Zawory sterowane rolką

Poniższa sekcja zgromadza wszystkie kluczowe parametry techniczne zaworów DTM 5/2 sterowanych rolką. Opisujemy każdy aspekt w krótkich zdaniach, w stronie czynnej. Używamy terminów semantycznie powiązanych: „ciśnienie robocze”, „przepływ pneumatyczny”, „zakres temperatur”, „normy pneumatyczne”, „współczynnik Kv”, „test szczelności” i „tolerancje wymiarowe”.

1. Konfiguracja portów i funkcja 5/2

Zawór ma pięć portów: jedno wejście (P), dwa porty robocze (A i B) oraz dwa porty wydechowe (EA i EB). W pozycji spoczynkowej port P łączy się z portem A, a port B pełni funkcję wydechu EB. Po naciśnięciu rolki zawór przełącza się: P → B, A → EA. Monostabilny mechanizm sprężynowy powraca do stanu początkowego po zwolnieniu rolki. Taka konfiguracja 5/2 zapewnia elastyczne sterowanie dwukierunkowe i jedno­krokowe odcinanie.

2. Zakres ciśnień

Zawory obsługują typowe ciśnienie robocze 0,2…8 bar. Dopuszczamy krótkotrwałe skoki do 10 bar. Przeprowadzamy test hydrostatyczny przy 1,5× ciśnienia roboczego, czyli 12 bar utrzymanego przez 60 s. Każdy egzemplarz przechodzi test gazowy azotem przy 12 bar. W trakcie testu szczelność wynosi poniżej 0,1 ml/min. Ciśnienie robocze gwarantuje stabilne działanie siłowników i minimalizuje ryzyko nieszczelności w układzie.

3. Zakres temperatur eksploatacji

Standardowe uszczelki NBR pracują w +5…+60 °C. Alternatywnie korzystamy z pierścieni EPDM, które tolerują –20…+120 °C, co pozwala na pracę z gorącą parą i chemikaliami łagodnymi. Dla agresywnych mediów i wysokich temperatur stosujemy FKM/Viton. Pierścienie FKM pracują w zakresie –20…+150 °C. Korpus niklowany i anodowany wytrzymuje –40…+80 °C. Tak szeroki zakres temperatur umożliwia eksploatację zaworów w halach chłodniczych, suszarniach i aplikacjach laboratoryjnych.

4. Parametry przepływu (współczynnik Kv)

Współczynnik Kv określa objętość powietrza (m³/h) przy Δp = 1 bar. Dla przyłącza G 1/8 wynosi on 0,10 m³/h. Dla przyłącza G 1/4 osiąga 0,40 m³/h. Wartości te gwarantują szybkie napełnianie siłowników przy ciśnieniu roboczym 6 bar. Charakterystyka przepływu ma przebieg niemal liniowy. Dzięki temu zawory DTM 5/2 sterowane rolką sprawdzają się w aplikacjach wymagających dynamicznego przełączania i utrzymania stałego ciśnienia w obiegu.

5. Czas przełączenia i żywotność

Czas reakcji zaworu wynosi poniżej 0,03 s od momentu naciśnięcia rolki do pełnego otwarcia portu B. Monostabilny powrót trwa mniej niż 0,05 s od zwolnienia rolki. Przeprowadziliśmy testy trwałości powyżej 500 000 cykli przełączeń przy częstotliwości 1 Hz. W trakcie testów nie obserwowano luzów mechanizmu ani utraty szczelności. Tłoczek i tuleja PTFE zachowują stabilne właściwości połączenia przez cały cykl żywotności.

6. Siła obsługi i ergonomia

Do uruchomienia rolki potrzeba siły poniżej 3 N. Dźwignia modelu PZR 5/2 G 1/8 wymaga siły do 4 N przy pełnym wychyleniu. Ergonomiczny kształt rolki i dźwigni ułatwia obsługę jedną ręką. Samoczynny powrót sprężyny gwarantuje, że nie trzeba dokonywać ręcznego ustawiania pozycji neutralnej. Niska siła obsługi minimalizuje zmęczenie operatora podczas wielokrotnych przełączeń.

7. Materiały i uszczelnienia

Korpus powstaje ze stali węglowej C10–C15 niklowanej na 8 µm lub z aluminium stopu 6082 anodowanego na 10 µm. Tłoczek wykonujemy ze stali nierdzewnej AISI 304 hartowanej do 42 HRC. Tuleja prowadząca to PTFE wzmacniane włóknem szklanym. Uszczelniacze O-ring dobieramy do zadań: NBR, EPDM, FKM. Rowki na O-ring mają wymiary 0,8 × 1,5 mm. Każdy O-ring testujemy w komorze ciśnieniowej i termicznej, by zapewnić szczelność poniżej 0,1 ml/min.

8. Wymiary zewnętrzne i tolerancje

Standardowe wymiary korpusu zaworu przewodowego to 50 mm długości, 30 mm szerokości i 40 mm wysokości. Masa zaworu G 1/8 wynosi około 80 g, G 1/4 około 100 g. Tolerancja obróbki CNC wynosi ± 0,05 mm dla długości i szerokości. Tolerancja profilu tłoczka to ± 0,01 mm. Współosiowość portów nie przekracza 0,05 mm. Tolerancje gwintów – średnica ± 0,1 mm, skok ± 0,02 mm.

