Osprzęt do siłowników CNOMO D32- D200

Osprzęt do siłowników pneumatycznych w standardzie CNOMO (D32–D200) pełni kluczową rolę we wszelkiego rodzaju instalacjach przemysłowych. Jarzma i wsporniki, końcówki tłoczysk, łapy i kołnierze, widełki i ucha, a także czujniki i uchwyty czujników tworzą spójną rodzinę akcesoriów, które znacząco ułatwiają zarówno projektowanie, jak i eksploatację układów pneumatyki. Firma CPP PREMA, będąca wieloletnim dostawcą w branży automatyki i pneumatyki, wychodzi naprzeciw potrzebom rozmaitych sektorów przemysłu, oferując wysokiej jakości osprzęt zgodny z normami CNOMO. W niniejszej sekcji przyjrzymy się, czym wyróżniają się poszczególne kategorie oraz jakie korzyści przynoszą one użytkownikom.

Rola w układach pneumatyki

Głównym zadaniem akcesoriów do siłowników jest umożliwienie pewnego i stabilnego montażu, a także kompensacja różnorodnych odchyłek geometrycznych czy zapewnienie odpowiednich punktów łożyskowania. Dzięki temu siłownik może pracować bez przeciążeń, co przekłada się na wydłużoną żywotność oraz obniżone koszty konserwacji.

1. Jarzma i wsporniki – pozwalają na mocowanie siłownika w takich konfiguracjach, w których wymagana jest swoboda ruchu obrotowego lub kompensacja błędów osiowych. Wsporniki łożyskowe do jarzma zapobiegają zbyt szybkiemu zużyciu czopa siłownika.

2. Końcówki tłoczysk – zapewniają konkretne typy połączeń zewnętrznych, np. prosty gwint, widełki, przegub kulowy czy łącznik kompensacyjny. Dzięki nim można szybko zmienić charakterystykę ruchu lub w łatwy sposób przyłączyć siłownik do mechanizmu napędzanego.

3. Łapy i kołnierze – montowane zwykle na tulei siłownika, umożliwiają stabilne przykręcenie do konstrukcji maszyny. Łapa bywa często stosowana tam, gdzie siłownik ma zostać ustawiony bokiem i musi być pewnie zamocowany. Kołnierz przydaje się przy mocowaniu czołowym lub tylnym.

4. Widełki i ucha – wspomagają ruch przegubowy tłoczyska w jednej osi obrotu, a także montaż sworznia. Takie elementy są nieodzowne, gdy układ wymaga niewielkiego odchylenia kątowego przy ruchu liniowym.

5. Czujniki i uchwyty czujników – umożliwiają monitorowanie położenia tłoka (przez detekcję magnesu wewnątrz siłownika) oraz łatwe mocowanie detektorów w rowkach typu T, C czy na tulei okrągłej. Dzięki nim operator lub sterownik PLC wie, w której pozycji jest siłownik i może sterować kolejnymi sekwencjami maszyny.

Zgodność z normami CNOMO i korzyści

Norma CNOMO określa standardy wymiarowe dla siłowników i akcesoriów, co ułatwia zamienność między różnymi producentami. Dzięki temu klienci mogą:

• Szybko wymieniać zużyte lub uszkodzone części.

• Swobodnie dobierać osprzęt (np. końcówki tłoczysk) bez obaw o niepasujące gwinty.

• Zachować jednolite podejście do montażu i standard pracy w całym przedsiębiorstwie.

CPP PREMA w każdym aspekcie dba o zachowanie wytycznych CNOMO. Cechuje się to precyzją obróbki, kontrolą materiałów (żeliwo, stal stopowa, aluminium), a także dostępnością wielu rozmiarów (od D32 do D200, a nawet większe warianty w pewnych przypadkach).

Materiały i wykonanie

Zależnie od przeznaczenia, akcesoria powstają z różnych materiałów:

• Żeliwo – stosowane np. w łapach i kołnierzach do większych siłowników (D100–D200), w widełkach narażonych na większe obciążenia udarowe.

• Aluminium – lżejsze, polecane do mniejszych siłowników (np. D32–D63) lub tam, gdzie ważna jest ograniczona masa (robotyka, spożywka).

