieniasz napięcie w instalacji (np. 24V DC na 230V AC) lub cewka uległa uszkodzeniu, pamiętaj:

• Odłącz zasilanie elektryczne.

• Odkręć nakrętkę cewki (lub zdemontuj klips w wersji nasuwanej).

• Zdejmij cewkę, a na jej miejsce załóż nową o odpowiednich parametrach (napięcie, moc, wymiar).

• Podłącz wtyczkę, dbając o poprawny styk i szczelność złącza.

9. Uwagi dotyczące bezpieczeństwa

• Blokada siłownika: pamiętaj, że zawór 5/3 CC w pozycji środkowej utrzymuje ciśnienie w siłowniku. Jeśli chcesz całkowicie uwolnić siłownik, musisz przełączyć na inną pozycję lub zdemontować przewody.

• Strefy ATEX: w obszarach zagrożonych wybuchem wolno używać tylko wersji o odpowiedniej certyfikacji. Montaż w takich rejonach wymaga przestrzegania rygorystycznych procedur.

• Odpowiednie narzędzia: nie używaj szczypiec czy kluczy niewłaściwych rozmiarów, bo uszkodzisz gwinty. Zalecany jest klucz dynamometryczny, by zapewnić równomierny docisk.

10. Demontaż i wymiana całego zaworu

1. Zamknij zawór odcinający powietrze i spuść całe ciśnienie z obwodu.

2. Odłącz przewody (A, B, P, R, S).

3. W elektrozaworze odłącz też wtyczkę cewek.

4. Odkręć śruby mocujące (w wersji płytowej – poluzuj śruby mocujące zawór do płyty).

5. Wyjmij zawór. Sprawdź, czy oringi (w wersji płytowej) nie uszkodziły się.

6. Zainstaluj nowy zawór analogicznie do opisanych kroków, przestrzegając zaleceń odnośnie uszczelnień i dokręcania.

11. Kontrola po montażu

• Nasłuch: czy w okolicach korpusu zaworu nie słychać ciągłego „syczenia”? Jeśli tak, może to oznaczać nieszczelność lub wadliwe ułożenie suwaka.

• Obserwacja manometrów: w stanie neutralnym (CC) ciśnienie w siłowniku powinno się utrzymać, nie spadając gwałtownie.

• Czas reakcji: przy szybkim sterowaniu sprawdź, czy zawór przełącza się w oczekiwanym tempie. Zbyt duże opóźnienie może świadczyć o niedostatecznym ciśnieniu pilotowym (w wersjach pneumatycznych) lub niewystarczającym prądzie na cewce.

12. Dokumentacja i oznaczenia

Dobrą praktyką jest etykietowanie węży i zaworów, co ułatwia późniejszy serwis. Numeracja portów (1, 2, 3, 4, 5) lub (P, A, B, R, S) oraz opis zasilania cewki (np. 24V DC LED) pozwalają służbom utrzymania ruchu szybko zdiagnozować i usunąć ewentualne usterki.

Poniżej przedstawiamy zestaw najczęściej zadawanych pytań (FAQ) dotyczących zaworów 5/3 centralnie zamkniętych (CC) marki CPP PREMA. Zebrane informacje pomogą lepiej zrozumieć ich działanie, dobór i sposób eksploatacji w różnorodnych aplikacjach przemysłowych.

1. Na czym polega różnica między zaworem 5/3 CC a CO?
W zaworze 5/3 CC (centralnie zamkniętym) wyjścia A i B w pozycji środkowej są odcięte od zasilania i wydechów, co „blokuje” siłownik w danej pozycji. Natomiast w 5/3 CO (centralnie otwartym) A i B w stanie neutralnym są połączone z wydechem, co „odciąża” i rozpręża siłownik.

2. Czy zawór 5/3 CC pozwala w pełni utrzymać ciśnienie w siłowniku przez nieograniczony czas?
W praktyce zależy to od szczelności układu. Zawory 5/3 CC mają pewne wewnętrzne tolerancje, więc z czasem może wystąpić minimalny spadek ciśnienia. Jeśli jednak instalacja jest w dobrym stanie, a uszczelnienia w siłowniku nie są zużyte, spadek ciśnienia będzie bardzo powolny.

3. Jaki jest minimalny poziom ciśnienia, by zawór 5/3 CC działał poprawnie?
Zwykle potrzebne jest ok. 2–3 bar, ale niektóre wersje (np. z pilotem niskociśnieniowym) mogą pracować już od 1,5 bar. Zawsze warto sprawdzić w karcie katalogowej dokładną wartość minimalnego ciśnienia sterującego.

4. Czy można zastosować zawory 5/3 CC w układzie bezolejowym?
Tak, większość modeli jest przystosowana do pracy w powietrzu filtrowanym, suchego typu. Jeśli producent nie sugeruje inaczej, to znaczy, że zawór może działać w warunkach bezolejowych. Należy tylko dopilnować, by powietrze było odpowiednio oczyszczone (filtr, odwadniacz).

5. Czy zawory 5/3 CC są odpowiednie do aplikacji próżniowych?
Nie, ogólne modele 5/3 CC nie nadają się do pracy z podciśnieniem. W pozycji środkowej zawór „zamknie” porty, ale sam w sobie jest zaprojektowany pod kątem ciśnień dodatnich. Dla próżni zwykle dedykowane są specjalne zawory, gwarantujące 100% szczelności w odwrotnym kierunku przepływu.

6. Jak wybrać rozmiar gwintu?
Kryterium doboru to przepływ powietrza potrzebny do wysterowania siłownika w wymaganym czasie. Im większy siłownik lub szybszy cykl, tym większy gwint (np. G1/2, G3/4). Mniejsze siłowniki w liniach montażowych poradzą sobie z G1/8 czy G1/4. Warto sprawdzić współczynnik Cv (lub Kv) podawany przez producenta.