9. Stopień ochrony i normy

Bez dodatkowej osłony zawory osiągają klasę IP54. W wersji z osłoną ochronną lub po montażu panelowym uzyskują IP65. Zawory spełniają normy: ISO 228-1 (gwinty), ISO 6358 (parametry pneumatyczne), ISO 5599-1 (wersje płytowe), PN-EN ISO 4527 (niklowanie), PN-EN ISO 9227 (test soli mgły). Ich konstrukcja wpisuje się w dyrektywy RoHS i REACH. Każdy egzemplarz ma deklarację zgodności CE.

10. Montaż i momenty dokręcenia

Do montażu przewodowego używaj taśmy PTFE (3–5 zwojów). Dokręcaj przyłącza G 1/8 i G 1/4 momentem 10–12 Nm. Wersje płytowe mocuj śrubami M4 z podkładkami sprężynowymi, dokręcając 3–5 Nm. Niedokręcenie grozi mikroucieczkami. Nadmierne dokręcenie odkształca gwint i powłokę. Po montażu sprawdź położenie rolki i suwaka.

11. Obsługa techniczna i konserwacja

Zalecamy przegląd co 6 miesięcy. Sprawdzaj stan O-ring i działanie sprężyny. Wymieniaj uszczelki, gdy wykazują pęknięcia lub twardnienie. Smaruj tuleję PTFE i punkty obrotu rolki smarem silikonowym raz w roku. Po każdej wymianie wykonaj test szczelności gazowej. Oznacz w dokumentacji serwisowej operacje, by zachować traceability.

12. Traceability i pakowanie

Każdy zawór otrzymuje laserowy kod produkcyjny: seria–nr partii–data (RRMMDD). System ERP archiwizuje historię surowca, testów i montażu. Zawór pakujemy w woreczek z barierą antykorozyjną. Dołączamy etykietę z parametrami technicznymi i instrukcję obsługi. Dzięki temu masz pewność, że każdy detal spełnia specyfikacje CPP PREMA.

Zawory DTM 5/2 monostabilne sterowane rolką od CPP PREMA trafiają do każdego systemu pneumatycznego, w którym trzeba szybko i powtarzalnie zmieniać kierunek przepływu sprężonego powietrza. Ich budowa zapewnia jedno­krokowe przełączenie i samoistny powrót do pozycji wyjściowej. Dzięki temu operator unika przypadkowego pozostawienia zaworu w stanie aktywnym. Poniżej opisujemy najważniejsze branże i aplikacje, w których zawory 5/2 sterowane rolką sprawdzają się najlepiej.

1. Automatyka maszyn i robotyka
   W halach produkcyjnych zawory 5/2 regulują obieg powietrza do siłowników wieloseryjnych. Montujesz je w szafach sterowniczych, rozdzielaczach powietrza lub bezpośrednio przy siłowniku. Rolka sterująca umożliwia ręczną korektę ruchu osi lub chwytaka. Po puszczeniu rolki sprężyna powrotna przywraca suwak do pozycji bazowej, co zabezpiecza przed pozostawieniem siłownika w niewłaściwej pozycji. Zawór gwarantuje czysty, pewny skok siłownika w cyklach sekwencyjnych.

2. Linie montażowe i przenośniki
   W zakładach montażowych układy transportu biernego i aktywnego wymagają przełączania napędu rolkowego lub taśmowego. Zawór 5/2 sterowany rolką błyskawicznie kieruje powietrze do siłowników odchylających czy podnośników. G1/4 i G1/8 to standardy linii produkcyjnych. Monostabilny powrót zapobiega niekontrolowanemu zatrzymaniu przenośnika, gdy operator puści dźwignię. Dzięki temu system działa płynnie, a diagnostyka awaryjna staje się prostsza.

3. Pakowanie i dozowanie
   Maszyny pakujące wymagają szybkiego, precyzyjnego przełączania obiegu powietrza do chwytaków i dozowników. Zawór DTM 5/2 o czasie przełączenia < 30 ms umożliwia dynamiczny cykl pracy przekładni pneumatycznych. Ręczne korekty rolką pozwalają na doraźne dostosowanie położenia chwytaka podczas ustawiania maszyny. Monostabilność chroni przed zablokowaniem dozownika w pozycji omyłkowej.

4. Serwis i konserwacja instalacji
   Technicy serwisowi doceniają zawory 5/2 sterowane rolką jako szybkie izolatory fragmentów instalacji pneumatycznej. Rolkę obsługuje się jedną ręką przy użyciu siły poniżej 3 N. Po zwolnieniu powrót do stanu wyjściowego zapobiega przypadkowemu pozostawieniu w stanie odcięcia lub przekierowania. Dzięki temu prace utrzymania ruchu przebiegają bezpieczniej i sprawniej.

5. Maszyny CNC i centra obróbcze
   W maszynach sterowanych numerycznie zawory pneumatyczne 5/2 regulują obieg powietrza do mocowania narzędzi. Ręczna obsługa rolką pozwala w prosty sposób wymieniać chwytaki i tuleje. Monostabilny mechanizm gwarantuje, że po zwolnieniu rolki wrócisz do standardowego obiegu „mocowanie – odcięcie” bez dodatkowych czynności serwisowych.

6. Urządzenia przenośne i mobilne
   Wózki narzędziowe i przenośne stacje zasilania powietrzem montują zawory DTM 5/2 sterowane rolką, by operator mógł zablokować obieg jedną ręką. Ich kompaktowa budowa (50 × 30 × 40 mm) i lekka masa (80–100 g) ułatwiają transport i zmniejszają obciążenie urządzenia. Monostabilność przeciwdziała przypadkowym zmianom obiegu podczas przenoszenia sprzętu.