• Stal stopowa – np. w końcówkach tłoczysk z przegubem kulowym czy łącznikach kompensacyjnych. Oferuje wysoką wytrzymałość na rozciąganie i ścieranie.

Zastosowanie w różnych branżach

• Spożywcza – tam, gdzie higiena i odporność na korozję są kluczowe, a także szybki montaż/demontaż. Popularne są m.in. końcówki tłoczysk z powłoką antykorozyjną i czujniki w obudowach o stopniu ochrony IP67.

• Motoryzacja – szerokie użycie na liniach spawalniczych i montażowych; jarzma i wsporniki ułatwiają kompensację ruchu, a czujniki zapewniają informację zwrotną o osiągnięciu pozycji krańcowych.

• Chemiczna i farmaceutyczna – akcesoria kwasoodporne, czujniki iskrobezpieczne (w strefach Ex) i rozwiązania pozwalające na częste mycie układów.

• Przemysł ciężki – duże siłowniki (D160–D200) z solidnymi kołnierzami i łapami, narażone na obciążenia dynamiczne czy wibracje.

W przemyśle trudno wyobrazić sobie linię produkcyjną bez siłowników pneumatycznych. Każdy siłownik potrzebuje odpowiedniego osprzętu: od mocowań i łączników po czujniki pozycji. Jarzma i wsporniki, końcówki tłoczysk, łapy i kołnierze, widełki i ucha oraz czujniki z uchwytami tworzą kompleksowy system, dzięki któremu siłowniki pracują wydajnie i bezpiecznie.

1. Jarzma i wsporniki: praca w wielu płaszczyznach

Jarzma (często nazywane yokes) dają możliwość przeniesienia siłownika w taki sposób, by tłoczysko mogło odchylać się osiowo lub obrotowo. Wsporniki łożyskowe do jarzma zapobiegają ścieraniu się czopa i utrzymują siłownik w stabilnej pozycji. W:

• Liniach montażowych (automotive) – jarzma ułatwiają docisk narzędzi do karoserii samochodu pod różnymi kątami.

• Przemyśle spożywczym – wsporniki minimalizują ryzyko zatarć w warunkach częstego mycia, bo siłownik może poruszać się z niewielkim odchyleniem osiowym.

2. Końcówki tłoczysk: adaptacja ruchu i kompensacja

Końcówka tłoczyska jest kluczowym łącznikiem siłownika z elementem wykonawczym. W ofercie występują:

• Końcówki proste (np. M16x1,5, M20x1,5) – najczęściej stosowane, zapewniają osiowe przeniesienie siły.

• Końcówki z przegubem kulowym – pozwalają na niewielkie odchylenia kątowe, chronią tłoczysko przed siłami bocznymi.

• Łączniki kompensacyjne – idealne tam, gdzie wymagana jest tolerancja osiowa lub drobna kompensacja błędów montażowych.

Zastosowanie:

• Maszyny pakujące – końcówki proste w niewielkich siłownikach (D32–D50) do otwierania klap, dociskania opakowań.

• Urządzenia do formowania – przegub kulowy zapobiega zatarciom przy ruchach nie w pełni liniowych.

3. Łapy i kołnierze: pewne mocowanie do konstrukcji

Łapy (MS1) i kołnierze (MF1, MF2) mocuje się do korpusu siłownika, pozwalając na przykręcenie go do maszyny w ustalonym położeniu. Różne warianty (wysoka łapa, łapa standardowa, kołnierz przedni, tylny) odpowiadają różnym sposobom montażu:

• Linie montażowe – kołnierz przedni (MF1) w siłownikach D50–D100 w automatycznym przenoszeniu detali.

• Robotyka – łapa boczna z aluminium w niewielkich siłownikach do szybkich cykli.

4. Widełki i ucha: ruch przegubowy tłoczyska

Widełki (fork ends) i ucha proste umożliwiają ruch obrotowy w jednej osi. Przydają się, gdy siłownik napędza dźwignię lub inny mechanizm wychylny.

• Procesy spawania punktowego – widełki na tłoczysku dociskają elektrodę do karoserii.

• Zaciski szybkomocujące – ucho proste od strony korpusu gwarantuje stabilne łożyskowanie.