7. Jak działa zabezpieczenie w przypadku zaniku zasilania elektrycznego w elektrozaworze 5/3 CC?
Przy braku sygnału na obu cewkach (zanik zasilania), suwak wraca do pozycji neutralnej, czyli centralnie zamkniętej. To oznacza, że siłownik utrzymuje dotychczasowe ciśnienie w komorach – nie przechodzi do stanu „rozprężenia”, jak w 5/3 CO.

8. Czy mogę zamontować zawór 5/3 CC w pionie?
W większości wypadków tak. Zazwyczaj zawory 5/3 nie narzucają jednej pozycji montażu, choć producent nierzadko rekomenduje montaż poziomy, zwłaszcza w przypadku wielkogabarytowych elektrozaworów, by odciążyć ewentualnie cewki czy poprawić spływ kondensatu w pilocie.

9. Czy hałas wydechu jest wysoki w pozycji neutralnej?
Zawory 5/3 CC w stanie neutralnym blokują przepływy, więc powietrze nie uchodzi do wydechu (jak w CO). Hałas może pojawić się przy przełączaniu z pozycji zasilania na pozycję neutralną, lecz zazwyczaj bywa mniejszy niż w 5/3 CO. Mimo to, w portach R i S można montować tłumiki wydechowe, by jeszcze bardziej ograniczyć głośność przełączania.

10. Co zrobić, gdy zawór przepuszcza powietrze w stanie neutralnym?
To symptom zużycia lub uszkodzenia uszczelnień wewnętrznych suwaka. W takiej sytuacji zaleca się przeprowadzenie serwisu – wymianę oringów czy naprawę suwaka. W niektórych seriach CPP PREMA dostępne są zestawy naprawcze. Brak reakcji może skutkować pogłębianiem się nieszczelności i spadkiem wydajności.

11. Czy cewki z diodą LED różnią się czymś w pracy od zwykłych cewek?
Funkcjonalnie obie cewki przełączają zawór w ten sam sposób. LED jedynie wskazuje załączenie. Ma to walor diagnostyczny. Czasem cewki LED mogą mieć minimalnie inną charakterystykę poboru mocy, lecz różnice są nieistotne w większości układów.

12. Ile pozycji sterujących wymaga zawór 5/3 CC – jedna czy dwie cewki?
Z reguły 5/3 CC ma dwie cewki (bądź dwa sterowania pneumatyczne), po jednej dla każdej pozycji skrajnej. Po zaniku zasilania obu cewek zawór przechodzi w pozycję środkową. Istnieją też odmiany z jedną cewką i pilotem dwustronnym, lecz są mniej typowe.

13. Co to znaczy „zasilany przewodowo” versus „zasilany płytowo”?

• „Zasilany przewodowo” oznacza, że przyłącza pneumatyczne to gwinty (np. G1/4), do których bezpośrednio wkręcasz złączki i podłączasz węże.

• „Zasilany płytowo” mówi o montażu zaworu na płycie z kanałami, gdzie zasilanie i wydechy doprowadzone są przez tę płytę. Takie rozwiązanie jest stosowane w wyspach zaworowych, ułatwiając montaż i serwis.

14. Jakie są typowe wymiary gabarytowe?
Zależą od średnicy gwintów, przepływu i konstrukcji. Wersje G1/8 czy G1/4 są kompaktowe, często mają wymiary kilkudziesięciu milimetrów szerokości i wysokości. Wersje G1/2 lub G3/4 będą większe, co bywa istotne w projektach z ograniczonym miejscem montażu. Producent zwykle w katalogu podaje dokładne rysunki z wymiarami.

15. Czy w zaworze 5/3 CC można stosować agresywne gazy?
Standardowe modele zaprojektowano do pracy ze sprężonym powietrzem, czasem z niewielkim domieszką oleju. Jeśli chcesz użyć np. azotu, CO₂ lub mediów korozyjnych, sprawdź kompatybilność uszczelnień i korpusu. Możliwe, że potrzebna będzie wersja w wykonaniu specjalnym (stal nierdzewna, uszczelnienia FKM). Bez konsultacji z producentem nie warto ryzykować.

16. Jak przebiega wymiana cewek o różnym napięciu?
Jeśli korpus elektrozaworu ma konstrukcję modularną, można zdjąć starą cewkę i założyć nową (o innym napięciu). Trzeba jednak upewnić się, że pilot jest kompatybilny (np. rdzeń o właściwej średnicy). Najlepiej sprawdzić w dokumentacji, czy dany zawór dopuszcza taką zamianę bez wpływu na gwarancję.

17. Czy zawory 5/3 CC nadają się do sterowania długimi siłownikami w układach poziomych?
Tak, z tym że kluczowe jest dobranie właściwej średnicy przepływu. Jeżeli siłownik ma duży przekrój, a linie są długie, warto użyć rozmiaru G3/8, G1/2 lub G3/4, by uniknąć długich czasów napełniania komór. W stanie neutralnym zawór zablokuje siłownik w dowolnej fazie suwu.

18. Jakie jest ypowe zastosowanie zaworów 5/3 CC w maszynach CNC?
W maszynach CNC do pozycjonowania stołów obrotowych czy zacisków. Po osiągnięciu zadanej pozycji zawór przechodzi w stan neutralny, utrzymując zacisk lub położenie stołu, co zapobiega jakimkolwiek drganiom czy zmianom w trakcie obróbki. To zapewnia powtarzalność i dokładność procesów frezowania, toczenia czy wiercenia.