7. Systemy laboratoryjne i analityczne
   W laboratoriach zawory PZR 5/2 G 1/8 sterowane dwukierunkowo dźwignią z rolką regulują obieg czystych gazów i reagują na delikatny nacisk. Uszczelnienia FKM zapewniają obojętność wobec agresywnych gazów. Monostabilny powrót zapobiega przypadkowym zmianom kierunku przepływu podczas pomiarów i kalibracji.

8. Instalacje HVAC i chłodnicze
   W układach nadmuchu powietrza zawór 5/2 pozwala na przełączanie obiegów wtłaczania i wyciągu. G1/4 oraz G1/8 to typowe przyłącza przewodów PVC lub PE. Monostabilny mechanizm chroni system przed pozostawieniem nawiewu lub wyciągu w stanie niepożądanym. Rolka umożliwia szybką korektę obiegu podczas serwisowania filtrów powietrza.

9. Automatyka budynków i systemy BMS
   W centrach sterowania budynków zawory 5/2 sterowane rolką służą jako ręczne zawory odcinające w systemie gaśniczym CO₂. Dźwignia z rolką umożliwia personelowi szybką reakcję w razie awarii. Monostabilne powrócenie do pozycji bazowej gwarantuje, że po odcięciu po instalacji CO₂ odcięta zostanie ponownie bez dodatkowej ingerencji technicznej.

10. Przemysł motoryzacyjny
    Na stanowiskach montażowych układów hamulcowych i zawieszeń zawory DTM 5/2 sterowane rolką pozwalają na ręczne testy szczelności przewodów powietrznych. Po zwolnieniu dźwigni zawór powraca i umożliwia kontynuację testu w kolejnym obiegu. Monostabilność zapobiega wyciekom przy utracie nadzoru operatora.

11. Maszyny do napełniania i dozowania
    W liniach do napełniania płynami zawory 5/2 sterowane rolką przełączają obieg sprężonego powietrza do aktywacji tłoka napełniającego. Szybkie przełączenie i powrót sprężyny zapewniają powtarzalność dawki. Operator przy użyciu rolki może manualnie odpowietrzyć układ lub zablokować zawór na czas czyszczenia.

12. Przemysł spożywczy i farmaceutyczny
    W instalacjach CIP i SIP zawory 5/2 sterowane rolką z O-ringami EPDM dopuszczonymi do kontaktu z żywnością odcinają obieg myjący lub płuczący. Monostabilny mechanizm chroni przed przypadkowym pozostawieniem zaworu w pozycji mycia. Ręczne sterowanie rolką skraca czas przezbrajania linii.

13. Sprężarki i rozdzielacze
    W systemach sprężarek i rozdzielaczy zawory sterowane rolką pełnią rolę zaworów bypass. Po przetestowaniu ciśnienia operator może ręcznie skierować powietrze poza główny układ lub odciąć główne obiegi. Monostabilne ustawienie gwarantuje automatyczny powrót do normalnej pracy po zwolnieniu rolki.

14. Systemy o dużych wymaganiach eksploatacyjnych
    Zawory CPP PREMA 5/2 sterowane rolką wytrzymują ponad 500 000 cykli pracy. Standardowe testy drgań 50 Hz i obciążenia pe­demciśnieniowego potwierdzają ich długowieczność. Monostabilny mechanizm minimalizuje ryzyko korozji i zapieczenia suwakiem.

15. Aplikacje mobilne w transporcie
    W pojazdach kolejowych czy autobusach zawory 5/2 sterowane rolką odcinają obiegi powietrza w systemach hamulcowych. Rolka zapewnia ergonomiczną obsługę pod presją. Monostabilność przywraca zawór do bezpiecznej pozycji po zwolnieniu.

16. Przełączniki awaryjne
    W systemach ewakuacyjnych i alarmowych rolka sterująca może pełnić funkcję awaryjnego przełącznika. Monostabilny powrót gwarantuje samoczynne zamknięcie obiegu po zwolnieniu, co zapobiega nieszczelności i utracie ciśnienia.

17. Standaryzacja magazynowa
    Jednolita rodzina zaworów z przyłączami G1/4 i G1/8 ułatwia utrzymanie zapasu magazynowego. Operatorzy zamawiający różne warianty otrzymują ten sam mechanizm sterowania i te same uszczelnienia, co minimalizuje pomyłki logistyczne.

18. Szybkie reagowanie w awarii
    W sytuacjach krytycznych, gdy trzeba natychmiast odciąć przepływ, rolka sterująca w kombinacji z monostabilnym mechanizmem stanowi prosty, ale skuteczny zawór awaryjny. Operator naciska rolkę i zwalnia ją, a sprężyna powraca do położenia wyjściowego, przywracając system do stanu bezpiecznego.

19. Redukcja czasu przestoju
    Szybkie przełączenie oraz szybki powrót do stanu bazowego skracają czas napraw i przezbrajania. Dzięki temu linie produkcyjne osiągają wyższą efektywność i mniejsze czasy postoju.

20. Uniwersalność zastosowań
    Seria DTM 5/2 sterowana rolką nadaje się do aplikacji od niskotemperaturowych laboratoriów po ekstremalnie gorące linie produkcyjne (z uszczelkami FKM). Ich prostota i niezawodność czynią je uniwersalnym komponentem instalacji pneumatycznych i gazowych w niemal każdej branży.