5. Czujniki i uchwyty czujników: inteligentna automatyka

Współczesne linie przemysłowe oczekują pełnej kontroli położenia tłoka. Czujniki kontaktronowe czy elektroniczne (PNP/NPN) wraz z uchwytami mocującymi (na rowku T, C, trapezowym, tulei okrągłej) dają:

• Precyzję: sterownik PLC odczytuje sygnał, czy tłok osiągnął koniec skoku.

• Elastyczność: można przesunąć uchwyt wzdłuż rowka, by ustawić czujnik w wybranym punkcie skoku.

• Bezpieczeństwo: w maszynach, gdzie niewłaściwe wysunięcie siłownika mogłoby spowodować kolizję, czujnik w porę zatrzyma proces.

Branżowe przykłady zastosowań

1. Automotive:

   • Jarzma i wsporniki w siłownikach D80–D125 do podajników karoserii.

   • Końcówki tłoczysk z przegubem kulowym w szybko otwieranych bramkach montażowych.

   • Czujniki wykrywające skok dociskania zacisku spawalniczego (rowek T, uchwyt do tulei).

2. Spożywcza:

   • Łapy z aluminium w siłownikach D40–D50 do mocowań na węzłach pakowania butelek.

   • Czujnik kontaktronowy 24V DC w uchwycie rowkowym do sprawdzania, czy zawór dozujący jest w pozycji otwartej.

3. Chemiczna i farmaceutyczna:

   • Łapy i kołnierze kwasoodporne w reaktorach.

   • Czujniki iskrobezpieczne w strefach Ex, z uchwytami do rowka typu C.

4. Drzewny, meblarski:

   • Ucha proste w prasach dociskowych do elementów meblarskich.

   • Czujniki sygnalizujące koniec skoku cięcia formatowego.

Znaczenie w poprawie efektywności

Stosowanie osprzętu dedykowanego CNOMO:

• Przyspiesza montaż i demontaż siłowników (w razie przestojów).

• Zwiększa niezawodność – brak niefabrycznych przeróbek czy spawów, które mogłyby się zerwać.

• Umożliwia standaryzację linii produkcyjnych, co przekłada się na szybsze przezbrojenia i niższe koszty zapasów części.

Elastyczność i modularność

Zakres D32–D200 daje możliwość obsługi zarówno małych układów (delikatna automatyka spożywcza), jak i masywnych siłowników (ciężkie zaciski w automotive czy budownictwie). Duże bogactwo rodzajów (jarzma, końcówki, widełki, łapy, czujniki) pozwala tworzyć konfiguracje dostosowane do nietypowych zadań:

• Jarzmo i wspornik + kołnierz w maszynie, gdzie siłownik ma zostać obrócony względem osi.

• Łapa + czujnik w linii, gdzie pozycja siłownika musi być stale monitorowana dla kolejnej operacji.

Aby właściwie wykorzystać akcesoria do siłowników pneumatycznych CNOMO (D32–D200), należy poznać ich dane techniczne. Każdy z opisanych elementów – jarzma i wsporniki, końcówki tłoczysk, łapy i kołnierze, widełki i ucha, czujniki i uchwyty – posiada charakterystyczne parametry wynikające z funkcji, materiału i standardu normy CNOMO.

1. Jarzma i wsporniki

• Zakres średnic: Zwykle od D32 do D200, choć niektóre jarzma do siłowników o ogromnych skokach mogą obsłużyć D250 czy D320.

• Konstrukcja: Korpus z żeliwa lub stali, łożyskowanie tuleją ślizgową z brązu lub teflonu.

• Wymiary kluczowe: Rozstaw otworów montażowych, średnica czopa wspornika (dopasowana do siłownika).

• Nośność: Wsporniki łożyskowe przenoszą siły wzdłużne i momenty wynikające z niewielkich odchyleń kątowych.

2. Końcówki tłoczysk

• Gwinty: M8x1, M10x1,25, M16x1,5, M20x1,5, M27x2, M36x2 itp., w zależności od średnicy i standardu tłoczyska.

• Rodzaje: Końcówki proste, z przegubem kulowym, łączniki kompensacyjne.

• Klasa wytrzymałości: Stal stopowa (np. 42CrMo4) lub stal węglowa z powłoką antykorozyjną.