Materiały konstrukcyjne serii DTM 5/2 monostabilnych zaworów sterowanych rolką wybraliśmy tak, by połączyć trwałość, precyzję i odporność na trudne warunki. Każdy komponent powstaje w kontrolowanym procesie z wykorzystaniem wysokiej jakości surowców. Poniżej szczegółowy opis materiałów i ich cech.

1. Korpus zaworu

Stal węglowa C10–C15

• Korpusy wykonujemy z prętów stali węglowej gat. C10–C15.

• Spełnia normę EN 10025.

• Zawartość węgla 0,08–0,15 %.

• Dodatek krzemu i manganu poprawia wytrzymałość.

• Cięcie laserowe – krawędzie gładkie, zakres tolerancji ± 0,05 mm.

• Obróbka CNC – frezowanie i gwintowanie z tolerancją ± 0,02 mm.

Galwaniczne niklowanie

• Grubość powłoki: 8 µm ± 1 µm.

• Proces w kąpieli NiSO₄ z dodatkami antypiankowymi.

• Temperatura: 45–55 °C, gęstość prądu: 2–4 A/dm².

• Pomiar XRF – kontrola grubości i jednorodności.

• Twardość powłoki > 200 HV.

• Przyczepność testowana metodą pull-off ≥ 10 MPa.

• Test soli mgły (PN-EN ISO 9227): 72 h, klasa odporności korozyjnej C3–C4.

Aluminium stopu 6082 (opcja)

• Zastosowanie w warunkach znacznej wilgotności lub minimalnej masy.

• Anodowanie twarde – grubość 10 µm, twardość anodowanej warstwy ≥ 200 HV.

• Proces: kąpiel kwasu siarkowego, prąd galwaniczny 1,5–2,5 A/dm², czas 20–30 min.

• Test soli mgły – 72 h, klasa C3.

• Odporny na ścieranie i zarysowania.

2. Suwak (tłoczek)

Stal nierdzewna AISI 304

• Suwak wykonujemy z prętów AISI 304 (X5CrNi18-10).

• Zawartość chromu 18–20 %, niklu 8–10,5 %.

• Hartowanie: 850 °C, chłodzenie w wodzie, twardość 38–42 HRC.

• Obróbka CNC: tolerancja profilu gwintu ± 0,01 mm.

• Chropowatość powierzchni Ra ≤ 0,4 µm – zapewnia płynny ruch suwada.

• Mikroskopowe badanie struktury – brak segregacji i pęknięć.

Obróbka końcowa

• Polerowanie disturbacyjne nylonowymi szczotkami.

• Usuwanie mikronierówności.

• Ostateczna kontrola profilometrem.

3. Tuleja prowadząca

PTFE wzmocnione włóknem szklanym

• Materiał: PTFE (politetrafluoroetylen) z 25 % domieszką włókna szklanego.

• Chropowatość Ra ≤ 0,3 µm – minimalne tarcie dynamiczne.

• Rozmiar wewnętrzny tolerancja ± 0,01 mm.

• Absorpcja wilgoci: < 0,01 % – stabilne w niskich temperaturach.

• Wzmocnienie włóknem szklanym zwiększa wytrzymałość na ścieranie.

4. Uszczelnienia dynamiczne (O-ring)

NBR (Nitryl, 70 ShA)

• Standardowy materiał uszczelnienia.

• Zakres temperatur: +5…+60 °C.

• Dobra odporność na oleje mineralne i powietrze.

• Test szczelności: < 0,1 ml/min przy 15 bar.

EPDM (Styren-etylen-propylen-dien, 60 ShA)

• Zakres temperatur: –20…+120 °C.

• Doskonała odporność na gorącą wodę, parę i środki czystości.

• Brak odporności na oleje mineralne.

FKM/Viton (75 ShA)

• Zakres temperatur: –20…+150 °C.

• Wysoka odporność na chemikalia agresywne (kwasy, rozpuszczalniki).

• Atesty dla kontaktu z żywnością i medycyną (ISO 10993).

Rowki montażowe

• Głębokość 0,8 mm, szerokość 1,5 mm.

• Tolerancja rowka ± 0,05 mm.

• Zapewniają pełne zakotwiczenie O-ring przy ciśnieniu roboczym.

5. Sprężyna powrotna

Stal sprężynowa 1.4310

• Drut chromowo-niklowo-manganowy.

• Odpowiedni do pracy w szerokich zakresach temperatur i w wilgoci.

• Formowanie na prasach z tolerancją wymiarów ± 0,05 mm.

• Siła sprężyny: 2 N przy sprężeniu o 5 mm.

• Sprawdzana na testerze siły przy skoku 5 mm.

• Life-cycle test: 500 000 cykli sprężenia bez odkształceń.

6. Rolkę sterującą

Stal nierdzewna lub mosiądz niklowany

• Materiał korpusu rolki: AISI 304 lub CW614N.

• Obróbka CNC – tolerancja wymiarów ± 0,02 mm.

• Powierzchnia pokryta powłoką PA6 – poprawia chwyt i izoluje termicznie.

• Średnica rolki: 8–12 mm, długość 15 mm.

• Montowana na stalowej osi ze stali 1.4462, łożyskowana na tulei PTFE.

7. Dźwignia sterująca (model PZR)

Konstrukcja dwukierunkowa

• Dźwignia z aluminium anodowanego lub ze stali nierdzewnej.

• Kształt ergonomiczny, długość 60 mm.

• Wersja PZR umożliwia przechylenie lewo-prawo.

• Powłoka PA6 redukuje poślizg i chroni przed zimnem.

• Mocowanie śrubą M5 ze stali nierdzewnej, zabezpieczenie przed odkręceniem.

8. Elementy łączące i montażowe

Śruby i nakrętki

• Klasa 8.8, stal ocynkowana.

• Śruby M4 i M6 do mocowania płytowego.

• Podkładki sprężynowe zapobiegają luzom.

• Tworzywo PA6 jako isolator i eliminator drgań.

Uszczelki panelowe

• Neopren CR, twardość 60 ShA.

• Grubość 2 mm.

• Odporność na oleje, smary i warunki atmosferyczne.

• Zapewnia IP65 przy montażu na panelu.

9. Powłoki ochronne i testy

Galwanizacja i anodowanie

• Nikiel 8 µm + chromian 0,5–1 µm: odporność korozyjna 72 h soli mgły.

• Anodowanie aluminium 10 µm: ochrona na ścieranie i promieniowanie UV.

Testy jakości

• Spektrometria rentgenowska surowców.

• Twardość metali Rockwella (HRC, HV).

• Chropowatość profilometryczna (Ra).

• Testy Izodu dla elementów z tworzyw.

• Test szczelności gazowej < 0,1 ml/min.

• Test hydrostatyczny 12 bar/60 s.

• Testy drgań do 50 Hz i 500 000 cykli.

10. Normy i certyfikaty

• Metale: DIN 24340, EN 10025, ASTM A240.

• Uszczelnienia: ASTM D2000, ISO 3601.

• PTFE: ASTM D1710.

• Powłoki: PN-EN ISO 4527 (nikiel), PN-EN ISO 9227 (sól mgły).

• Pneumatyka: ISO 228-1, ISO 6358, ISO 5599-1.

• Bezpieczeństwo: RoHS, REACH, CE.

11. Ekologia i recykling

• Stal i aluminium nadają się w 100 % do recyklingu.

• Odpady galwaniczne przekazujemy do firm odzysku metali.

• PTFE i technopolimery utylizujemy zgodnie z przepisami lokalnymi.

• Smar silikonowy nie zawiera olejów mineralnych, co ułatwia utylizację.

• Procesy produkcyjne prowadzone są w zakładach z certyfikatem ISO 14001.

Seria DTM 5/2 monostabilnych zaworów sterowanych rolką to kompletne rozwiązanie pneumatyczne. Każdy zawór ma pięć portów: jedno wejście P, dwa wyjścia robocze A i B oraz dwa wydechy EA i EB. Pozycja bazowa zaworu łączy port P z portem A, zaś port B pełni funkcję wydechu EB.

Mechanizm sterujący opiera się na rolce. Rolka działa jak przycisk. Operator naciska rolkę, by przesunąć tłoczek i zmienić kierunek przepływu. W stanie aktywnym port P łączy się z portem B, natomiast port A przejmuje funkcję wydechu EA. Po zwolnieniu rolki sprężyna powrotna przywraca tłoczek do pozycji bazowej. Ten powrót trwa poniżej 30 ms.

Korpus zaworu wykonujemy ze stali węglowej C10–C15. Obróbkę CNC prowadzimy z tolerancją ± 0,05 mm. Po toczeniu i frezowaniu nakładamy galwaniczny nikiel o grubości 8 µm. Proces galwanizacji trwa 8–12 minut w kąpieli o temperaturze 45–55 °C. Nadmiar niklu usuwamy płukaniem w wodzie dejonizowanej. Powłoka spełnia normę PN-EN ISO 4527 i przechodzi 72-godzinny test soli mgły (klasa 3–4).

Alternatywnie oferujemy korpusy z aluminium stopu 6082. Po obróbce powierzchnię anodujemy na grubość 10 µm. Anodowanie odbywa się w kąpieli kwasu siarkowego przy prądzie 1,5–2,5 A/dm². Warstwa twarda chroni przed ścieraniem i korozją atmosferyczną.

Suwak (tłoczek) wykonujemy ze stali nierdzewnej AISI 304. Po skrawaniu CNC hartujemy go do 42 HRC. Tolerancja profilu gwintu tłoczka wynosi ± 0,01 mm. Chropowatość Ra liczymy na poziomie ≤ 0,4 µm. Suwak prowadzi się w tulei PTFE wzmocnionej włóknem szklanym. Tuleja ma chropowatość Ra ≤ 0,3 µm i eliminuje luz osiowy tłoczka.

Uszczelnienia to pierścienie O-ring. Standardowo stosujemy NBR o twardości 70 ShA. O-ring pracuje w temperaturze +5…+60 °C. Dla wyższych temperatur oferujemy EPDM (–20…+120 °C) lub FKM/Viton (–20…+150 °C). Pierścienie mocujemy w rowkach o głębokości 0,8 mm i szerokości 1,5 mm. Każdy O-ring testujemy pod kątem szczelności < 0,1 ml/min przy 15 bar.

Sprężyna powrotna to drut ze stali sprężynowej 1.4310. Formujemy go na prasach z tolerancją ± 0,05 mm. Siła sprężyny wynosi 2 N przy skoku 5 mm. Sprężyna gwarantuje monostabilny powrót tłoczka do pozycji wyjściowej.