3. Łapy i kołnierze

• Łapy (MS1) – mocowane bocznie do tulei siłownika. Mają wymiary AH, AT, AU, ØD, E, L, L1, TG, TR itp. (wyszczególnione w tabelach CNOMO).

• Kołnierze (MF1, MF2) – mocowane do czoła siłownika (przedni lub tylny), z otworami dopasowanymi do korpusu.

• Materiał: D32–D100 często żeliwo, D125–D200 – stal węglowa lub żeliwo sferoidalne wzmocnione.

4. Widełki i ucha

• Średnica sworznia: Dostępna szeroka gama, np. od 6 do 20 mm, zależnie od siłownika.

• CE, CK, CL, CM: Typowe wymiary opisujące rozstaw szczęk, średnicę otworów, długość korpusu.

• Materiały: Stal węglowa lub stopowa, z powłoką galwaniczną (ocynk, niklowanie) lub malowaniem proszkowym. Możliwe wersje z aluminium do lżejszych aplikacji.

5. Czujniki i uchwyty

• Czujniki:

  • Napięcia robocze: 12–220 V AC/DC (kontaktron uniwersalny), 24 V DC (półprzewodnikowe), 0–240 V AC/DC.

  • Stopień ochrony: IP65–IP67.

  • Temperatura pracy: –25°C do +70/85/105°C (zależnie od modelu).

  • Montaż: rowek typu T, rowek typu C, rowek trapezowy lub obejma na tulei.

• Uchwyty:

  • Do tulei okrągłej i kształtowej: obejmujące korpus siłownika w zakładanym przedziale średnic (np. D80–D200).

  • Do rowków: adapter wsuwa się w profil, a czujnik mocuje się niewielką śrubą blokującą.

6. Obciążenia i charakterystyki

• Jarzma i wsporniki: Zaprojektowane, by wytrzymać siłę nominalną siłownika (nawet do kilkunastu–kilkudziesięciu kN w D200).

• Końcówki tłoczysk: Przenoszą siłę wzdłużną, czasem do kilkudziesięciu kN. Modele przegubowe zapewniają kompensację kątową rzędu kilku stopni.

• Łapy: W D200 zdolne do utrzymania sporych momentów zginających; kluczowe jest prawidłowe dokręcenie i wzmocniony korpus (żeliwo sferoidalne).

• Czujniki: Prąd przełączania kontaktronów to 50–200 mA (w zależności od modelu), a wersje półprzewodnikowe do 100–200 mA.

7. Tolerancje wymiarowe i pasowania

• Normy CNOMO i ISO określają m.in. dopuszczalne luzy w rowkach. Widełki muszą idealnie współpracować ze sworzniami (klasy H9–f7).

• Najwyższe standardy – Precyzyjny gwint, frezowanie krawędzi, obróbka CNC minimalizująca błędy.

8. Wykończenie powierzchni

• Malowanie proszkowe (częste w żeliwnych łapach, kołnierzach, jarzmach).

• Ocynk (widełki stalowe).

• Anodowanie (aluminium stosowane np. w czujnikach i uchwytach).

9. Bezpieczeństwo

• W strefach Ex stosuje się czujniki iskrobezpieczne z barierą (separator).

• Końcówki tłoczysk z nakrętką kontrującą zapobiegają niekontrolowanemu wykręceniu.

Każdy akcesorium – jarzmo, końcówka tłoczyska, łapa, kołnierz, widełki, ucho, czujnik czy uchwyt czujnika – powstaje z materiału odpowiednio dobranego do funkcji, jaką pełni w systemie pneumatycznym. Poniżej prezentujemy kluczowe materiały oraz ich cechy w kontekście osprzętu do siłowników CNOMO.

1. Żeliwo

• Żeliwo szare (EN-GJL) i żeliwo sferoidalne (EN-GJS):

  • Stosowane w łapach, jarzmach, wspornikach, gdzie istotna jest zdolność tłumienia drgań i wysoka wytrzymałość.

  • Łapy MS1 w rozmiarach D100–D200 zwykle produkuje się z żeliwa sferoidalnego, które lepiej znosi udarowe obciążenia.