Rolkę sterującą wykonujemy ze stali nierdzewnej lub mosiądzu niklowanego (CW614N). Obrabiamy CNC z tolerancją ± 0,02 mm. Rolkę pokrywamy powłoką PA6, by ułatwić uchwyt ręczny i izolować termicznie. Do uruchomienia rolki potrzebujesz siły < 3 N.

Model PZR 5/2 G1/8 różni się od DTM dwukierunkową dźwignią z rolką. Dźwignię umieszczamy centralnie między portami A i B. Przechył dźwigni w lewo otwiera obieg A, w prawo otwiera B. Po zwolnieniu dźwigni sprężyna powraca do pozycji centralnej i łączy P z A.

Przyłącza gwintowe G 1/4 i G 1/8 wykonujemy zgodnie z normą ISO 228-1. Tolerancja gwintu wynosi ± 0,1 mm. Średnica wewnętrzna gwintu G 1/8 ma około 4,7 mm, natomiast G 1/4 – około 9,7 mm. Zawory montujesz przewodowo, używając 3–5 zwojów taśmy PTFE 12 mm × 12 m, grubość 0,10 mm. Alternatywnie stosujesz uszczelki pierścieniowe O-ring.

Czas przełączenia zaworu mierzymy optycznie na poziomie < 0,03 s. Współczynnik przepływu Kv wynosi 0,10 m³/h dla G 1/8 oraz 0,40 m³/h dla G 1/4 przy Δp = 1 bar. Dzięki temu napełnianie siłowników trwa szybko i stabilnie.

Ciśnienie robocze zaworów to zakres 0,2…8 bar. Dopuszczamy krótkotrwałe skoki do 10 bar. Test hydrostatyczny wykonujemy przy 12 bar przez 60 s. Test gazowy azotem przy 12 bar weryfikuje szczelność < 0,1 ml/min. Zawory służą w instalacjach filtracji, pakowania, napędów siłowników, automatyki budynkowej, maszyn CNC, urządzeń laboratoryjnych, serwisowych wózków narzędziowych, maszyn rolniczych i pojazdów szynowych.

Temperatura pracy zależy od uszczelnienia. NBR pracuje od +5 °C do +60 °C. EPDM od –20 °C do +120 °C. FKM od –20 °C do +150 °C. Obudowa ze stali niklowanej lub aluminium anodowanego pracuje od –40 °C do +80 °C.

Zawory DTM 5/2 osiągają stopień ochrony IP54 bez dodatkowej zabudowy. Wersje z osłoną ochronną sięgają IP65. Kompaktowa budowa (50 × 30 × 40 mm) i niewielka masa (80–100 g) ułatwiają montaż w ciasnych przestrzeniach maszyn i paneli sterowniczych.

Producent pakuję każdy zawór indywidualnie. Stosujemy woreczki z folią antykorozyjną. Dołączamy etykietę z kodem produktu, numerem partii i datą produkcji. W zestawie znajduje się karta katalogowa i instrukcja montażu. Produkt ma deklarację zgodności CE oraz certyfikaty RoHS i REACH.

Seria DTM 5/2 monostabilnych zaworów sterowanych rolką CPP PREMA to połączenie precyzji, szybkości i ergonomii. Monostabilny mechanizm i szybki powrót tłoczka zapewniają bezpieczeństwo i powtarzalność procesów. Korpusy oraz uszczelnienia dobieramy tak, by każdy zawór działał latami w trudnych warunkach przemysłowych.

Poniższa instrukcja montażu prowadzi przez wszystkie etapy instalacji monostabilnych zaworów DTM 5/2 sterowanych rolką. Każdy punkt opisujemy w krótkich zdaniach, stosując stronę czynną i słowa semantycznie powiązane: „rolka sterująca”, „sprężyna powrotna”, „taśma PTFE”, „klucz dynamometryczny”, „test szczelności”, „uszczelnienie O-ring”.

1. Przygotowanie stanowiska i bezpieczeństwo

1. Oczyść miejsce montażu.

2. Rozłóż matę antypoślizgową pod zawór.

3. Zapewnij wydajne oświetlenie.

4. Załóż rękawice i okulary ochronne.

5. Odłącz instalację od źródła sprężonego powietrza.

6. Opróżnij układ ciśnieniowy do 0 bar.

7. Zabezpiecz przewody przed ruchem.

8. Przygotuj dokumentację techniczną zaworu.

2. Weryfikacja zaworu i elementów

1. Wyjmij zawór z opakowania antykorozyjnego.

2. Sprawdź etykietę: model, gwint, data produkcji.

3. Obejrzyj korpus – brak rys i odprysków powłoki.

4. Testuj rolkę – ruch płynny, brak luzów.

5. Zwolnij rolkę – sprężyna przywraca tłoczek.

6. Skontroluj pierścień O-ring – brak pęknięć.

7. Zmierz tolerancję długości suwakiem – ± 0,05 mm.

8. Oceń czystość gwintów portów P, A, B, EA, EB.

3. Dobór narzędzi i materiałów uszczelniających

1. Klucze płaskie: 12 mm, 14 mm, 17 mm.

2. Klucz dynamometryczny 5–25 Nm.

3. Taśma PTFE 12 mm × 12 m, grubość 0,10 mm.

4. Woda dejonizowana i alkohol izopropylowy.

5. Ściereczki bezpyłowe.

6. Śruby M4/M6 z podkładkami i nakrętkami.

7. O-ringi zapasowe: NBR, EPDM, FKM.

8. Filtr wstępny powietrza ISO 8573-1 klasy 5.

4. Montaż przewodowy zaworu

1. Obróć zawór portami do góry – łatwy dostęp.

2. Nałóż 4 zwoje taśmy PTFE na gwint P.

3. Owiń taśmę w kierunku zakręcania gwintu.

4. Wkręć przewód P ręcznie aż do light stop.

5. Dokręć kluczem płaskim momentem 10 Nm (G 1/8).

6. Usuń wystającą taśmę szczotką nylonową.

7. Powtórz dla portów A i B.

8. Zabezpiecz przewody opaskami antywibracyjnymi.

5. Montaż płytowy zaworu

1. Zamontuj panelową uszczelkę Neopren CR w otworze.

2. Wsuń zawór w otwór z uszczelką.

3. Włóż śruby M4 z podkładkami od spodu płyty.

4. Dokręć kluczem dynamometrycznym momentem 3 Nm.

5. Sprawdź, czy korpus przylega szczelnie.

6. Podłącz szybkozłączki lub przewody do portów.

7. Upewnij się, że dźwignia swobodnie się porusza.

8. Oceń montaż wizualnie – brak luzów i nieszczelności.

6. Podłączenie przewodów w wersji przewodowej

1. Do portu EA podłącz przewód powrotny do kolektora wydechowego.

2. Do portu EB podłącz przewód do odpowietrzenia.

3. Użyj połączeń szybkozłącznych, by łatwo wymieniać zawór.

4. Sprawdź oznaczenia portów – kolorowe naklejki.

5. Dokręć przewody momentem 10–12 Nm.

6. Upewnij się, że przewody nie naprężają korpusu.

7. Zablokuj przyłącza obejmami antywibracyjnymi.

8. Zweryfikuj ciągłość przewodów i brak przecieków.

7. Regulacja dźwigni i rolki

1. Ustaw rolkę w pozycji bazowej (spoczynkowej).

2. Naciśnij rolkę przy porcie B – zawór przełączy P→B.

3. Zwolnij rolkę – sprawdź powrót do P→A.

4. Model PZR: przesuń dźwignię w lewo – otwórz A, w prawo – otwórz B.

5. Sprawdź luz operacyjny dźwigni – max 0,5 mm.

6. Dźwignię blokuj śrubą dociskową M5, jeśli aplikacja wymaga.

7. Zawsze sprawdź, czy sprężyna powrotna działa płynnie.

8. Oceń ergonomię – rolkę obsługuje się jedną ręką.

8. Test szczelności mechanicznej

1. Pociągnij przewody lekko i sprawdź stabilność połączeń.

2. Przełącz rolkę 5 razy – brak luzów i oporów.

3. Oceń, czy dźwignia PZR przesuwa się równomiernie.

4. Sprawdź, czy tłoczek nie zacina się w tulei.

5. Upewnij się, że korpus nie pęka pod naciskiem.

6. Sprawdź szczelność O-ring – brak luzu w rowkach.

7. Oceń stan powłoki niklowej – brak odprysków.

8. Zanotuj wyniki testu w protokole montażowym.

9. Test szczelności ciśnieniowej

1. Podłącz instalację do zasilania sprężonym powietrzem.

2. Napompuj zawór do 12 bar (1,5× ciśnienia roboczego).

3. Utrzymaj ciśnienie przez 60 s.

4. Spryskaj połączenia mydlinami.

5. Szukaj pęcherzyków – świadczą o nieszczelności.

6. W razie wycieku powtórz montaż gwintów od kroku 4.

7. Zmniejsz ciśnienie do 8 bar i powtórz test.

8. Zapisz wyniki i zatwierdź szczelność.

10. Czyszczenie i smarowanie po montażu

1. Usuń resztki mydlin ściereczką z alkoholem.

2. Przetrzyj korpus i dźwignię.

3. Nasmaruj punkty obrotu rolki silikonowym smarem.

4. Sprawdź, czy smar nie dostał się do rowków O-ring.

5. Usuń nadmiar smaru papierowym ręcznikiem.

6. Ocen stan powierzchni – brak smug i odcisków.

7. Pomiar chropowatości Ra – max 0,4 µm.

8. Przywróć instalację do normalnej pracy.

11. Dokumentacja montażu i szkolenie

1. Oznacz zawór kodem produkcyjnym i datą montażu.

2. Zanotuj parametry testów: ciśnienie, czas, siła przełączenia.

3. Zrób zdjęcie zamontowanego zaworu.

4. Załącz protokół do dokumentacji jakości.

5. Przeprowadź szkolenie operatora: obsługa rolki, test szczelności.

6. Zaprezentuj różnice między stanem spoczynku a aktywnym.

7. Omów harmonogram konserwacji.

8. Przekaż instrukcję obsługi i zapewnij dostęp do dokumentów elektronicznych.

12. Konserwacja okresowa i wskazówki praktyczne

1. Przegląd co 6 miesięcy: test szczelności i stan uszczelnień.

2. Wymieniaj O-ring co 12 miesięcy lub przy twardnieniu.

3. Smaruj tuleję PTFE i punkty obrotu rolki raz w roku.

4. Sprawdzaj działanie sprężyny powrotnej – siła 2 N/5 mm.

5. Czyszczenie powłoki niklowej – neutralnym detergentem.

6. Nie używaj olejów mineralnych na O-ring.