  • Powłoka malarska (proszkowa) chroni przed korozją.

2. Stal węglowa i stopowa

• Końcówki tłoczysk: Najczęściej ze stali węglowej lub stopowej (np. 42CrMo4) zapewniającej wysoką wytrzymałość na rozciąganie i ścinanie.

• Widełki: Wersje stalowe (ocynkowane, malowane) popularne dla D50–D200, gdzie obciążenia potrafią być znaczne.

• Jarzma: Często łożyskowane stalowymi sworzniami, co wymaga odpowiedniej hartowności.

3. Aluminium

• Łapy i kołnierze do mniejszych siłowników (D32–D63): Lekkie, co sprawdza się w szybkich aplikacjach (robotyka, spożywka).

• Czujniki i uchwyty: Wiele elementów montażowych w rowkach T i C bywa z aluminium (anodowanego), co obniża masę i ułatwia instalację.

• Widełki: Wersje aluminiowe do niewielkich obciążeń, tam, gdzie lekkość i odporność na korozję są istotniejsze niż siła.

4. Tworzywa sztuczne

• Obudowy czujników: Poliwęglan, PBT, czy ABS. Lekkość, dobra wytrzymałość na wstrząsy, dielektryczność. Często stosowane w czujnikach kontaktronowych, balluff.

• Wkładki do rowka (np. w uchwytach czujnika): Niektóre adaptory rowkowe są z tworzywa wzmocnionego włóknem szklanym.

5. Powłoki ochronne

• Malowanie proszkowe: Łapy, kołnierze, jarzma z żeliwa czy stali. Tworzy trwałą, odporną na ścieranie warstwę.

• Ocynk/niklowanie: Popularne w widełkach stalowych, zapobiega korozji w wilgotnym otoczeniu.

• Anodowanie: Typowe w elementach aluminiowych (uchwyty czujników, korpusy). Zwiększa odporność na zarysowanie i korozję.

6. Wpływ warunków otoczenia

• Środowiska agresywne: W chemii i spożywce preferuje się stal nierdzewną lub aluminium anodowane.

• Wysokie temperatury: Materiały muszą wytrzymać rozszerzalność cieplną bez odkształceń. Stal i żeliwo radzą sobie zazwyczaj lepiej niż standardowe aluminium, choć dostępne są też odmiany alu wysokotemperaturowego.

• Strefy Ex: Niekiedy wymagane są wersje iskrobezpieczne bądź antystatyczne, co wpływa na wybór tworzyw w czujnikach i uchwytach.

7. Proces produkcji

• Odlewanie (żeliwo, aluminium): Formy piaskowe lub ciśnieniowe. Następnie obróbka CNC wykończeniowa.

• Tłoczenie i gięcie (czasem drobne elementy montażowe).

• Spawanie: Rzadkie w akcesoriach, bo większość jest jednorodnym odlewem lub wytoczona.

8. Zużycie i trwałość

• Korozja: Podstawowy wróg w przypadku stali i żeliwa bez powłok. Dlatego w standardzie stosuje się malowanie proszkowe czy ocynk.

• Zmęczenie materiału: Przy intensywnych cyklach siłownika (kilkadziesiąt cykli na minutę), widełki czy łączniki kompensacyjne z tańszego materiału mogą się szybciej zużywać. Wówczas lepiej wybrać bardziej wytrzymałe stopy stali.

9. Recykling i ekologia

Stal, żeliwo i aluminium nadają się do recyklingu. W dobie rosnącej świadomości ekologicznej ta cecha staje się istotna. Po zakończeniu eksploatacji akcesoria można poddać odzyskowi, ograniczając wpływ na środowisko.

Poprawny montaż akcesoriów do siłowników pneumatycznych jest kluczowy dla bezpieczeństwa i efektywności pracy maszyny. Poniżej opisujemy ogólne zasady, obejmujące jarzma i wsporniki, końcówki tłoczysk, łapy i kołnierze, widełki i ucha oraz czujniki i uchwyty czujników. Choć szczegółowe kroki mogą się różnić, istnieją uniwersalne etapy, które warto uwzględnić.

1. Przygotowanie do montażu

1. Odłącz zasilanie pneumatyczne i spuść ciśnienie z siłownika.

2. Upewnij się, że masz odpowiednie narzędzia (klucze nasadowe, wkrętaki imbusowe, klucz dynamometryczny, ewentualnie szczypce do pierścieni segera lub zawleczek).

3. Zweryfikuj wymiary elementów (np. gwint końcówki tłoczyska, rozstaw otworów kołnierza, średnicę rowka czujnika).

2. Montaż jarzma i wspornika

1. Połącz jarzmo z korpusem siłownika zgodnie z instrukcją (zwykle obejmuje 2–4 śrub).

2. Wspornik łożyskowy wsuń na czop jarzma i przymocuj klamrą. Upewnij się, że jest odpowiednie smarowanie tulei.

3. Wyreguluj osiowość – jarzma stosuje się często tam, gdzie siłownik ma możliwość obrotu lub odchylenia. Sprawdź, czy ruch jest płynny i nie występują kolizje.

3. Instalacja końcówek tłoczysk

1. Gwint: Dla końcówki prostej, wkręć ją w tłoczysko siłownika do momentu kontaktu, a następnie dokręć nakrętką kontrującą (o ile występuje).

2. Przegub kulowy: Sprawdź, czy ma zamontowane smarowanie i czy mieści się w dopuszczonym kącie odchylenia.

3. Łącznik kompensacyjny: Wkręć zarówno w tłoczysko, jak i w element napędzany, pozostawiając niewielki luz do finalnego ustawienia.

4. Montaż łap i kołnierzy

1. Łapa boczna (MS1): Przyłóż do otworów w korpusie siłownika, wprowadź śruby w gniazda. Często stosuje się nakrętkę z przeciwnej strony tulei. Zwróć uwagę na moment dokręcenia, by nie uszkodzić gwintu.

2. Kołnierz: Montowany czołowo (MF1) lub od strony pokrywy tylnej (MF2). Zapewnia mocne przykręcenie do ramy maszyny.

3. Kontrola poziomowania: Sprawdź, czy siłownik zamocowany na łapie/kołnierzu jest ustawiony równolegle do prowadnic czy stołów roboczych.

5. Mocowanie widełek i uch

1. Widełki: Przełóż sworzeń przez widełki i przez główkę tłoczyska (lub łącznik). Zabezpiecz pierścieniem segera, zawleczką lub nakrętką samohamowną.

2. Ucho proste: Podobnie – przełóż sworzeń, upewnij się, że otwór i sworzeń są zgodne (klasa pasowania).

3. Sprawdzaj luzy: Niewielki luz obrotowy jest potrzebny, ale zbyt duży może powodować niepożądane wibracje lub przyspieszone zużycie.

6. Montaż czujników i uchwytów czujników

1. Wybierz odpowiedni rowek: T, C, trapezowy lub system obejmy na tulei.

2. Zainstaluj adapter (jeżeli rowek nie jest typu T lub C).

3. Umieść czujnik we wstępnej pozycji. Zablokuj lekko śrubę.

4. Podłącz zasilanie (np. 24V DC) i wysteruj siłownik. Gdy tłok osiąga pozycję, w której chcesz mieć sygnał, obserwuj diodę LED (o ile występuje). Gdy się zaświeci, dokręć mocowanie czujnika.

5. Zabezpiecz kabel: Poprowadź go tak, by nie zahaczał o ruchome części ani nie zginał się zbyt ostro.

7. Test ruchu i korekty

1. Powoli uruchom siłownik przy niskim ciśnieniu (2–3 bar), sprawdzając, czy nie ma kolizji i czy końcówki tłoczysk, widełki, czy uchy poruszają się swobodnie.

2. Sprawdź sygnał z czujników na sterowniku PLC lub multimetrem. Upewnij się, że sygnał pojawia się we właściwej chwili.

3. Korekta: Ewentualnie poluzuj śrubę, przesuń uchwyt czujnika o ułamki milimetra i ponownie dokręć.

8. Konserwacja i serwis

1. Regularnie sprawdzaj dokręcenie śrub łap, kołnierzy, jarzm, sworzni widełek/uch.

2. Smaruj przeguby kulowe, łączniki kompensacyjne i łożyska jarzm.

3. Czyszcz rowki dla czujników z pyłu. W razie potrzeby używaj sprężonego powietrza lub wilgotnej szmatki (po odłączeniu zasilania pneumatycznego i elektrycznego).