7. Zabezpieczaj montaż przed drganiami > 50 Hz.

8. Filtruj powietrze do klasy 5.1.1 ISO 8573-1.

1. Co oznacza konfiguracja 5/2?
   Zawór ma pięć portów i dwa stany suwaka.

2. Czym jest monostabilność?
   Sprężyna powrotna zwraca zawór do stanu wyjściowego.

3. Jak działa rolka sterująca?
   Rolka przesuwa tłoczek, by zmienić kierunek przepływu.

4. Jaka jest siła obsługi rolki?
   Zawór DTM wymaga < 3 N, PZR < 4 N.

5. Co to jest powrót sprężynowy?
   Sprężyna przywraca tłoczek do pozycji bazowej.

6. Do jakich mediów?
   Sprężone powietrze, azot, suche gazy techniczne.

7. Jaki zakres ciśnień?
   0,2…8 bar (krótkotrwale do 10 bar).

8. Jak testować szczelność?
   Napompuj do 12 bar/60 s. Użyj mydlin.

9. Jaki jest czas przełączenia?
   < 0,03 s przy Δp ≥ 1 bar.

10. Jak dobierać uszczelki O-ring?
    NBR do +60 °C, EPDM do +120 °C, FKM do +150 °C.

11. Czym różni się G 1/8 od G 1/4?
    Średnice gwintów: ~4,7 mm i ~9,7 mm.

12. Jak montować przewodowo?
    Używaj taśmy PTFE i dokręcaj momentem 10–12 Nm.

13. Jak montować płytowo?
    Użyj uszczelki Neopren CR i śrub M4.

14. Jaki moment dokręcenia?
    G 1/8 – 10 Nm, G 1/4 – 12 Nm, płytowe – 3–5 Nm.

15. Czy zawór nadaje się do próżni?
    Zachowuje szczelność do 10⁻³ mbar, ale nie projektowany do próżni.

16. Jak konserwować?
    Przegląd co 6 m-cy, wymiana O-ring co rok.

17. Czy wymagana jest kalibracja?
    Zawór działa mechanicznie. Kalibracja nie jest konieczna.

18. Czy można stosować w niskich temperaturach?
    Wersje z EPDM od –20 °C.

19. Czy generuje hałas?
    Przejście tłoczka słyszalne jako krótki „klik”.

20. Czy nadaje się do aplikacji spożywczych?
    Tak – uszczelki EPDM i FKM mają atesty spożywcze.

21. Czy możliwe szybkozłączki push-in?
    Tak – w wersjach przewodowych.

22. Czy ma certyfikat ATEX?
    Standard NIE. Na zamówienie oferujemy wersje antyiskrowe.

23. Jak wymienić O-ring?
    Rozmontuj zawór, usuń stary, włóż nowy i posmaruj silikonem.

24. Czy działa przy drganiach?
    Tak – przechodzi testy do 50 Hz.

25. Jak usuwać kondensat?
    Filtruj powietrze i stosuj odwadniacz.

26. Co robić przy wycieku?
    Spuść ciśnienie, wymień O-ring i powtórz test.

27. Czy można blokować rolkę?
    Wersja DTM nie ma blokady. PZR blokuje w środkowej pozycji.

28. Ile waży zawór?
    G 1/8 – 80 g; G 1/4 – 100 g.

29. Jakie są wymiary?
    50×30×40 mm (dł×szer×wys).

30. Czy smarować gwinty olejem?
    Nie. Użyj taśmy PTFE.

31. Czy pasuje do rozdzielaczy ISO 5599-1?
    Tylko wersje płytowe.

32. Jaki jest Kv?
    G 1/8: 0,10; G 1/4: 0,40 m³/h.

33. Gdzie znaleźć dokumentację?
    Na portalu CPP PREMA w sekcji „Do pobrania”.

34. Czy nadaje się do instalacji offshore?
    Tak – anodowane aluminium i FKM C5-M.

35. Jak chronić przed korozją?
    Użyj niklu lub anodowania i O-ring EPDM.

36. Czy nadaje się do sprężarek?
    Tak – jako zawór bypass.

37. Czy można stosować z suchą parą?
    EPDM toleruje do +120 °C suchej pary.

38. Czy wymaga filtra przed zaworem?
    Tak – filtr ISO 8573-1, klasa 5.1.1.

39. Jak unikać pękania powłoki?
    Nie przekręcaj gwintów nad moment.

40. Jak blokować dźwignię PZR?
    Ustaw w położeniu środkowym i dokręć śrubę M5.

41. Czy zawór nadaje się do farmacji?
    Zawory FKM spełniają ISO 10993.

42. Jak sprawdzić sprężynę powrotną?
    Zmierz siłę przy skoku 5 mm – powinna wynosić 2 N.

43. Czy zawór wytrzymuje łączenie na gorąco?
    Tylko z FKM do +150 °C.

44. Jak odseparować elektrostatycznie?
    Montuj na izolatorze PA6 i uziem korpus.

45. Czy nadaje się do mediów spożywczych?
    EPDM i FKM z atestem FDA.

46. Jak zmniejszyć opory ruchu rolki?
    Nasmaruj tuleję i sprężynę silikonowym smarem.

47. Czy zawór można malować?
    Unikaj farb na gwintach i rolce.

48. Jak przechowywać zapasy?
    W magazynie 5…25 °C, wilgotność ≤ 60 %.

49. Czy jest możliwość naprawy zaworu?
    W CPP PREMA oferujemy serwis wymiany uszczelnień i sprężyny.

50. Czy istnieje wersja z napędem elektrycznym?
    Tak – linia elektrozaworów DTM z cewkami 12 V/24 V.