9. Częste błędy montażowe

• Zbyt mało miejsca – brak zapasu przestrzeni wokół jarzma lub łapy skutkuje ocieraniem korpusu siłownika o konstrukcję.

• Niewłaściwy gwint – próba wkręcenia końcówki tłoczyska M20x1,5 w siłownik o tłoczysku z gwintem M27x2.

• Brak zabezpieczenia sworznia (np. zawleczki), co może doprowadzić do wysunięcia i wypadku.

• Przeciążony czujnik – kontaktron 100 mA, a w obwodzie płynie 200 mA. Styk ulegnie przepaleniu.

Zbieramy najczęstsze pytania dotyczące osprzętu do siłowników pneumatycznych CNOMO (D32–D200) – w szczególności jarzma i wsporniki, końcówki tłoczysk, łapy i kołnierze, widełki i ucha oraz czujniki i uchwyty czujników.

Pytanie 1: Jak rozpoznać, czy mój siłownik ma rowek typu T, C czy trapezowy?

Zazwyczaj informacje te podaje producent siłownika w katalogu lub na obudowie. Rowek typu T ma charakterystyczne wcięcie w kształcie odwróconej litery „T”, rowek typu C jest wyższy i węższy, a trapezowy ma skośne ścianki. W razie wątpliwości dokonaj pomiarów szerokości i głębokości rowka, a następnie porównaj z tabelami w dokumentacji.

Pytanie 2: Czy jarzma i wsporniki pasują do każdego siłownika CNOMO?

W większości tak, o ile zgadza się rozmiar (D32, D40, D50, D63, D80, D100, D125, D160, D200) i typ jarzma. W rzadkich wypadkach wersje spoza normy mogą wymagać dedykowanego rozwiązania.

Pytanie 3: Jakie są typowe gwinty w końcówkach tłoczysk?

Najczęściej M8x1, M10x1,25, M12x1,25, M16x1,5, M20x1,5, M27x2, M36x2. W siłownikach CNOMO zachowuje się spójność z normą, co ułatwia wymianę i współpracę z łącznikami czy widełkami.

Pytanie 4: Czy w dużych siłownikach (np. D200) lepiej stosować łapy z żeliwa czy aluminium?

Z reguły do dużych obciążeń wybiera się żeliwo sferoidalne lub stal węglową. Aluminium może okazać się zbyt podatne na odkształcenia, chyba że producent oferuje specjalnie wzmocnioną konstrukcję.

Pytanie 5: Do czego służą łączniki kompensacyjne?

Do kompensacji niewielkich nieosiowości i ruchów bocznych. Chronią tłoczysko siłownika przed nadmiernymi siłami poprzecznymi. W aplikacjach, gdzie siłownik nie jest perfekcyjnie ustawiony w osi obciążenia, łącznik kompensacyjny (z reguły gwint wewn./zewn. i część przegubowa) wydłuża żywotność układu.

Pytanie 6: Czy widełki można stosować zamiennie z uchem prostym?

Zależy od ruchu. Widełki z definicji mają dwie „szczęki” i wymagają sworznia przechodzącego przez otwór tłoczyska. Ucho proste to jeden blok z otworem. Gdy trzeba łączyć siłownik z dźwignią obrotową, widełki sprawdzają się świetnie. Ucho proste – jeśli wystarczy pojedynczy uchwyt z jednej strony.

Pytanie 7: W jaki sposób mocuje się czujniki w siłownikach beztłoczyskowych?

Siłowniki beztłoczyskowe często korzystają z rowka typu C, więc używa się czujników dedykowanych do rowka C (np. 17.10EF.01, 17.10EL.01) oraz odpowiednich uchwytów, jeśli profil siłownika ma niestandardowy kształt.

Pytanie 8: Kiedy warto wybrać jarzmo z wspornikiem łożyskowym?

Gdy siłownik ma pracować pod kątem lub przy dużych długościach skoku, co naraża tłoczysko na zginanie. Jarzmo i wspornik przenoszą część obciążenia bocznego, stabilizując pracę i ograniczając zużycie uszczelnień.

Pytanie 9: Czy istnieją wersje przegubów kulowych z nierdzewnej stali?

Tak, w wielu przypadkach. Producenci, w tym CPP PREMA, oferują odmiany kwasoodporne (stal nierdzewna) dla spożywki, farmacji czy chemii. Warto o to zapytać, bo nie wszystkie katalogi uwzględniają takie opcje standardowo.

Pytanie 10: Jak ustawić czujnik tak, by wykrywał położenie pośrednie tłoka, a nie tylko krańcowe?

Wystarczy przesunąć uchwyt w odpowiednim miejscu rowka (T/C) lub opaski wzdłuż tulei siłownika, tak aby magnes w tłoku aktywował czujnik właśnie w tej pozycji. Oczywiście, należy uważać, by magnes w tłoku miał jeszcze wystarczające pole do zadziałania czujnika.

Pytanie 11: Jak dbać o końcówki tłoczysk z przegubem kulowym?

Regularnie smarować sferyczną część, chronić przed pyłem, unikać przekraczania maksymalnego kąta odchylenia. W warunkach intensywnych cykli warto sprawdzać, czy nie pojawia się luz.

Pytanie 12: Czy jarzmo można montować tyłem na przód?

Zależy od konstrukcji konkretnego jarzma. Zwykle jarzmo ma określone punkty mocowania i łożyskowania, więc odwrócenie może uniemożliwić poprawne umieszczenie wspornika.

Pytanie 13: Czy mogę użyć jednej łapy z jednej strony siłownika, a kołnierza z drugiej?

Tak, bywa to stosowane, jeśli konstrukcja wymaga mocowania czołowego (kołnierz) i bocznego (łapa). Ważne, by nie generować nadmiernych sił skręcających.

Pytanie 14: W rowku T jest sporo miejsca. Czy mogę równocześnie zamontować dwie lub więcej czujników?

Jak najbardziej, to częsta praktyka. Możesz ustawić kilka czujników w różnych punktach skoku tłoka, np. do wielostopniowej kontroli położenia. Ważne jest zachowanie odstępów, by nie kolidowały mechanicznie.

Pytanie 15: Czy w siłownikach D32–D40 występują różnice w typach gwintów w tłoczysku?

Niekiedy tak. D32 może mieć M10x1,25, a D40 – M12x1,25. Zawsze należy sprawdzić w karcie katalogowej siłownika.

Pytanie 16: Jaki jest wpływ dużych obciążeń dynamicznych na jarzmo?

Przy intensywnych ruchach i dużych masach jarzmo może podlegać przyspieszonemu zużyciu tulei łożyskowej. Zaleca się częstsze smarowanie i kontrolę luzu.

Pytanie 17: Czy mogę zamontować czujnik w rowku trapezowym siłownika starszej generacji?

Tak, z reguły stosuje się adapter do rowka trapezowego (np. 17.1000.01 + czujnik rowka T). W ten sposób zachowuje się kompatybilność sensorów z nowszych systemów.

Pytanie 18: Czy w strefach zapylenia wysokiego (np. młyny) jarzmo lub łapa się nie zapychają?

Zależy od konstrukcji. Dobrze jest stosować modele z gładką powierzchnią i smarować łożyska, co utrudni przywieranie pyłu. Można też stosować osłony przeciwpyłowe na tłoczysko.

Pytanie 19: Jakiego klucza użyć do dokręcenia łapy MS1 w D125?

Najczęściej klucza nasadowego M8–M10. Dokręcanie należy przeprowadzić kluczem dynamometrycznym z momentem zalecanym przez producenta (np. ok. 40–60 Nm w zależności od klasy śruby).

Pytanie 20: Co zrobić, gdy czujnik sygnalizuje pozycję, ale siłownik fizycznie nie osiąga końca skoku?

Może to oznaczać niewłaściwe ustawienie uchwytu czujnika – magnes w tłoku zaczyna działać na czujnik zbyt wcześnie. Przesuń uchwyt dalej w rowku lub sprawdź, czy tłok ma właściwą długość magnesu. W sporadycznych przypadkach przyczyna tkwi w samym siłowniku (np. wewnętrzne zablokowanie).